TP Cần Thơ hiện nay còn một diện tích đất nông nghiệp rất lớn và thu nhập của nhiều người dân còn dựa vào nghề nông. Để nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp, thành phố không chỉ quan tâm hỗ trợ nông dân áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhân rộng mô hình sản xuất hiệu quả mà còn chú trọng kết nối đầu ra cho sản phẩm. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) thành phố phối hợp các đơn vị tổ chức hoạt động kết nối cung - cầu, quảng bá sản phẩm, thúc đẩy nông dân liên kết với nhau và với doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ nông sản...

Đa dạng sản phẩm

Sầu riêng được trồng tại huyện Phong Điền, TP Cần Thơ.

Cần Thơ hiện có diện tích đất nông nghiệp hơn 114.250ha, trong đó có 78.000ha canh tác lúa, 1.915ha đất trồng cây hằng năm khác và 30.872ha đất trồng cây lâu năm (trong đó có hơn 23.500ha cây ăn trái). Hằng năm, thành phố sản xuất 3 vụ lúa với sản lượng đạt từ 1,3-1,4 triệu tấn, với chủ yếu lúa chất lượng cao, lúa thơm và đặc sản. Sản lượng trái cây đạt hơn 169.200 tấn, với nhiều loại trái ngon (sầu riêng, vú sữa, nhãn, xoài, mít…). Sản lượng rau màu và cây công nghiệp ngắn ngày đạt gần 210.000 tấn. Toàn thành phố có 2.797ha đất nuôi thủy sản, với sản lượng trên 220.000 tấn/năm, sản lượng các loại thịt hơi gia súc gia cầm đạt hơn 40.000 tấn/năm...

Thời gian qua, nhiều hộ nông dân, hợp tác xã (HTX) và tổ hợp tác sản xuất nông nghiệp tại thành phố đã liên kết được với nhiều doanh nghiệp, siêu thị để đưa sản phẩm đi xuất khẩu và phát triển các kênh tiêu thụ tại nội địa, nhất là đưa hàng vào bán tại các siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Song, nhiều loại nông sản vẫn còn được tiêu thụ chủ yếu dạng tươi thô thông qua thương lái, giá trị chưa cao. Đồng thời, nhiều loại nông sản còn được tập trung thu hoạch theo thời vụ, với sản lượng khá lớn nên dễ gặp cảnh "rộ mùa, rớt giá". Do vậy, các nông hộ và HTX rất cần tăng cường liên kết hợp tác với các đơn vị, doanh nghiệp để hình thành các chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ bền vững, giúp mang lại giá trị gia tăng cao.

Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, để tạo thuận lợi cho kết nối đầu ra sản phẩm nông nghiệp, thành phố đã tích cực hỗ trợ nông dân liên kết thành lập các HTX nông nghiệp gắn với xây dựng mô hình cánh đồng lớn và các vùng chăn nuôi, trồng rau màu, cây ăn trái tập trung, có quy mô hàng hóa lớn, đảm bảo an toàn, chất lượng đáp ứng nhu cầu thị trường. Qua đó, tạo thuận lợi trong kết nối với các đơn vị, doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ, cũng như tiêu thụ nông sản thông qua phát triển du lịch sinh thái.

Liên kết đầu ra

Đến nay, thành phố đã có 104 HTX nông nghiệp, trong đó có 38 HTX sản xuất lúa, 49 HTX trồng cây ăn trái, 17 HTX sản xuất rau màu… Nông dân tại các HTX quan tâm xây dựng mã số vùng trồng, thực hiện sản xuất các loại nông sản theo hướng an toàn, chất lượng cao, đạt theo VietGAP, Global GAP… Thông qua các HTX này, các doanh nghiệp có nhiều điều kiện thuận lợi để liên kết xây dựng vùng nguyên liệu để thu mua, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp.

Ông Trần Văn Chiến, Giám đốc HTX Vườn cây ăn trái Trường Khương A, xã Trường Long, huyện Phong Điền, cho biết: "HTX có hơn 40 thành viên, với diện tích trồng cây ăn trái hơn 45ha, trong đó 25ha trồng vú sữa và 20ha trồng sầu riêng. Các diện tích trồng cây ăn trái của HTX đều được sản xuất theo hướng an toàn, sản xuất đạt theo VietGAP và Global GAP. HTX rất mong được tăng cường liên kết hợp tác với các doanh nghiệp. Thời gian qua, vú sữa trồng tại HTX cũng đã được một số doanh nghiệp thu mua xuất khẩu thành công sang Mỹ và nhiều thị trường khó tính".

Mới đây, Sở NN&PTNT TP Cần Thơ đã phối hợp với Văn phòng điều phối Nông nghiệp Nông thôn vùng ĐBSCL của Bộ NN&PTNT, Hội Làm vườn Việt Nam và Hiệp hội rau quả Việt Nam tổ chức diễn đàn "Thúc đẩy kết nối sản xuất với tiêu thụ nông sản và phát triển du lịch sinh thái tại TP Cần Thơ". Diễn đàn có sự tham dự của nhiều HTX trên địa bàn TP Cần Thơ và hơn 40 doanh nghiệp đến từ các tỉnh, thành vùng ĐBSCL và TP Hồ Chí Minh. Tại diễn đàn, bên cạnh việc cung cấp các thông tin về cung - cầu sản phẩm và các yêu cầu về tiêu chuẩn, chất lượng sản phẩm của các thị trường xuất khẩu, các bên liên quan cũng đã trao đổi, thảo luận, đề xuất các giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc để tăng cường liên kết với nhau trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Ông Võ Văn Sỉ, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thực phẩm Khang An (tỉnh Sóc Trăng), cho biết: "Công ty đang có nhu cầu thu mua một lượng đậu bắp rất lớn để phục vụ xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản và Đài Loan. Để liên kết với công ty, nông dân cần liên kết thành lập HTX và sản xuất theo tiêu chuẩn được công ty đưa ra để sản phẩm không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo đạt chất lượng, an toàn theo yêu cầu thị trường xuất khẩu".

Theo ông Trần Văn An, Giám đốc Công ty CP Mekong Herbals (TP Hồ Chí Minh), công ty cũng rất cần xây dựng vùng nguyên liệu lớn trồng sầu riêng Ri 6 theo hướng hữu cơ để phục vụ xuất khẩu. Nông dân muốn liên kết với công ty, cần phải liên kết lại hoặc phải có diện tích trồng sầu riêng liền kề tối thiểu từ 10ha trở lên...

Theo ông Lê Thanh Tùng, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt, Chánh Văn phòng Điều phối nông nghiệp nông thôn vùng ĐBSCL, hiện nay hoạt động tiêu thụ nông sản đang đi theo hướng cơ chế thị trường và phải thực hiện theo tiêu chuẩn của các quốc gia và nhà thu mua. Con đường tiêu thụ nông sản là đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và đạt theo những chuẩn mực của những quốc gia thu mua, có thể có rất nhiều tiêu chuẩn khác nhau và muốn bán được thì chúng ta phải đáp ứng được các tiêu chuẩn đó. Đồng thời, cần phải có sự liên kết, kết nối giữa các bên liên quan.

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG

Những năm gần đây, phong trào sáng tạo khoa học - kỹ thuật ứng dụng vào sản xuất nông nghiệp thu hút sự tham gia của nhiều nông dân trong tỉnh.

Chiếc máy phun thuốc do anh Đoàn Văn Thành chế tạo hoạt động hiệu quả trên đồng ruộng.

