Phân bón tăng chóng mặt, thị trường toàn cầu phát tín hiệu SOS
Chỉ trong vòng một tuần, giá các loại phân bón tăng 9-36%. Giá các loại phân bón đều đạt kỷ lục cao chưa từng có trong lịch sử gây nguy cơ ảnh hưởng tới nguồn cung lương thực toàn cầu giữa lúc bão giá ở khắp nơi trên thế giới.
Tuần trước, trang DTN đăng bài của tác giả Katie Micik Dehlinger viết rằng: "Giá bán lẻ phân bón anhydrous tuần này đạt mức cao kỷ lục mới trong lịch sử, 1.113 USD/tấn, sau khi tăng 38% chỉ trong vòng một tháng. Bảy loại phân bón chủ chốt khác nằm trong danh mục theo dõi của DTN cũng tăng mạnh. Theo đó chỉ trong tuần đầu của tháng 11/2021 tăng từ 9% đến 36% lên những mức cao kỷ lục mới do nguồn cung bị gián đoạn. DTN đánh giá mức tăng từ 5%/tháng trở lên là tăng cao", vậy mà hiện giá đang tăng với tốc độ nhanh gấp nhiều lần như thế.
Trích dẫn biểu đồ "Các xu hướng giá phân bón bán lẻ do DTN theo dõi" của tác giả Katie Micik Dehlinger. Nguồn: DTN- Progressive Farmer (Ngày 10/11/2021).
Theo DTN: "Năm nay, giá phân bón tăng vọt liên quan nhiều đến vấn đề chuỗi cung ứng và lo lắng về sự thiếu hụt hơn là nhu cầu tăng. Giá tất cả các loại phân bón đều tăng, trong đó tốc độ tăng mạnh nhất trong tháng này là các sản phẩm nitrogen (nitơ), do giá năng lượng năm nay tăng quá mạnh.
Trên thị trường quốc tế, giá UAN28 trung bình hiện cao hơn 36% so với cách đây một tháng, đạt 545/tấn; UAN32 tăng 32% lên 604 USD/tấn, trong khi urea (urê) tăng 26% đạt 820 USD/tấn, tất cả đều đạt mức cao nhất kể từ khi DTN theo dõi (năm 2008).
Trên thị trường trong nước, giá phân bón tăng cao cũng đang gây lo ngại cho bà con nông dân khi chuẩn bị vào vụ mùa cuối năm, bởi chi phí đầu tư cho sản xuất nông nghiệp càng tăng, còn lợi nhuận càng giảm. Giá một số loại phân bón trong nước trong một năm qua đã tăng gấp đôi, trong đó loại phân bón hỗn hợp NPK 3 màu hiện có giá hơn 900 nghìn/bao (50kg), loại 1 màu (nhập khẩu) cao cấp có giá từ 1,05-1,2 triệu đồng/bao. Riêng các loại phân đơn như: phân đạm, lân, Kali tăng từ 9.000 đồng/kg lên 18.000 đồng/kg, phân hỗn hợp D.A.P từ 12.000 đồng/kg tăng 25.000 đồng/kg…Bên cạnh đó, các loại thuốc bảo vệ thực vật tăng từ 15-20% giá so với trước.
Trang Bloomberg thứ Sáu (12/11) đăng bài của tác giả Elizabeth Elkin viết rằng: "Giá phân bón tiếp tục tăng cao chưa từng thấy, báo hiệu chi phí sản xuất nông nghiệp leo thang", và người tiêu dùng trên khắp thế giới sẽ bị cuốn sâu vào cơn lốc lạm phát.
"Chỉ số Giá Phân bón thị trường Bắc Mỹ do Green Markets theo dõi (Green Markets North American Fertilizer Price Index) trong ngày 12/11 đã tăng 4,4% lên kỷ lục mới, 1.094,35 USD/tấn, vượt kỷ lục cũ được xác lập chỉ một tuần tước đó. Giá urê New Orleans, một loại phân đạm phổ biến, tăng 8,3% trong phiên này, lên 812 USD/tấn sau khi một hãng sản xuất lớn. CF Industries Holdings Inc., cảnh báo tình trạng thiếu hụt phân bón sẽ còn tiếp diễn.
Biểu đồ giá phân bón ở Bắc Mỹ trong bài "Giá phân bón tăng vọt lên mức cao nhất mọi thời đại do nguồn cung bị thắt chặt" của tác giả Elizabeth Elkin. Nguồn: Bloomberg (ngày 12 tháng 11 năm 2021).
"Giá chất dinh dưỡng của cây trồng đã tăng vọt do giá năng lượng Châu Âu tăng mạnh khiến cho giá khí tự nhiên – nguyên liệu chính để sản xuất hầu hết các loại phân đạm – trở nên đắt đỏ. Việc Trung Quốc và Nga hạn chế xuất khẩu phân bón để đảm bảo nguồn cung trong nước cũng góp phần tạo ra cơn sốt giá phân bón lần này. Người tiêu dùng Mỹ đang phải sống trong cảnh lạm phát cao nhất kể từ năm 1990", Elizabeth Elkin viết.
