Từ sau Tết Nguyên đán 2021 đến nay, thời tiết nắng nóng kéo dài kết hợp với xâm nhập mặn đã ảnh hưởng lớn đến việc nuôi, trồng của nông dân. Trong đó, thiệt hại đáng kể nhất là những diện tích lúa Đông Xuân (ĐX) gieo sạ ngoài lịch khuyến cáo ở các huyện phía Nam và những diện tích tôm nước lợ.

Nhiều diện tích lúa bị thiệt hại

Đến nay, toàn tỉnh Long An gieo sạ 267.096ha lúa, đạt 55,2% kế hoạch (483.500ha), bằng 97,7% so cùng kỳ năm 2020. Diện tích thu hoạch 161.302ha, năng suất (khô) bình quân ước 68,7 tạ/ha, sản lượng 1.107.424 tấn, đạt 41% kế hoạch (2,7 triệu tấn), bằng 75,4% so cùng kỳ năm 2020.

Ông Lê Văn Côn, ngụ ấp 1, xã Tân Hòa, huyện Bến Lức, chia sẻ: “Năm nay, do chủ quan hạn, mặn không nghiêm trọng nên tôi gieo sạ lúa ĐX vào cuối đợt 2. Không ngờ xâm nhập mặn đến sớm và tôi đã lấy nước vào ruộng khi độ mặn cao nên gần như toàn bộ 6,5ha lúa đều bị thiệt hại. Tôi vừa thu hoạch 1ha nhưng chỉ được 1,7 tấn lúa, những diện tích còn lại sẽ thu hoạch trong vài ngày tới. Theo tôi tính, vụ này sẽ lỗ từ 12-15 triệu đồng/ha”.

Nhiều diện tích lúa bị xâm nhập mặn gây thiệt hại

Ông Trần Văn Mẫn, ngụ xã Tân Hòa, huyện Bến Lức, bộc bạch: “Vụ này, gia đình tôi sản xuất 2ha lúa. Do không thường xuyên theo dõi độ mặn của nguồn nước cùng với việc nắng nóng kéo dài gây thiếu nước nên tôi đã nôn nóng lấy nước có độ mặn cao từ ngoài sông vào đồng gây thiệt hại cho lúa. Nhiều nông dân trên địa bàn cũng bị thiệt hại, gần như mất trắng do lấy nước mặn vào đồng. Thiệt hại ước tính trên 10 triệu đồng/ha”.

Chủ tịch UBND xã Tân Hòa, huyện Bến Lức - Nguyễn Thanh Đức cho biết, trên địa bàn xã có khoảng 1.200ha đất nông nghiệp, trong đó, lúa khoảng 500ha, chanh khoảng 570ha, thanh long 26ha, mai 105ha, còn lại là các loại cây trồng khác. Hiện nay, một số diện tích lúa vụ 3 của xã bị thiệt hại do xâm nhập mặn. Nguyên nhân chủ yếu là người dân tự ý xuống giống vụ 3 mặc dù đã có khuyến cáo không nên gieo sạ của chính quyền địa phương và ngành Nông nghiệp huyện; đồng thời, trước khi lấy nước vào ruộng, người dân cũng không kiểm tra độ mặn của nguồn nước. Nhìn chung, thời gian tới, việc tưới tiêu sẽ rất khó khăn khi có khoảng 50% diện tích đất sản xuất của xã thiếu nước tưới, nguy cơ thiệt hại cho người dân sẽ rất lớn.

Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) huyện Bến Lức - Lê Văn Nam thông tin, vụ ĐX 2020-2021, toàn huyện gieo sạ 5.841ha, trong đó thu hoạch 5.330ha, những diện tích chưa thu hoạch là những diện tích gieo sạ ngoài lịch khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, tập trung chủ yếu ở xã Lương Hòa, Tân Hòa,... Hiện nay, một số diện tích lúa gieo sạ ngoài lịch sử dụng nguồn nước từ hệ thống sông Chợ Đệm bị thiệt hại do nước mặn làm năng suất lúa giảm đáng kể, ước tính mức độ thiệt hại của một số diện tích lúa có thể lên đến hơn 70%. Ngành Nông nghiệp huyện khuyến cáo người dân nên thường xuyên thăm đồng và cập nhật thông tin về độ mặn của nguồn nước, tuyệt đối không lấy nước chưa được đo đạc chính xác vào ruộng, vườn. Theo dự báo, tình trạng hạn, mặn sẽ còn kéo dài, người dân nên chủ động dự trữ và tiết kiệm nguồn nước tưới nhằm hạn chế thiệt hại.