Sinh ra và lớn lên trên vùng đất biên cương đầy khó khăn, từ nhỏ, Đoàn Văn Thành, sinh năm 1975, ngụ ấp Hiệp Bình, xã Hoà Thạnh, huyện Châu Thành (tỉnh Tây Ninh) đã gắn với ruộng đồng, nên bản thân anh hiểu rõ những vất vả của người nông dân, phải thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với rất nhiều với hoá chất, thuốc bảo vệ thực vật độc hại, ảnh hưởng đến sức khoẻ.

Kiên trì chế tạo máy

Bằng kinh nghiệm thực tế, cộng với sự tìm tòi, nghiên cứu, sau hơn 2 năm miệt mài, trải qua nhiều lần thất bại, đến nay, anh đã chế tạo thành công chiếc máy phun thuốc bảo vệ thực vật có tính ứng dụng cao, giúp tiết kiệm thời gian, công sức và chi phí trong quá trình sản xuất.

Máy vận hành bằng bánh lớn, đường kính lên đến 2m, chạy bằng động cơ dầu của máy cày được anh mua từ hàng thanh lý, các bộ phận phun xịt chính là bộ máy nén khí áp lực cao, dùng để hút dung dịch thuốc bảo vệ thực vật trong một bồn nước bằng nhựa có dung tích 500 lít cùng với hệ thống dây dẫn nối ra phía sau là hệ thống giàn phun thuốc gồm 2 cần phun có chiều dài gần 20m, có thể điều chỉnh lên xuống theo chiều cao cây lúa, đồng thời, thích hợp với nhiều loại cây trồng lớn như mía, mì… Với chiếc máy này, mỗi héc-ta lúa, nông dân chỉ mất khoảng 10 phút để phun, trong khi phun thủ công phải mất tới 2-3 giờ.

Theo anh Thành, trước kia việc phun thuốc bảo vệ thực vật của nông dân rất vất vả, sử dụng bình phun bằng tay mất nhiều thời gian, có khi cả ngày chưa phun hết 1 ha lúa. Còn loại bình phun bằng máy mang sau lưng lại rất nặng, khi phun, thuốc bay mù mịt, ảnh hưởng đến sức khoẻ của nông dân vì một lượng không nhỏ thuốc bám dính vào quần áo và cơ thể. Nhiều lần trăn trở với suy nghĩ, làm thế nào để việc canh tác nông nghiệp đỡ vất vả và an toàn hơn, anh đã dày công tìm hiểu và quyết tâm chế tạo ra chiếc máy.

“Năm 2019, tôi mua một xác máy xới đất cũ với giá gần 10 triệu đồng để lấy đầu máy và trục bánh, chế tạo máy phun thuốc. Tuy nhiên, khi đưa vào vận hành thực tế trên đồng ruộng, do máy yếu, trục bánh xe nhỏ nên liên tục hư hỏng, tôi đành bỏ cả dàn, chỉ lấy lại bộ máy nén khí và hệ thống phun thuốc. Sau đó, tôi tiếp tục đầu tư mua một máy cày Kubota 2201 cũ với giá 70 triệu đồng cũng chỉ để lấy máy và khung sườn chế tạo máy phun.

Mặc dù vậy, do tải trọng trục bánh chỉ 1,5 tấn, chưa đáp ứng tải trọng của xe, nên trong một lần cho xe leo qua bờ ruộng, trục bánh tiếp tục bị gãy. Rút kinh nghiệm, tôi lại đầu tư mua bộ trục khác, tải trọng 2,5 tấn với giá hơn 20 triệu đồng để lắp ráp và đưa vào vận hành như hiện nay.

Những ngày đầu bắt tay vào thực hiện, tôi dường như quên ăn, quên ngủ. Ý định hay loé ra trong đầu là phải làm liền sợ quên. Nhiều bộ phận làm xong rồi nhưng không ưng ý, phải tháo ra làm lại”.

Sản phẩm này cấu tạo đơn giản như một chiếc máy cày mini, gồm một động cơ máy cày cũ, 1 bộ chuyển động, vô lăng, cần số, phía sau là một phi chứa nước dung tích 500 lít. Hai bên là 2 cánh tay phun thuốc, rộng mỗi bên 10m, cùng với hệ thống máy nén và béc phun. Hiện tại, máy vận hành trơn tru. Anh đã sử dụng phun thuốc cho hơn 10 ha ruộng nhà và hàng trăm héc-ta lúa, mía, mì của các hộ xung quanh trong suốt vụ Đồng Xuân vừa qua, chiếc máy vẫn vận hàng rất tốt.

Cũng theo anh Thành, hiện anh đang nghiên cứu, cải tiến, bổ sung thêm một số chi tiết giúp tăng công năng cho máy. Đồng thời, chế tạo thêm hệ thống rải phân và gieo giống để phát huy tối đa khả năng làm việc của máy móc, tiết kiệm thời gian và sức lao động.

Máy hoạt động tốt trên ruộng mía.

Vươn lên từ khó khăn

Ông Trần Thanh Long– Chủ tịch Hội Nông dân xã Hoà Thạnh cho biết, năm 2005, gia đình Thành được Hội Nông dân xã xét duyệt vay 15 triệu đồng từ nguồn vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Châu Thành để đầu tư chăn nuôi bò sinh sản. Sau 5 năm, tất toán khoản vay cũ, anh tiếp tục vay 50 triệu đồng để mở rộng chăn nuôi. Với mô hình chăn nuôi bò sinh sản mang lại hiệu quả kinh tế cao, gia đình anh đã trả hết nợ vào năm 2015. Nhờ phát triển chăn nuôi đúng hướng, từ đó đến nay, mỗi năm đàn bò mang về cho gia đình anh mức thu nhập trên 300 triệu đồng.

Cuộc sống của gia đình anh từng bước được cải thiện và ổn định đáng kể hơn so với trước đây, dần thoát được khó khăn, xây dựng nhà khang trang và mua sắm vật dụng, đất sản xuất, đồng thời nuôi 2 con ăn học.

Theo đánh giá của ông Trần Thanh Long, anh Đoàn Văn Thành là một trong những hội viên gương mẫu của Hội Nông dân xã, từ những khó khăn ban đầu, anh Thành cùng với gia đình không ngừng nỗ lực vươn lên, thoát nghèo.

Xuất phát từ thực tiễn sản xuất, bắt nguồn từ những trăn trở của người nông dân trong quá trình lao động, anh Thành đã chế tạo thành công cụ hỗ trợ đắc lực, mang lại hiệu quả cao trong quá trình sản xuất. Ngoài lợi ích về kinh tế, chiếc máy đã góp phần giải quyết vấn đề lao động thiếu hụt tại địa phương, giảm sức lao động chân tay, bảo đảm sức khoẻ nông dân trước tác hại của hoá chất và thuốc bảo vệ thực vật.

Minh Dương

Với cách nghĩ, cách làm mang tính đột phá, đa canh, xen canh nhiều loại cây trồng trên cùng đơn vị diện tích, ông Nguyễn Văn Cạnh ở xã Nghĩa Bình, huyện Bù Đăng (tỉnh Bình Phước) đã từng bước xây dựng cho mình cơ ngơi vững chắc. Trong bối cảnh giá nông sản không ổn định như thời gian qua, mô hình đã giúp giảm thiểu những rủi ro về giá mà nhiều nông dân gặp phải trong quá trình sản xuất nông nghiệp hiện nay.