Chỉ số giá tiêu dùng ở Mỹ tháng 10 đã tăng 0,9% so với tháng 9 và tăng 6,2% so với cùng tháng năm ngoái, vượt xa mức dự báo của các nhà phân tích là tăng 0,5% so theo tháng và 5,8% so theo năm.
Tweet của Javier Blas, Giám đốc Phóng viên Năng lượng của Bloomberg News, trụ sở tại London.
Bài báo của Bloomberg chỉ ra rằng, "Do giá phân bón và các chi phí đầu vào khác tăng lên, bộ phận Green Markets của Bloomberg dự đoán nông dân Mỹ trong năm tới sẽ chuyển 2,5 triệu acre từ trồng ngô sang trồng đậu tương – loại cây trồng cần ít phân bón hơn (1 acre = 4046.86 m2).
Tweet của Farm Policy: Giá phân NH3 tại Illinois (Mỹ) cao kỷ lục mọi thời đại
Trong khi đó, Jiyoung Sohn và Vibhuti Agarwal cũng có bài viết trên trang Wall Street Journal hôm thứ Sáu (12/11), trong đó cảnh báo rằng: "Tình trạng thiếu than dẫn đến khủng hoảng năng lượng ở Trung Quốc đang lan rộng ra ngoài biên giới, đe dọa làm gián đoạn chuỗi cung ứng và hoạt động canh tác ở các nước phụ thuộc vào xuất khẩu loại hóa chất được sử dụng trong sản xuất phân bón và hệ thống hệ thống xả phân bón và hệ thống xả của động cơ diesel.
"Ấn Độ và Hàn Quốc đang rơi vào tình trạng thiếu urê, loại được sản xuất bằng than đá, do Trung Quốc đưa ra các hạn chế mới đối với xuất khẩu. Urê được sử dụng rộng rãi ở Ấn Độ như một loại phân bón. Trong khi ở Hàn Quốc, than để sản xuất dung dịch urê – sản phẩm được sử dụng để giảm lượng khí thải diesel trong các phương tiện giao thông và ở các nhà máy ".
Tweet của Farm Policy: Giá phân bón tăng sẽ khiến sử dụng hạt giống ngô giảm xuống.
Bài báo trên Wall Street Journal đưa ví dụ cụ thể: "Satnam Singh, một nông dân sản xuất lúa mì với diện tích 1,5 acres ở bang Punjab, miền bắc Ấn Độ, cho biết tin đồn về tình trạng thiếu hụt phân bón đã khiến nông dân hoảng sợ phải vội vã mua tích trữ phân urê và một loại phân bón khác cần thiết cho lúa mì vụ đông, diammonium phosphate, với giá gần như gấp đôi giá gốc. ‘Giá đã cao quá sức chịu đựng, Đó là một vấn đề lớn'," ông Singh nói.
Vikram Singh, Tổng thư ký Liên minh Lực lượng Nông nghiệp Toàn Ấn cho biết: "Ở một số nơi, nông dân đã không thể mua được phân bón dù phải đứng xếp hàng dài trong nhiều ngày. Đó là hiện tượng cảnh báo rằng tình trạng thiếu hụt phân bón có thể làm gián đoạn việc gieo trồng và dẫn đến giá lương thực tăng cao."
Các nhà kinh tế nông nghiệp thuộc Đại học Illinois mới đây đã cập nhật ngân sách cây trồng để phản ánh giá phân bón tăng cũng như sự thay đổi về giá ngô và đậu tương. Theo đó, dự đoán chi phí phân bón trên mỗi acre ngô sẽ tăng khoảng 100 USD và mỗi acre đậu tương sẽ tăng 50 USD (so với năm ngoái).
Tham khảo: WSJ, DTN, Bloomberg
Giá vật tư, phân bón lên rất cao gây khó cho nông dân ĐBSCL
Vụ Đông Xuân là vụ lúa hết sức quan trọng, là vụ lúa cho năng suất cao nhất với giá thành sản xuất thấp nhất. Tuy nhiên, năm nay đặc biệt là giá vật tư lên rất cao. Giá vật tư, phân bón đang là rào cản rất lớn cho nông dân ĐBSCL, cần phải có những mô hình, hướng dẫn, khuyến cáo để giảm chi phí sản xuất.
Tại diễn đàn kết nối cung cầu vật tư đầu vào, thúc đẩy sản xuất vụ Đông Xuân 2021-2022 các tỉnh Nam Bộ diễn ra sáng 13/11, ông Lê Thanh Tùng – Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, vụ Đông Xuân là vụ lúa hết sức quan trọng, là vụ lúa cho năng suất cao nhất với giá thành sản xuất thấp nhất.