Trong tuần, giá lúa, nếp dao động so với tuần trước. Cụ thể: Lúa IR50404 từ 6.500-6.600 đồng/kg, ổn định so với tuần trước; lúa OM 5451 từ 6.500-6.600 đồng/kg, ổn định so với tuần trước; lúa Đài thơm 8 từ 6.700-6.800 đồng/kg, ổn định so với tuần trước; lúa ST24 khoảng 6.800-6.900 đồng/kg, giảm 200 đồng/kg so với tuần trước; nếp (giống IR4625) từ 5.700-5.800 đồng/kg, giảm 200 đồng/kg so với tuần trước.

Bùi Tùng

Sản xuất nông nghiệp thời chuyển đổi số

Nguồn tin:  Sài Gòn Giải Phóng

Nông dân ĐBSCL đang ứng dụng nhiều mô hình tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp như sản xuất dưa trong nhà lưới, nuôi tôm ứng dụng công nghệ cao… Theo đó, những chiếc máy bay phun thuốc, máy phun giống, máy cấy mạ đã xuất hiện ở một số nơi trên đồng ruộng. Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trong quá trình hiện đại hóa ngành nông nghiệp bởi công nghệ sẽ giúp nâng cao năng suất và giá trị nhờ hệ thống canh tác theo quy mô và quản lý hiệu quả.

Nông dân Hậu Giang điều khiển máy bay phun thuốc trên ruộng lúa

“Phi công” trên đồng ruộng

Cách đây 5 năm, tiến sĩ Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch Tập đoàn Mỹ Lan (Trà Vinh) “trình làng” khá ấn tượng nhiều mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH). Nổi lên là mô hình “sản xuất lúa sử dụng phân bón thông minh” được thực hiện tại Trà Vinh, sau đó được nông dân Đồng Tháp, Hậu Giang áp dụng. Đánh giá từ hàng trăm hécta lúa sản xuất cho thấy, giá thành sản xuất 1kg lúa trong mô hình này thấp hơn so với đối chứng từ 165-224 đồng/kg, năng suất bằng và cao hơn, lợi nhuận cao hơn ruộng đối chứng khoảng 1,9-2,1 triệu đồng/ha. Cái hay của mô hình này là việc quản lý nước theo ứng dụng nông nghiệp 4.0 như lắp đặt hệ thống cảm biến mực nước, hoạt động bằng pin năng lượng mặt trời và thiết bị bơm tưới tự động... tạo ra nhiều tiện lợi.

Tại xã Bình Thạnh, huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang), ông Võ Văn Trưng là người đầu tiên trồng dưa lưới theo mô hình nhà lưới. Với 3.000m2, trong gần 5 năm qua nhờ trồng dưa lưới ứng dụng công nghệ cao ông có thu nhập trên 500 triệu đồng/năm. Từ hiệu quả mô hình sản xuất dưa lưới của ông Trưng, có 12 nông dân nơi đây đã tham gia hình thành HTX dưa lưới Thuận Phát với diện tích sản xuất 9.000m2, thu nhập mỗi năm gần 2 tỷ đồng (4 vụ/năm).

Tỉnh Hậu Giang cũng đang nhân rộng mô hình trồng dưa lưới (giống Nhật và Isarel) trong nhà lưới. Theo đó, nông dân đã ứng dụng hệ thống tưới thông minh tự động, theo nhu cầu tiêu thụ nước của dưa lưới bằng điện thoại thông minh, quản lý phân bón dinh dưỡng dưa lưới bằng điện thoại thông minh như cảm biến, nhiệt độ, pH và độ ẩm đất. Đồng thời, kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm tiểu khí hậu của môi trường bằng điện thoại thông minh qua cảm biến không khí đặt trong nhà lưới, theo nhiệt độ và độ ẩm của môi trường xung quanh cũng như theo nhu cầu nhiệt độ và độ ẩm của dưa lưới.