Trước đây, cao su, điều, hồ tiêu là những cây trồng được gia đình ông Cạnh lựa chọn gắn bó để phát triển kinh tế. Khi giá các mặt hàng nông sản này có xu hướng giảm, năm 2008, qua tìm hiểu, học tập kinh nghiệm ở nhiều nơi, ông Cạnh đã mạnh dạn chuyển đổi từng phần diện tích cao su, hồ tiêu sang trồng 10 ha sầu riêng, tránh độc canh cây trồng nhằm hạn chế rủi ro. Năm 2017, ông tiếp tục chuyển đổi trồng thêm gần 5 ha bưởi da xanh và sau này trồng hơn 1 ha vú sữa hoàng kim theo hướng hữu cơ nhằm mang lại sản phẩm giá trị kinh tế cao, phù hợp xu thế thị trường. Riêng 20 ha điều vẫn được ông duy trì trên cơ sở cải tạo, xen canh cà phê dưới tán. Mô hình đa canh này mang lại thu nhập khá cao, vì vậy dù thời gian qua dịch bệnh diễn biến phức tạp nhưng gia đình vẫn thu lãi hơn 3 tỷ đồng mỗi năm.

Ông Nguyễn Văn Cạnh (giữa) thu tiền tỷ mỗi năm nhờ đa canh nhiều loại cây trồng trên cùng đơn vị diện tích

Ông Cạnh chia sẻ: “Muốn thành công ở bất cứ lĩnh vực nào, trước hết phải siêng năng và có quyết tâm cao. Khi bắt tay vào công việc thì phải làm đến nơi đến chốn, không được bỏ cuộc giữa chừng. Lúc đầu khi chuyển đổi trồng cây ăn trái và xen canh cà phê dưới tán điều, tôi gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật canh tác. Không bỏ cuộc, qua tham gia các lớp tập huấn, nắm rõ cách phòng trừ sâu bệnh và áp dụng kỹ thuật mới trong sản xuất… từ đó tôi đã làm chủ kỹ thuật trồng, chăm sóc vườn cây phát triển xanh tốt, đạt năng suất ổn định. Bên cạnh đó, để thành công nông dân phải nắm bắt thị trường, mạnh dạn chuyển đổi cây trồng phù hợp. Có như thế mới tránh được rủi ro”.

Ông NGÔ XUÂN DŨNG, Phó chủ tịch Hội Nông dân xã Nghĩa Bình: Ông Cạnh đã mạnh dạn chuyển đổi cách làm đa canh cây trồng đúng hướng mang lại hiệu quả kinh tế cao, vươn lên làm giàu chính đáng. Là Chi hội trưởng Chi hội nông dân thôn Bình Trung, ông Cạnh thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm làm kinh tế cho bà con học tập và làm theo. Không chỉ là nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi cấp tỉnh, ông còn nhiệt tình với công tác xã hội, giúp đỡ người nghèo và tham gia xây dựng nông thôn mới ở địa phương.

Mô hình phát triển kinh tế đa canh của gia đình ông Cạnh đã tạo việc làm thường xuyên cho 10 lao động, có thời điểm nhân công thời vụ lên đến 40 người. Ông Lê Văn Tư quê ở huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh cho biết: “Trước đây ở quê, cuộc sống vợ chồng tôi khổ cực lắm. Lên đây được ông Cạnh tạo điều kiện về ăn ở, làm việc tại trang trại, đến nay cũng gần 10 năm, cuộc sống gia đình tôi đã thay đổi nhiều, ổn định hơn. Đặc biệt, khi gia đình tôi gặp khó khăn, ông Cạnh luôn quan tâm giúp đỡ”.

Với những kết quả đạt được trong xây dựng kinh tế gia đình cũng như đóng góp thiết thực cho cộng đồng xã hội, ngoài được công nhận danh hiệu nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi cấp tỉnh nhiều năm liền, ông Nguyễn Văn Cạnh còn vinh dự được Hiệp hội Điều Việt Nam khen thưởng năm 2017 và được UBND tỉnh công nhận là nông dân trồng điều giỏi năm 2021 nhờ duy trì diện tích điều lớn, luôn cho năng suất cao, chất lượng tốt.

Trung Quang

Chuối tiêu hồng hiện là một trong số những cây ăn quả chủ lực, giúp người dân xã Phúc Thuận (TP. Phổ Yên) phát triển kinh tế.

Với diện tích đồi rừng hơn 2.700ha (chiếm hơn 50% diện tích của xã), 4 năm trở lại đây, người dân xã Phúc Thuận (TP. Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên) đã mạnh dạn đưa vào trồng cây chuối tiêu hồng thay thế những cây trồng già cỗi, năng suất thấp. Nhờ trồng chuối tiêu hồng, thu nhập bình quân đạt 260 triệu đồng/ha, tăng hơn 30% so với thu nhập từ trồng các loại cây trồng khác.

Đến xóm Khe Đù (xã Phúc Thuận) vào một ngày đầu tháng 8, chúng tôi được ngắm những vườn chuối tiêu hồng bạt ngàn xanh ngút tầm mắt dưới chân núi Tam Đảo. Theo người dân địa phương, trước đây, những gò đồi này chủ yếu trồng keo và một số loại cây ăn quả như táo, ổi… Nhưng do hiệu quả kinh tế thấp nên người dân đã cải tạo đất và dần chuyển hướng sang trồng chuối tiêu hồng. Do phù hợp điều kiện đất đai của địa phương và thị trường tiêu thụ ổn định, nên diện tích cây chuối tiêu hồng ngày càng được mở rộng.

Hiện có khoảng 2.000 gốc chuối tiêu hồng đang kỳ chuẩn bị ra quả, chị Trần Thị Thu Hiền, người dân trong xóm, chia sẻ: Năm nay, gia đình tôi trồng mới thêm 500 gốc chuối tiêu hồng. Qua hơn 2 năm trồng, tôi thấy cây chuối tiêu hồng khá dễ chăm sóc, chỉ phải đầu tư giống ban đầu, những năm tiếp theo có thể sử dụng các mầm của cây "mẹ" làm giống mới. Tuy nhiên, muốn cây sinh trưởng và phát triển tốt, cho quả to, đẹp, màu sắc bắt mắt thì cần chọn mầm giống chất lượng, sạch bệnh. Trong quá trình chăm sóc, cần chú ý cung cấp đủ độ ẩm và bón phân đúng thời điểm.

Việc chọn hướng ra buồng và cắm cọc chống đỡ cũng rất quan trọng vì chuối là loại cây rễ chùm, ăn nông trong khi buồng lại khá nặng, dao động từ 25-30 kg/buồng nên dễ đổ khi gặp gió lớn. Đặc biệt, để chuối kịp ra quả vào các dịp lễ, tết, thời gian xuống giống vụ chuối mới là vào khoảng tháng 2 Âm lịch, chăm sóc đến tháng 9-10 Âm lịch là bắt đầu thu hoạch. Năm 2021, với 1ha đất trồng chuối tiêu hồng, tương đương 1.500 gốc chuối, gia đình chị Hiền thu được gần 40 tấn quả. Với mức giá bình quân 8.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, gia đình chị thu lãi khoảng 120 triệu đồng.

Từ hiệu kinh tế mang lại, hiện nay, nhiều hộ dân ở các xóm khác của Phúc Thuận như Khe Lánh, Quân Xóm... cũng chuyển sang trồng chuối tiêu hồng. Ông Nguyễn Văn Yên, Trưởng xóm Khe Lánh, phấn khởi: Hiện nay, toàn xóm có khoảng 70 hộ dân trồng chuối tiêu hồng, tương đương khoảng 60ha, hầu hết là trồng chuyên canh. Khi trồng chuối, người dân rất phấn khởi vì không mất mùa như một số cây trồng khác; đến mùa thu hoạch, thương lái vào tận vườn thu mua nhộn nhịp.