Tuy nhiên, ông Tùng nói: "Đó là nói theo hàng năm, còn năm nay có điều đặc biệt là giá vật tư lên rất cao, nên mới có diễn đàn hôm nay".
Vụ Đông Xuân 2021-2022, toàn vùng Nam Bộ xuống giống gần 1,6 triệu ha (hiện đã xuống giống hơn 300.000ha); năng suất ước đạt 71,89 tạ/ha (tăng 0,23 tạ/ha); sản lượng ước đạt hơn 11,4 triệu tấn (tăng hơn 50.000 tấn).
Trong đó, vùng ĐBSCL có hơn 1,52 triệu ha; năng suất 72,5 tạ/ha (tăng 0,21 tạ/ha) và sản lượng hơn 11 triệu tấn (giảm hơn 26.000 tấn).
Với diện tích trên, vùng ĐBSCL cần 153.000 tấn lúa giống. Trong đó, nhiều nhất là tỉnh Kiên Giang (28.500 tấn), kế đến là An Giang (23.000 tấn), Long An (22.800 tấn), Đồng Tháp (19.800 tấn), Sóc Trăng (17.300 tấn)…
Về nhu cầu phân bón cho vụ lúa này, vùng ĐBSCL cần hơn 920.000 tấn phân bón đơn (URE 297.000 tấn, phân lân Văn Điển 552.000 tấn, phân KCL 77.000 tấn) và hơn 460.000 tấn phân bón hỗn hợp (URE 185.000 tấn, DAP 198.000 tấn, KCL 77.000 ngàn tấn).
Theo ông Trương Kiến Thọ - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT An Giang, giá vật tư, phân bón đang là rào cản rất lớn cho nông dân ĐBSCL, cần phải có những mô hình, hướng dẫn, khuyến cáo để giảm chi phí sản xuất.
Ông Thọ cũng kiến nghị, cần có chính sách về vốn tín chấp cho hợp tác xã (HTX) để họ nhận được vật tư nông nghiệp từ doanh nghiệp, nhà máy, không phải qua khâu trung gian để giảm bớt chi phí. Bên cạnh đó, doanh nghiệp (DN) cũng cần vốn đầu tư cơ sở, kho chứa… để đủ khả năng thu mua hết lúa cho nông dân…
Giá vật tư, phân bón đang gây áp lực lớn cho vụ Đông Xuân 2021-2022.
Nhu cầu giống lớn nhưng chưa được chia sẻ bản quyền
Ông Lê Hữu Toàn - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Kiên Giang cho hay, tỉnh có nhu cầu giống rất lớn, trong đó giống chất lượng cao chiếm hơn 93%. Tuy nhiên, nguồn giống chính quy do trung tâm giống đáp ứng rất hạn chế, còn lại là bà con phải trao đổi trong cộng đồng, ngành sẽ tổ chức khảo sát xem bà con trong tỉnh có đủ giống chưa.
Theo ông Toàn, những giống lúa đóng bao bì không có nhãn mác cung ứng giữa các cơ sở, đại lý, nông dân với hình thức giao tận nhà, rất khó quản lý. “Ví dụ như hợp đồng giữa các cơ sở với HTX chỉ ghi là mua bán lúa, không nói bán lúa giống, đóng bao trắng rồi để đó, chuyện này rất khó quản lý” – ông Toàn dẫn chứng và cho biết việc này có nguyên nhân do địa phương có nhu cầu lớn về lúa giống nhưng gặp trở ngại trong việc chia sẻ bản quyền.
"Không chia sẻ bản quyền, lại còn nâng giá lúa giống lên cao, như trước đây giống OM5451, OM18 sản xuất ra bán 13.000 đồng/kg, hiện nay lên hơn 15.000 đồng, có nơi 15.800 đồng. Điều này làm chi phí vật tư đầu vào của bà con tăng.
Rất mong các DN đang giữ bản quyền giống có thể chia sẻ bản quyền với giá thỏa thuận, tạo điều kiện cho các trung tâm, HTX tiếp cận được giống. Sở Nông nghiệp Kiên Giang khẳng định sẽ làm trung gian đảm bảo các trung tâm, HTX phải nộp bản quyền và nộp đúng số lượng các đơn vị này bán ra…” – ông Toàn nói.
Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, kết quả từ mô hình áp dụng lượng giống gieo sạ từ 80-100kg/ha cho thấy hiệu quả khá rõ rệt, chi phí giảm bình quân 3,5 triệu đồng/ha (18%), trong đó giảm chi phí về giống bình quân 1,1 triệu đồng/ha, hiệu quả kinh tế cao hơn 5,6 triệu đồng/ha (40%).
Kết quả chuyển giao đã góp phần làm tăng diện tích lúa áp dụng giảm lượng giống gieo sạ, diện tích gieo sạ dưới 100kg/ha tăng 29%, số diện tích gieo sạ trên 150kg/ha chỉ còn 24,1% so với năm 2016…