Hiện nay, sản xuất nông nghiệp ngày càng khan hiếm nhân công, giá thuê lao động tăng cao. Một số nơi thiếu nhân công trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trong khâu phun thuốc bảo vệ thực vật. Trước tình hình trên, ngành nông nghiệp Hậu Giang đã thành lập tổ phun thuốc dịch vụ bằng máy bay theo nhu cầu của nông dân. Hiện ngành nông nghiệp Hậu Giang đã đưa vào sử dụng 10 máy bay phun thuốc với khoảng 10 “phi công” thành thạo trong vận hành bay phun. Đến nay đã phun trình diễn và dịch vụ trên 1.000ha. Ông Trần Chí Hùng, Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Hậu Giang, cho biết: “Phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay trên cây lúa là một giải pháp vừa tiết kiệm thời gian, công sức, chi phí, vừa bảo vệ sức khỏe người sản xuất và mang lại hiệu quả cao. Theo các chuyên gia dự báo, thời gian tới sản xuất nông nghiệp tất yếu sẽ sử dụng các thiết bị tương tự để gia tăng năng suất và sản lượng nông nghiệp”. Theo ông Trần Chí Hùng, ngành nông nghiệp đã đưa vào vận hành sàn giao dịch và truy xuất nguồn gốc “nông sản Hậu Giang” hơn 2 năm qua. Qua đó, giúp gần 2.000 tổ chức và nông dân có điều kiện thuận lợi để ứng dụng công nghệ blockchain trong truy xuất nguồn gốc nông sản. Người dân đã thành thạo ghi chép nhật ký điện tử trong hoạt động và sản xuất; tạo mã truy xuất nguồn gốc nông sản của mình thông qua mã QR Code; đưa sản phẩm lên sàn giao dịch để quảng bá…

Đầu tư đúng mức để tạo đột phá

Thực tế cho thấy, nhiều mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao đã mang lại hiệu quả cho nông dân làm nông nghiệp. Thế nhưng, câu hỏi đặt ra là vì sao các mô hình này chưa được nhân rộng ở ĐBSCL? Ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ, nhận định: “Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trong quá trình hiện đại hóa ngành nông nghiệp. Công nghệ sẽ giúp nâng cao năng suất và giá trị, nhờ vào hệ thống canh tác theo quy mô và quản lý hiệu quả. Chủ trương của Chính phủ đã định hình cho hiện đại hóa ngành nông nghiệp nhưng quá trình thực hiện đến nay còn khá khập khiễng”.

Theo ông Nguyễn Phương Lam, để số hóa hiệu quả thì tư duy và sự đồng bộ là cần thiết, không thể một đối tượng, một bộ phận ứng dụng số hóa mà số khác không làm. Khi đó, ngành nông nghiệp không thể kết nối đồng bộ được. Muốn số hóa, người nông dân phải có trình độ, phải có chứng chỉ nghề nông. Nhìn rộng hơn, trước hết phải có quy hoạch ngành nông nghiệp phù hợp và có quy chuẩn, sau đó áp dụng đồng bộ. Hiện nay, khâu quản lý nhà nước đã từng bước số hóa, định vị vùng nuôi trồng, đo đạc và lưu trữ dữ liệu, theo dõi diễn biến… “Tuy nhiên, những gì chúng tôi ghi nhận được chỉ nằm ở một số lĩnh vực hẹp, chưa áp dụng nhiều trên diện rộng. Một số doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư theo dõi chất lượng nước, giống, dịch bệnh, điều chỉnh thích ứng với nhu cầu, truy xuất nguồn gốc... nhưng vẫn chỉ tập trung ở doanh nghiệp có quy mô lớn. Đối với hộ nông dân thì bức tranh số hóa chưa rõ ràng, hay nói cách khác chưa tiếp cận được bởi nguồn lực và trình độ”, ông Nguyễn Phương Lam băn khoăn.

Từ lâu, những thiết bị thông minh cho nông nghiệp đã trở thành “chiến lược phát triển quốc gia” tại Nhật Bản, Hà Lan, đặc biệt là Israel. Theo các nhà khoa học, để đạt được như vậy đầu tư cho nghiên cứu khoa học nông nghiệp phải có bước đột phá mạnh mẽ hơn, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu, nông nghiệp vùng ĐBSCL là một trong những lĩnh vực nhạy cảm, bị tổn thương nhiều nhất. GS-TS Bùi Chí Bửu, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam nhận định: “Kết nối công nghệ 4.0 với nông nghiệp có trình độ cơ giới hóa cao, đồng bộ, diện tích ruộng đất tập trung, sẽ phát huy nhanh về số lượng ở giai đoạn đầu, thay vì kết hợp với nông nghiệp công nghệ cao (vì vốn đầu tư quá sức so với khả năng của kinh tế Việt Nam hiện nay). Vùng chuyên canh phải đi liền với nhà máy chế biến nông sản. Việt Nam có thể tiến hành song song nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp đại trà 2.0 và 3.0 sao cho phát huy hiệu quả tích cực nhất. Suy cho cùng, thị trường sẽ là yếu tố quyết định đầu ra cho nông sản và đáp ứng mục tiêu làm giàu cho nông dân”.