Theo ông Đỗ Công Hanh, Chủ tịch UBND xã Phúc Thuận: Hiện nay, toàn xã có khoảng 120ha trồng chuối tiêu hồng trong tổng số 473ha vườn cây ăn quả, năng suất bình quân đạt 40-50 tấn chuối/ha/vụ. Trồng chuối mang lại thu nhập ổn định, giúp nông dân có điều kiện vươn lên thoát nghèo và mở rộng diện tích trồng, thay thế một số cây có giá trị kinh tế thấp. Để tiếp tục nâng cao giá trị sản xuất của cây trồng này, thời gian tới, xã tiếp tục phối hợp cơ quan chức năng của thành phố tổ chức tuyên tuyền, tập huấn, nâng cao kiến thức về áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất; tuyên truyền người dân trồng thành vùng, liên kết giữa các hộ để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm; xây dựng chuối tiêu hồng phát triển thành sản phẩm OCOP...

Hoàng Cường

Từ năm 2021 đến nay, chỉ riêng tại huyện Bắc Quang và Quang Bình (tỉnh Hà Giang) có trên 1.560 ha cam bị vàng lá, khô đầu cành, kém phát triển và chết dần.

Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT cùng các chuyên gia và huyện Bắc Quang khảo sát tình trạng bệnh vàng lá tại xã Vĩnh Hảo.

Vườn cam Sành của gia đình anh Hoàng Văn Học, thôn Thọ Quang, xã Vĩnh Hảo đã trồng được 5-6 năm nay với diện tích trên 2 ha. Niên vụ 2021 – 2022, diện tích cam của anh vẫn được thu hoạch, nhưng sau đó cây có hiện tượng vàng lá, khô đầu cành, cây không thể ra lá non và chết dần. Anh Học chia sẻ: Khi thấy một số cây cam trong vườn có hiện tượng, tôi đã thử một số phương pháp chữa trị nhưng không được. Xót xa lắm vì mấy năm qua gia đình đầu tư không ít tiền của, công sức vào vườn cam. Nay mới được thu 1, 2 năm đã bị như vậy. Giờ gia đình tôi không biết nên chặt bỏ để trồng cây khác hay tiếp tục tìm kiếm phương pháp chữa trị, phục hồi.

Theo báo cáo của huyện Bắc Quang, toàn huyện có 979,69 ha/1.146 hộ, ở 20 xã, thị trấn bị hiện tượng trên, diện tích bị bệnh nhiều nhất xảy ra ở các xã: Vĩnh Phúc (253,7 ha), Tiên Kiều (228,8 ha), Vĩnh Hảo (172 ha). Tại huyện Quang Bình có có 424 ha thuộc 7 xã gặp hiện tượng trên, xã Hương Sơn có diện tích lớn nhất (248 ha). Tổng diện tích cam bị vàng lá, khô đầu cành ở 2 huyện là 1.403,69 ha, chủ yếu tình trạng này xảy ra trên cây cam Sành và chiếm trên 20% tổng diện tích cam Sành toàn tỉnh. Hầu hết cây cam ở các độ tuổi đều bị tình trạng trên nhưng diện tích bị lớn nhất lại xảy ra ở cây cam trong thời kỳ kinh doanh (thu hoạch) từ 5-15 tuổi, giai đoạn cây cho sản lượng cao nhất, gây thiệt hại lớn đối với người trồng cam, đe dọa sự phát triển bền vững của cây cam Sành.

Trước hiện tượng trên, Sở Nông nghiệp và PTNT phối hợp với Viện nghiên cứu rau quả (Bộ Nông nghiệp và PTNT) và các huyện kiểm tra thực tế tại xã Vĩnh Hảo (Bắc Quang) và làm việc với các hộ dân có diện tích cam bị bệnh để tìm hiểu nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Qua xác định, hiện tượng trên đã xuất hiện từ năm 2021 nhưng lác đác ở các vườn, địa phương. Sau các đợt mưa đầu mùa năm nay bắt đầu xảy ra trên diện rộng, nhiều nhà vườn có hàng ha cây bị bệnh.

Tiến sĩ Cao Văn Chí, Viện Nghiên cứu rau quả cho biết: Hiện tượng cây cam bị vàng lá, khô đầu cành không chỉ mới xảy ra ở Hà Giang mà xuất hiện ở nhiều vùng trồng cam trên cả nước. Qua nghiên cứu, tình trạng cây cam bị bệnh ở Hà Giang cũng giống như các địa phương khác do bộ rễ của cây bị thối. Nguyên nhân do sự thiếu quan tâm đầu tư, chăm sóc của chủ vườn và chăm sóc chưa đúng cách; lạm dụng phân bón hóa học, ít hoặc không sử dụng phân bón hữu cơ (phân chuồng) khiến giảm độ PH trong đất, giảm vi sinh có lợi. Đồng thời sau những đợt mưa kéo dài rồi nắng nóng, bộ rễ tơ của cây bị tổn thương, bị nghẹn rễ; sau đó bị nấm bệnh, tuyến trùng, nhóm rệp sáp hại tấn công làm cho bộ rễ của cây bị thối, hỏng, không hấp thụ được dinh dưỡng.

Bắc Quang là vùng trồng cam lớn nhất toàn tỉnh với tổng diện tích trên 4.400 ha, trên 3.300 hộ trồng cam. Trong đó, diện tích cây cam Sành khoảng 2.800 ha. Ngay khi xuất hiện tình trạng cây cam bị vàng lá, ngành chuyên môn của huyện đã kiểm tra và khuyến nghị người dân thường xuyên theo dõi vườn, loại bỏ những cây bị bệnh, cắt tỉa tạo tán, tích cực chăm sóc; sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc BVTV có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có nguồn gốc sinh học… nhưng chưa đưa ra được giải pháp hữu hiệu, diện tích bị bệnh tiếp tục lan rộng.

Phó Chủ tịch UBND huyện Bắc Quang Nguyễn Đàm Thuyên cho biết: Hiện nay người dân khá lo lắng khi cây cạm bị tình trạng vàng lá, khô cành và chết dần. Nhiều hộ bị diện tích lớn băn khoăn không biết có chữa, khắc phục được hay không? Nếu được thì tỷ lệ thành công ra sao? Phương pháp và chi phí như thế nào? Đồng thời mong muốn tỉnh thực hiện mô hình phục hồi cây cam khi bị tình trạng trên để làm mẫu. Có khuyến cáo ở từng mức độ bệnh sẽ thực hiện phục hồi hoặc chặt bỏ chuyển đổi cây trồng khác; xây dựng cơ chế hỗ trợ bà con, nhất là các hộ đang vay vốn theo Nghị quyết 58 của HĐND tỉnh.

Các chuyên gia Viện nghiên cứu rau quả khẳng định, qua nghiên cứu có thể khắc phục tình trạng cây cam bị vàng lá, khô cành, thối rễ bằng một số biện pháp như: Đối với vườn bị mật độ thấp, cần thoát nước tốt sau các trận mưa; tưới vườn đủ ẩm thường xuyên trong những ngày nắng nóng; phun thuốc trừ nấm bệnh lên cây và toàn bộ diện tích đất vườn; tưới thuốc trừ rệp sáp hại rễ, tuyến trùng hại rễ vào trong đất; tưới phân kích rễ cây để bộ rễ mới phát triển; bón bổ sung phân hữu cơ vi sinh và phân NPK tổng hợp hàng tháng. Đối với vườn bị mật độ cao, ngoài các biện pháp trên cần tiêu hủy ngay những cây bị nặng không có khả năng hồi phục, sau đó rắc vôi bột, tưới thuốc nấm, thuốc trừ rệp và tuyến trùng để khống chế nguồn bệnh lây lan. Cùng với đó sử dụng nấm đối kháng Trichoderma ủ với phân hữu cơ và tăng cường bón phân hữu cơ vi sinh làm giàu hệ thống vi sinh vật đất, đặc biệt là vi sinh vật đối kháng.