“Chúng ta cần một chương trình số hóa đồng bộ và trước khi chuyển đổi số, điều kiện cần là nông nghiệp sản xuất theo quy mô, tức phải sản xuất lớn mới làm số hóa, khi ấy mới hiệu quả. Muốn thế doanh nghiệp phải đi đầu, mô hình HTX phải đạt quy mô nhất định về diện tích và nguồn lực…”, ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc VCCI Cần Thơ đề xuất.

CAO PHONG

Bắc Kạn chuyển hướng phát triển chăn nuôi đại gia súc

Nguồn tin: Nhân Dân

Chợ trâu, bò Nghiên Loan (Pác Nặm) là điểm tiêu thụ ổn định trâu, bò vỗ béo của tỉnh Bắc Kạn.

Là tỉnh miền núi, có tiềm năng, lợi thế phát triển chăn nuôi đại gia súc, tuy nhiên, vài năm trước tổng đàn trâu, bò, ngựa của tỉnh Bắc Kạn lại có chiều hướng giảm. Nguyên nhân là do thiếu bãi chăn thả, chưa có thị trường tiêu thụ ổn định. Hiện, Bắc Kạn đã kịp thời chuyển hướng phát triển chăn nuôi đại gia súc theo hướng liên kết, nâng cao chuỗi giá trị.

Hơn 10 năm trước, khi phong trào trồng rừng tại Bắc Kạn chưa phát triển mạnh thì việc chăn nuôi đại gia súc ở địa phương này khá dễ dàng theo cách chăn thả. Tổng đàn nhờ vậy tăng mạnh, tuy nhiên, giá trị kinh tế thấp do tiêu thụ bấp bênh. Từ năm 2016 đến nay, Bắc Kạn chỉ đạo đẩy mạnh thực hiện hai cách chăn nuôi, gồm: nuôi nhốt vỗ béo và nuôi bán chăn thả. Từ đây, các địa phương đã hình thành phương thức chăn nuôi mới, ổn định, cho thu nhập cao.

Huyện Na Rì trước đây vốn không phải là địa phương trọng điểm về phát triển chăn nuôi đại gia súc. Tuy nhiên, từ khi thực hiện chủ trương phát triển nuôi nhốt vỗ béo và bán chăn thả thì chăn nuôi đã trở thành một trọng điểm phát triển kinh tế của huyện. Gia đình chị Triệu Thị Liều ở thôn Nà Kèn, xã Sơn Thành, từng nuôi trâu, bò nhưng chỉ theo cách thả rông. Ba năm gần đây, gia đình bắt đầu trồng cỏ voi và nuôi nhốt vỗ béo. Cứ sau năm tháng, xuất bán một lứa trâu, thu về trung bình hơn 100 triệu đồng. Thôn Nà Kèn có 25 hộ dân thì đến nay đã có 10 hộ thực hiện mô hình nuôi nhốt vỗ béo trâu, bò. Nhà ít nuôi ba đến bốn con, nhà nhiều nuôi hơn 10 con. Người dân trồng được hơn 30 ha cỏ voi; trung bình một con trâu được nuôi nhốt, mỗi tháng có thể cho thu nhập một triệu đồng. Phó Trưởng phòng Nông nghiệp huyện Na Rì Hoàng Thị Thu Nguyệt cho biết, ba năm qua, việc nuôi vỗ béo cho trâu, bò đã được nhân rộng ra tất cả các xã. Chỉ tiêu xuất bán đại gia súc của huyện luôn đạt và vượt kế hoạch đề ra, với tổng đàn đại gia súc đạt bình quân 8.000 con/năm và có khoảng 134 ha cỏ voi làm thức ăn, phục vụ việc nuôi nhốt.

Việc phát triển chăn nuôi cũng được các địa phương phân vùng cụ thể, khắc phục tình trạng “mạnh ai nấy làm” kể cả khi không có điều kiện phù hợp. Đầu năm 2021, huyện Ba Bể ban hành kế hoạch phát triển chăn nuôi trâu, bò, lợn theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, tập trung chỉ đạo phát triển chăn nuôi theo hình thức trang trại từ quy mô nhỏ đến vừa, bảo đảm an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, đáp ứng yêu cầu thị trường. Huyện quy hoạch vùng phát triển chăn nuôi trâu, bò tập trung tại các địa phương có lợi thế, gồm: Thượng Giáo, Phúc Lộc, Cao Thượng, Bành Trạch, Quảng Khê; đồng thời khuyến khích người dân chuyển đổi diện tích đất ruộng, đất vườn kém hiệu quả sang trồng cỏ làm thức ăn xanh cho phương thức nuôi nhốt vỗ béo, chăn nuôi thương phẩm theo hướng sản xuất hàng hóa.