Dù đã có những biện pháp ban đầu nhưng vẫn cần có những phương án cụ thể, rõ ràng, quyết liệt của ngành chuyên môn và các địa phương, đặc biệt là quyết tâm của người trồng cam. Bởi đây là chủ thể trong phát triển cây cam, khi chủ vườn thực sự quan tâm, chăm sóc đúng quy trình, khuyến cáo mới có thể khắc phục triệt để tình trạng trên. Khi đó, cây cam Sành mới có thể phát triển bền vững.

Bài, ảnh: Duy Tuấn

Chiều 10-8, Sở Nông nghiệp và PTNT Gia Lai đã tổ chức Hội nghị ký kết Bản ghi nhớ hợp tác với Công ty cổ phần Quốc tế Thông Đỏ, Công ty cổ phần Tiến Nông Gia Lai và Công ty TNHH Quicornac về xây dựng, phát triển chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ chanh dây giai đoạn 2022-2025.

Theo nội dung hợp tác, Chi cục PTNT (Sở Nông nghiệp và PTNT) sẽ giới thiệu các địa phương, hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác cho các công ty cùng tham gia chuỗi liên kết sản xuất phát triển vùng nguyên liệu chanh dây ổn định. về phía các công ty sẽ chủ động làm việc với các địa phương, hợp tác xã, tổ hợp tác thỏa thuận ký hợp đồng liên kết sản xuất, gắn tiêu thụ chanh dây trong thời gian tới.

NGUYỄN DIỆP

Những ngày này, khắp các xã của huyện Trấn Yên (Yên Bái) như: Kiên Thành, Hồng Ca, Lương Thịnh, Hưng Khánh... đang nhộn nhịp thu hoạch măng tre Bát độ. Theo đánh giá của cán bộ nông nghiệp và người trồng tre măng Bát độ, vụ măng năm nay đạt năng suất, sản lượng cao và giá bán cao hơn trước.

Người dân thôn Đồng Song, xã Kiên Thành thu hoạch măng tre Bát độ.

Chỉ trong một buổi sáng, anh Tráng A Vàng, thôn Hồng Lâu, xã Hồng Ca thu hoạch được gần 2 tạ măng tre Bát độ. "Năm nay, măng được mùa lại giá cao (từ 5.500 - 6.000 đồng/kg) và cứ thu hoạch xong là có thương lái đến tận chân đồi mua. Từ đầu vụ đến giờ, tôi đã thu hoạch được gần 10 tấn măng tươi. Dù khó khăn, vất vả nhưng trồng tre măng Bát độ hàng năm cho thu hoạch đều, giá cả ổn định, giúp gia đình tôi có thêm nguồn thu để chi tiêu phục vụ đời sống hàng ngày”- anh Tráng A Vàng cho biết.

Theo Bí thư Chi bộ thôn Hồng Lâu Hờ A Tính, cả thôn có hơn 120 ha tre măng. Năm nay, thời tiết mưa nhiều nên măng mọc rất nhiều và to hơn những năm trước. Bên cạnh đó, giá măng thương phẩm năm nay tăng cao nên bà con rất phấn khởi.

Nhờ nguồn thu nhập từ măng, nhiều hộ trong thôn đã thoát nghèo và nhiều hộ vươn lên khá giả. Hơn nữa, việc tập trung mở rộng diện tích ở đây đã góp phần hạn chế được tình trạng du canh, du cư, phá rừng làm nương rẫy.

Hồng Ca là một trong hai xã có vùng chuyên canh tre măng Bát độ hàng hóa lớn nhất Trấn Yên với 1.234 ha. Trong đó, gần 1.000 ha tre thời kỳ kinh doanh, tập trung chủ yếu ở các thôn: Hồng Hải, Nam Hồng, Liên Hiệp, Đồng Đình. Loại cây trồng này đang mở ra hướng thoát nghèo bền vững cho người dân ở các thôn vùng đồng bào Mông như: Hồng Lâu, Khuôn Bổ, Khe Ron, Khe Tiến.

Tại xã Kiên Thành - nơi được coi là "thủ phủ” của tre măng Bát độ với hơn 1.900 ha, trong đó có 1.774 ha trong thời kỳ kinh doanh, không khí thu hoạch, mua bán măng Bát độ cũng diễn ra tấp nập. Măng tre Bát độ sau khi được thương lái mua gom ở các chân đồi thì được chở đến điểm tập kết, sơ chế của Công ty cổ phần Yên Thành và Công ty TNHH Vạn Đạt được đặt tại một số thôn trong xã.

Ông Dương Kim Hưng - Chủ tịch UBND xã Kiên Thành cho biết: Đến thời điểm này, sản lượng măng thương phẩm của xã đạt hơn 7.000 tấn, với giá bán dao động từ 5.500 - 6.000 đồng/kg. Hiện nay, 14 điểm thu mua của các doanh nghiệp như: Công ty TNHH Vạn Đạt và Công ty cổ phần Yên Thành được phân bố tại tất cả các thôn, thuận tiện cho người dân tiêu thụ sản phẩm. Nhờ trồng tre măng Bát độ mà đời sống của nhân dân trong xã đã được nâng lên, thu nhập bình quân đầu người hiện đã đạt trên 45 triệu đồng/người/năm.

Hiện nay, huyện Trấn Yên hình thành vùng trồng tre măng Bát độ nguyên liệu tập trung gần 3.500 ha. Trong đó, diện tích cho thu hoạch là 3.000 ha, sản lượng măng thương phẩm hàng năm đạt trung bình 30.000 tấn. Chất lượng măng tăng (măng to, dày), được các đơn vị thu mua đánh giá chất lượng tốt đảm bảo phục vụ chế biến hàng hóa xuất khẩu, giá trị thu nhập hơn 100 tỷ đồng.

Bà Trần Thị Hoàn Liên - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Hỗ trợ và phát triển nông nghiệp huyện cho biết: Ngay trước khi bước vào vụ thu hoạch, Ban Quản lý chương trình tre măng Bát độ của huyện đã chủ động làm tốt việc tuyên truyền, tư vấn nông dân thu hoạch, chế biến, tiêu thụ sản phẩm; phối hợp với các xã vùng quy hoạch trong việc tuyên truyền, tiêu thụ sản phẩm; chỉ đạo các doanh nghiệp thu mua bố trí lịch cân và thời gian thu mua hợp lý. Đồng thời thông báo giá thu mua măng sớm đến xã và hộ nông dân và chủ động nguồn vốn để đảm bảo mua hết sản phẩm.

Ngoài ra, huyện cũng thực hiện tư vấn, hỗ trợ các chủ thể dự án liên kết thực hiện các nội dung Dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị măng tre Bát độ như: xây dựng, thiết kế logo, tem nhãn, bao bì sản phẩm, xúc tiến thương mại nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ.

Được biết, để thuận tiện cho việc thu mua, bao tiêu măng cho nhân dân, Công ty TNHH Vạn Đạt đặt 10 điểm thu mua tập trung tại các vùng nguyên liệu. Bên cạnh đó, Công ty cổ phần Yên Thành cũng liên kết với các hợp tác xã để thu mua sản phẩm cho người dân. Ngoài ra, nhiều tư thương ở các tỉnh: Phú Thọ, Hải Dương, Tuyên Quang, Bắc Cạn... đã đến thu mua măng củ, măng luộc, măng tươi và sơ chế măng khô.

Đến cuối tháng 10, mùa thu hoạch măng tre Bát độ mới kết thúc, nhưng hiện tại có thể khẳng định, năm nay người dân Trấn Yên sẽ có một vụ măng thắng lợi cả về năng suất, sản lượng và giá trị kinh tế.