Tại xã Thượng Giáo, thực hiện quy hoạch chăn nuôi, UBND xã tập trung rà soát những thôn, hộ gia đình có điều kiện về chăn nuôi để chỉ đạo thực hiện, trong đó ưu tiên phát triển chăn nuôi theo hình thức nhốt vỗ béo và trồng cỏ. Tại thôn Nà Tạ, Nà Ché, nhiều hộ gia đình đã đầu tư chuồng trại nuôi nhốt vỗ béo trâu, bò mang lại hiệu quả kinh tế cao. Gia đình chị Nông Thị Niệm, thôn Nà Tạ thực hiện mô hình nuôi nhốt vỗ béo trâu, bò từ năm 2020 đến nay, đã có sáu con trâu và hơn 2.000 m2 đất vườn trồng cỏ voi làm thức ăn. Cuối năm 2020, gia đình chị bán năm con thu về 150 triệu đồng. Có những lúc cao điểm, một số hộ ở hai thôn nuôi nhốt tới 50 con trâu, bò. Trâu, bò sau khi vỗ béo được vận chuyển đi tiêu thụ ở các tỉnh Nghệ An, Cao Bằng, Lạng Sơn...

Cùng với đổi mới phương thức chăn nuôi, Bắc Kạn duy trì, củng cố các chợ trâu, bò đầu mối, trong đó, chợ Nghiên Loan (Pác Nặm) là một trong những chợ lớn nhất phía bắc. Chợ họp vào mùng 3 và 8 âm lịch hằng tháng, mỗi phiên giao dịch hàng nghìn con trâu, bò với giá trị hàng chục tỷ đồng. Ngoài ra, còn có chợ Bộc Bố (Pác Nặm) đặt ở trung tâm huyện lỵ, mỗi phiên giao dịch 150 đến 200 con. Chợ Công Bằng đặt ở xã cuối huyện Pác Nặm, mỗi phiên giao dịch 150 đến 300 con. Thương lái đến từ các tỉnh miền xuôi, Cao Bằng, Tuyên Quang… mỗi phiên thường mua từ 15 đến 17 con, đủ một xe ô-tô vận chuyển về bán cho các lò mổ chuyên nghiệp. Mỗi phiên giao dịch, các chợ bán được ít nhất là hai phần ba tổng số gia súc đưa đến. Nhờ các chợ trâu, bò này, người dân Bắc Kạn đã có đầu ra tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Chuyển biến trong phát triển chăn nuôi đại gia súc theo cách làm mới ở Bắc Kạn là rõ nét khi với phương thức nuôi nhốt vỗ béo, sau ba tháng, mỗi hộ có doanh thu từ 3 đến 5 triệu đồng/con trâu, bò. Nhờ cách làm mới, tổng đàn đại gia súc của Bắc Kạn giữ ổn định ở 60.000 con, tuy có giảm so với năm 2016 nhưng tổng lượng xuất bán, sản lượng thịt hơi không giảm mà lợi nhuận còn tăng cao. Đồng thời tạo thuận lợi cho việc kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, đây mới chỉ là cách phát triển ở quy mô hộ gia đình nhỏ lẻ. Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Kạn Nguyễn Ngọc Cương cho biết, thời gian tới, tỉnh xác định hình thức nuôi nhốt vỗ béo trâu, bò theo hướng mở rộng quy mô trang trại, hợp tác xã sẽ là chủ chốt. Đi đôi với đó, tỉnh cũng tăng cường thu hút đầu tư công nghiệp chế biến sản phẩm từ trâu, bò và mở rộng quy mô chợ bò Nghiên Loan để tạo kênh tiêu thụ bền vững cho nhân dân.

Bắc Kạn phấn đấu đến năm 2025 phát triển ít nhất được 25 trang trại chăn nuôi trâu, bò quy mô vừa và nhỏ, trong đó, xây dựng từ một đến hai trang trại chăn nuôi hữu cơ, chăn nuôi khép kín (từ trồng cỏ, nuôi trâu, bò, nuôi giun quế… đến sản phẩm thịt trâu, bò và sản phẩm phụ). Tổng đàn trâu, bò nuôi tại các trang trại chiếm khoảng 10% tổng đàn. Tổng đàn trâu duy trì ổn định 45.000 con, số con xuất chuồng bình quân 15.000 con/năm, tương đương với sản lượng thịt trâu hơi khoảng 3.600 tấn/năm. Tổng đàn bò duy trì ổn định 20.000 con, số con xuất chuồng bình quân 7.000 con/năm, tương đương với sản lượng thịt bò hơi khoảng 1.500 tấn/năm.

Bài và ảnh: TUẤN SƠN

Hiếu Giang tổng hợp