Dự ước, năm 2022, sản lượng măng Bát độ của huyện đạt khoảng trên 32.000 tấn. Đặc biệt, giá măng thương phẩm năm nay tăng cao hơn 1,5 lần so với những năm trước nên giá trị thu nhập của toàn huyện ước đạt gần 200 tỷ đồng.

Hùng Cường

Đã nhiều năm nay, anh Nguyễn Văn Phước (46 tuổi), ở thôn An Bình, xã Thanh An, huyện Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị) được biết đến là người năng động, chịu khó, dám nghĩ, dám làm, đi đầu trong việc chuyển đổi cây trồng, vật nuôi ở địa phương. Với sự nỗ lực của bản thân, anh đã tạo dựng được mô hình kinh tế đa cây, đa con, mang lại nguồn thu nhập cao cho gia đình.

Anh Nguyễn Văn Phước (bên phải) học tập mô hình trồng quế tại tỉnh Yên Bái -Ảnh: A.V

Sống ở một vùng quê thuần nông nhưng sản xuất lại không được thuận lợi như những địa phương khác bởi đồng ruộng trũng, thường xuyên ngập úng, kể cả mùa hè, chỉ cần một trận mưa to là toàn bộ diện tích trồng lúa ngập trong nước.

Với bản tính cần cù, chịu khó, không cam chịu đói nghèo, Anh Phước đã tìm hiểu, học tập mô hình kinh tế có hiệu quả ở nhiều nơi, năm 2007, anh dành toàn bộ tiền dành dụm được và vay thêm vốn Ngân hàng Chính sách xã hội huyện để thuê phương tiện be bờ toàn bộ diện tích 2 ha ruộng trũng của gia đình, xây dựng mô hình lúa - cá.

Vụ đầu tiên do chưa có kinh nghiệm, đê bao còn sơ sài nên mưa lũ đã cuốn trôi gần như hoàn toàn, vốn liếng xem như mất trắng. Không nản chí, sau thất bại, anh Phước tích lũy được thêm kinh nghiệm, tiếp tục đầu tư đắp đê bao cao và chắc chắn hơn, không chỉ trồng lúa, nuôi cá mà trên bờ anh làm thêm chuồng trại để nuôi lợn và bò.

Ngoài ra, anh còn trồng thêm 5 ha cao su. Hiện nay, gia đình anh Phước có 20 con bò thương phẩm và sinh sản; trên 2 ha diện tích mặt nước nuôi cá và 5 ha cao su đã cho thu hoạch. Từ mô hình đa cây, đa con này, mỗi năm mang lại cho anh thu nhập từ 250-300 triệu đồng.

Không dừng lại ở đây, năm 2021 anh Phước tự nguyện theo đoàn công tác của huyện Cam Lộ ra tận huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái để tham quan, tìm hiểu mô hình trồng cây quế.

Thấy cây quế có giá trị kinh tế cao, điều kiện đất đai, khí hậu có nhiều yếu tố tương đồng với đặc điểm ở địa phương, đầu năm 2022, anh Phước mạnh dạn chuyển 2 ha cây cao su sang trồng cây quế. Nhờ đầu tư chăm sóc tốt, đúng quy trình kỹ thuật nên sau hơn 6 tháng xuống giống, phần lớn diện tích quế của gia đình anh trồng đều phát triển tốt với tỉ lệ sống 90%.

Anh Phước chia sẻ: “Để có được thành công như ngày hôm nay, trước hết bản thân phải cần cù, chịu khó, không nản chí trước thất bại; thường xuyên học hỏi kinh nghiệm từ các mô hình thông qua sách báo, mạng internet để áp dụng quy trình kỹ thuật mới vào sản xuất…

Ngoài ra, phải biết lựa chọn những con nuôi, cây trồng phù hợp với điều kiện địa lý, môi trường tại địa phương. Một kinh nghiệm sản xuất nữa của gia đình là không đầu tư ồ ạt mà làm chắc chắn và bền vững”.

Anh Phước cũng cho biết, hiện tại quỹ đất của gia đình rộng 8 ha, anh đang tìm hiểu để thời gian tới sẽ chuyển một phần diện tích sang trồng cây tràm năm gân và một số cây dược liệu khác.

Anh Vũ

Vụ lúa hè thu thường được xem là vụ mùa không “xuôi chèo mát mái” đối với bà con nông dân. Bởi, đầu vụ thời tiết thuận lợi, giúp cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt thì đến gần cuối vụ, lúa thường bị ngập úng, khó thu hoạch, mất giá và cũng khó tìm được thương lái bao tiêu. Và vụ lúa hè thu năm 2022 cũng không ngoại lệ.

Nhiều diện tích lúa hè thu ở khu vực Phường 8 (TP. Bạc Liêu) bị đổ ngã, ngập úng. Ảnh: C.L

NHIỀU KHÓ KHĂN

Đầu vụ hè thu năm nay, nước ngọt từ đầu nguồn đổ về khá dồi dào, kết hợp với những cơn mưa lớn đã giúp cho việc tháo chua, rửa phèn, cải tạo đồng ruộng của bà con nông dân trên địa bàn tỉnh khá thuận lợi. Những ngày tiếp theo đó, thời tiết cũng thuận lợi, lúa sinh trưởng khá tốt, hạn chế sâu bệnh tấn công. Tuy vậy, niềm vui ấy chưa được bao lâu thì trên địa bàn tỉnh xuất hiện đợt mưa lớn và triều cường. Dù ngành Nông nghiệp và các địa phương đã mở các cống lớn nằm dọc theo tuyến Quốc lộ 1A để xả nước, các trạm bơm nội đồng cũng hoạt động hết công suất, nhưng chừng ấy cũng không đủ để cứu hết các diện tích lúa bị ngập úng trên địa bàn tỉnh. Hậu quả là hàng ngàn héc-ta lúa hè thu hơn 30 ngày tuổi bị ngập úng cục bộ.

Theo thống kê của huyện Phước Long, mưa lớn đã gây ngập úng cục bộ 136ha lúa hè thu của bà con nông dân và nhiều diện tích hoa màu khác. Còn tại huyện Vĩnh Lợi, gần 200ha lúa hè thu có khả năng bị giảm năng suất từ 15 - 50%. Ông Tô Thanh Hải, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Vĩnh Lợi, cho biết: “Đợt ngập úng cục bộ vừa qua có nhiều nơi trên địa bàn huyện ruộng lúa của bà con ngập sâu 0,7m. Dù huyện đã huy động mọi nguồn lực để giúp bà con cứu lúa nhưng thiệt hại vẫn không thể tránh khỏi. Điều đáng nói, nhiều diện tích lúa trổ đòng đúng vào lúc mưa dầm nên có khả năng năng suất cuối vụ cũng sẽ bị ảnh hưởng”.

Sau những nỗ lực khắc phục hậu quả, bỏ công chăm sóc, nhiều diện tích lúa bị ngập úng đã phục hồi và bước vào giai đoạn trổ, chín. Những tưởng mọi khó khăn của vụ mùa năm nay đã qua đi, thì liên tiếp trong những ngày qua, trên địa bàn tỉnh lại xuất hiện nhiều trận mưa lớn, kèm theo dông lốc, khiến cho nhiều diện tích lúa bị đổ sập hoàn toàn. Tại hầu hết các cánh đồng, máy bơm vận hành liên tục với hy vọng hạn chế được phần nào diện tích thiệt hại. Song, những diện tích trổ, chín bị sập, ngập nước thì coi như mất trắng. Bao công sức, vốn liếng của người nông dân một lần nữa bị dòng nước nhấn chìm, cuốn trôi.

Mặc dù đã nhận được tiền cọc lúa từ thương lái, nhưng nhiều nông dân vẫn trong tình trạng bất an trước nguy cơ thương lái bỏ cọc, khi chất lượng lúa ít nhiều đã bị ảnh hưởng. Chính quyền địa phương và nông dân trồng lúa đang khẩn trương thực hiện nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn năng suất lúa trong điều kiện thời tiết được dự báo sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp trong vài tuần tới. Ông Trần Minh Tân (xã Hưng Phú, huyện Phước Long) than: “Lúa cũng được lái đến giao tiền cọc hơn tuần trước, nhưng mấy bữa nay mưa quá, lúa sập kiểu này chắc thương lái bỏ cọc luôn rồi, vì mua cũng khó chà gạo bán được. Thời tiết năm nay sao mà mưa gió triền miên hoài, nông dân làm ăn kiểu gì để sống đây!?”.

NỖ LỰC CỨU LÚA

Vụ hè thu năm nay, toàn tỉnh đã gieo sạ hơn 56.000ha. Tuy chưa có thống kê cụ thể về diện tích lúa bị đổ ngã do mưa lớn trong những ngày qua, nhưng theo khảo sát của chúng tôi thì hầu hết các địa phương đều có nhiều diện tích lúa bị đổ ngã, ngập úng. Bên cạnh việc khẩn trương thu hoạch để “chạy đua cùng thời tiết” ở những diện tích đã đạt đủ độ chín, tại các trà lúa đang trong giai đoạn làm đòng, nhiều giải pháp để lúa cứng cây, hạn chế đổ ngã vẫn đang được nhiều nông dân nỗ lực thực hiện để bảo vệ năng suất lúa trước điều kiện thời tiết bất lợi thường gặp trong vụ hè thu.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra theo kế hoạch chung của tỉnh, ngành Nông nghiệp đang tích cực hỗ trợ nông dân thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ phù hợp với các giai đoạn phát triển khác nhau của cây lúa trong điều kiện mưa bão nhằm đạt năng suất cao nhất. Trước mắt, trà lúa nào đã đến ngày thu hoạch bà con cần khẩn trương tháo nước, bơm tát cạn đến đâu tiến hành thu hoạch ngay để tránh ảnh hưởng của các đợt mưa tiếp theo. Riêng những vùng lúa đang làm đòng hoặc đã trổ cong trái me, nên giữ mực nước tương đối để lúa không đổ ngã. Bà con không nên rút nước quá cạn, vì giai đoạn này nếu rút nước quá cạn bộ rễ sẽ yếu đi, cây lúa mềm, với sức nặng của bông lúa sẽ dễ đổ hơn. Bên cạnh đó, bà con cũng cần gia tăng các khoáng chất cho lúa như canxi, magiê, kali để tăng thêm sức chống chịu cho cây lúa.

Hết hạn mặn, dông lốc rồi đến mưa dầm, trong khi vật tư nông nghiệp đồng loạt tăng giá - đó là “điệp khúc” mà người nông dân luôn phải đối mặt trước diễn biến cực đoan của thời tiết, của biến động giá cả thị trường. Trong khi giá lúa cuối vụ luôn là một ẩn số đối với người nông dân vốn chỉ quen tay cày, tay cuốc. Hơn lúc nào hết, nông dân rất cần sự hỗ trợ, vào cuộc bảo vệ trà lúa hè thu, tìm đầu ra cho hạt lúa trong vụ này để nông dân không phải trải qua một vụ mùa trắng tay.

CHÍ LINH

Cùng với việc đẩy mạnh phát triển các loại cây chủ lực như chè Shan tuyết, Thảo quả, những năm gần đây, người dân một số xã trên địa bàn huyện Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang) đưa cây Sa nhân tím vào trồng dưới tán rừng, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân.

Vườn cây Sa nhân tím của gia đình chị Xạ Thị Ơi, thôn Tân Thành, xã Hồ Thầu.

Năm 2017, gia đình chị Xạ Thị Ơi, thôn Tân Thành, xã Hồ Thầu trồng gần 1ha cây Sa nhân tím. Sau một thời gian chăm sóc, chị Ơi nhận thấy đây là loại cây phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương, chi phí đầu tư ít, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Cây Sa nhân tím trồng sau 2 - 3 năm cho thu hoạch quả, rễ cây lan tới đâu thì diện tích trồng được mở rộng tới đó. Hiện nay, giá Sa nhân có giá dao động từ 50 – 60 nghìn đồng/kg, trung bình mỗi năm chị Ơi thu gần 100 triệu đồng từ bán quả và giống cây.

Đồng chí Phượng Chàn Nu, Bí thư Đảng ủy xã Hồ Thầu cho biết: Năm 2017 xã tuyên truyền, vận động bà con nhân dân trồng thử nghiệm 40 ha cây Sa nhân tím. Sau thời gian chăm sóc, nhận thấy phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng địa phương, giá trị kinh tế cao hơn so với các loại cây trồng khác, xã đã vận động người dân mở rộng thêm diện tích. Đến nay, toàn xã có hơn 60 ha cây Sa nhân tím.

Sa nhân thuộc loại cây thân thảo, cao khoảng 1 - 2 mét, nhìn gần giống cây riềng nhưng rễ không phát triển thành củ mà bò lan dưới lớp đất mỏng hoặc nổi lên trên mặt đất. Quả cuống ngắn, có gai, hình tròn, vị cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng kháng khuẩn, kích thích tiêu hóa. Sa nhân là loại cây ưa bóng dưới tán rừng, dễ trồng, vốn đầu tư ít, giá bán tương đối cao so với các cây trồng khác. Với lợi thế về điều kiện đất đai, khí hậu cũng như tập quán canh tác của nhân dân, những năm qua, huyện Hoàng Su Phì tích cực vận động người dân trồng và chăm sóc cây Sa nhân tím. Hiện nay, toàn huyện có trên 70 ha cây Sa nhân tím, tập trung ở các xã Nậm Ty, Hồ Thầu, Chiến Phố và Thèn Chu Phìn.

Trồng Sa nhân tím dưới tán rừng còn tăng thêm độ che phủ, hạn chế tình trạng rửa trôi và xói mòn đất, góp phần bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, giúp người dân có thêm nguồn sinh kế từ rừng, đồng thời mở ra hướng đi trong phát triển kinh tế cho người dân Hoàng Su Phì.

Bài, ảnh: Hoàng Tính (Hoàng Su Phì)

Từ tháng 8-2020 đến tháng 11-2021, Vườn quốc gia Xuân Thủy (Nam Định) triển khai thực hiện dự án tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy”. Dự án nhằm xây dựng cơ chế quản lý, nâng cao nhận thức trách nhiệm cho các hộ khai thác, kinh doanh và các bên liên quan trong việc quản lý, sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy”; đồng thời hỗ trợ phát triển thương mại, nâng cao chất lượng cho sản phẩm.

Người nuôi ong ở Vườn quốc gia Xuân Thủy (Giao Thủy) kiểm tra chất lượng mật ong sú vẹt.

Nằm ở phía nam cửa sông Hồng, Vườn quốc gia Xuân Thủy đặc trưng cho hệ sinh thái đất ngập nước cửa sông ven biển miền Bắc Việt Nam với diện tích bãi triều lầy có rừng ngập mặn lên tới trên 1.500ha. Hệ sinh thái rừng ngập mặn nơi đây có vai trò to lớn trong việc điều tiết không khí, chống xói lở bãi bồi, ngăn ngừa tác động của thiên tai và đặc biệt là góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực. Bên cạnh những giá trị tài nguyên được tạo ra dưới tán rừng thì hàng năm rừng ngập mặn tại khu vực còn mang lại trữ lượng mật ong lớn từ nguồn hoa tự nhiên. Quá trình khai thác mật ong từ rừng ngập mặn tại Vườn quốc gia Xuân Thủy xuất hiện từ giữa thập niên 80 của thế kỷ XX. Cứ vào đầu tháng 4 đến cuối tháng 7 hàng năm, các chủ thể nuôi ong di chuyển đàn ong của mình đến sát bìa rừng ngập mặn để thuận tiện cho việc khai thác mật. Trong đó, từ giữa tháng 6 đến cuối tháng 7 là thời điểm hoa vẹt nở rộ nhất tại khu vực nên chất lượng mật ong sẽ đảm bảo, mật ngon hơn, đặc hơn, thơm hơn, để lâu không bị xuống màu và không bị thâm, đen. Ban đầu do hệ thống giao thông tại khu vực còn nhiều khó khăn cộng với việc mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy chưa được người tiêu dùng quan tâm nên chỉ có một vài hộ tham gia khai thác mật với khoảng trên dưới 100 thùng. Sản lượng mật ong trong một vụ chỉ đạt khoảng trên dưới 1 tấn. Sản phẩm mật ong khai thác ban đầu chủ yếu để các hộ nuôi ong sử dụng hoặc bán lại cho các hộ dân tại khu vực. Theo thời gian, khi hệ thống giao thông đã được kiên cố hóa, việc đi lại thuận tiện kết hợp với việc phát triển hoạt động du lịch sinh thái tại khu vực nên sản phẩm mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy đã được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn, được các tổ chức, cá nhân thu mua để cung cấp ra thị trường. Số liệu thống kê của Vườn quốc gia Xuân Thủy cho thấy từ năm 2016 đến năm 2019, số lượng đàn ong tại khu vực đã tăng từ 2.000 đàn lên tới trên 4.500 đàn. Sản lượng mật thu được trung bình hàng năm khoảng 70 đến 80 tấn. Hiện tại có trên 20 hộ tham gia, trung bình 200-300 đàn/hộ. Anh Bùi Văn Bắc, quê xã Hải Vân (Hải Hậu) là người đã nhiều năm gắn bó với nghề nuôi ong cho biết, vụ hoa Sú Vẹt năm nay, anh đưa 300 đàn ong về Vườn quốc gia Xuân Thủy. Cứ 10 ngày quay mật 1 lần, cả mùa hoa, anh thu được khoảng 8 tấn mật.

Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy thường có độ đường đạt 62,2mg/kg, hàm lượng nước từ 25% đến 28%. So với các loại mật ong khác trên thị trường thì hàm lượng nước trong mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy là quá cao so với tiêu chuẩn xuất khẩu cũng như nhu cầu tiêu dùng truyền thống tại Việt Nam. Tuy nhiên, do được khai thác hoàn toàn từ nguồn hoa tự nhiên nên Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy có ưu điểm vượt trội là thơm, chứa nhiều dưỡng chất, vitamin tự nhiên và không bị nhiễm thuốc bảo vệ thực vật. Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy khi sử dụng kết hợp với các dược liệu khác như chanh đào, nghệ tươi, tỏi, gừng... có tác dụng rất lớn trong việc chữa các bệnh liên quan tới đường hô hấp, dạ dày, đại tràng và có tác dụng trong việc làm đẹp...

Trước tiềm năng phát triển của sinh kế nuôi ong lấy mật từ rừng ngập mặn trong khu vực, đồng thời nhận diện được những nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của sản phẩm, năm 2014 dưới sự hỗ trợ của Quỹ Rừng ngập mặn cho tương lai (MFF), Vườn quốc gia Xuân Thủy đã thúc đẩy chương trình xây dựng nhãn hiệu cho sản phẩm mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy. Sản phẩm đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận ngày 6-9-2016. Đây là loại nhãn hiệu thông thường mới mang tính chất nhận diện hàng hóa. Việc Vườn quốc gia Xuân Thủy xây dựng nhãn hiệu cho sản phẩm mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy bước đầu góp phần khẳng định một phần giá trị sản phẩm, người tiêu dùng biết đến sản phẩm nhiều hơn. Tuy nhiên quá trình quản lý, sử dụng nhãn hiệu thông thường này còn có những khó khăn, bất cập như: Quy chế quản lý, sử dụng nhãn hiệu chưa cụ thể, rõ ràng nên việc chia sẻ quyền sở hữu cho các tổ chức, cá nhân khai thác và kinh doanh mật ong trên địa bàn còn hạn chế. Chỉ có một lượng nhỏ sản phẩm đã được Ban quản lý Vườn quốc gia kiểm định được gắn nhãn mác “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy”; cộng đồng địa phương và các tổ chức, cá nhân có quyền lợi liên quan chưa thực hiện được việc dán nhãn sản phẩm. Cùng với đó, vào mùa hoa sú, hoa vẹt các chủ thể nuôi ong di chuyển đàn ong của mình đến sát bìa rừng ngập mặn Vườn quốc gia Xuân Thủy để khai thác mật. Hoạt động này diễn ra thường xuyên hàng năm và đa phần mang tính chất tự phát, chưa có cơ chế quản lý, giám sát chặt chẽ của các cơ quan chức năng trong khu vực; các chủ ong khai thác mật theo kinh nghiệm do chưa có quy trình khai thác mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy chuẩn được xây dựng và ban hành.

Những năm gần đây, nhu cầu của thị trường đối với sản phẩm mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy tăng cao. Lợi dụng điều này, một số người nuôi ong trong khu vực đã pha trộn, không tuân thủ đầy đủ các quy định về cấp và thu hồi nhãn hiệu làm ảnh hưởng đến chất lượng, giá trị mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy. Quá trình này tiếp diễn dự báo nguy cơ phát triển không bền vững, tác động tiêu cực đến những lợi thế phát triển của địa phương và khu vực. Ngoài ra, với quy trình hiện nay, sản phẩm mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy mới chỉ dừng ở mức sơ chế. Các hộ kinh doanh sau khi thu mua mật ong từ các chủ thể khai thác mật ong tại khu vực chỉ cần sang, chiết vào các chai, can có thể tích nhỏ hơn là có thể cung cấp đến tay người tiêu dùng. Điều này không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, ảnh hưởng tới chất lượng và thời gian bảo quản mật ong, chưa phát huy được hết giá trị sử dụng cũng như giá trị gia tăng về mặt kinh tế của sản phẩm. Chính vì vậy, việc xây dựng nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy” sẽ góp phần khẳng định các đặc tính về xuất xứ, nguyên liệu, vật liệu, cách thức sản xuất hàng hoá, cách thức cung cấp dịch vụ, chất lượng, độ chính xác, độ an toàn hoặc các đặc tính khác của sản phẩm. Điều này cũng góp phần nâng cao giá trị, tính cạnh tranh trên thị trường đối với sản phẩm “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy”. Mặt khác, việc xây dựng, hoàn thiện các quy trình khai thác, chế biến, đa dạng hóa mẫu mã, bao bì sản phẩm, phát triển thương hiệu và hạ thủy phần sẽ góp phần đưa sản phẩm “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy” tiến ra các thị trường lớn trong nước và quốc tế.

Từ việc triển khai thực hiện dự án tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy”, các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác, sản xuất, kinh doanh mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy được tham gia vào toàn bộ các hoạt động của dự án như: Cung cấp thông tin về thực trạng, tham gia góp ý hoàn thiện các quy định có liên quan về quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận, tham gia xây dựng bộ nhận diện thương hiệu, tham gia các lớp tập huấn về sở hữu trí tuệ và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận... Đây cũng chính là các đối tượng được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Mật ong rừng Sú Vẹt Vườn quốc gia Xuân Thủy” để nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm mật ong do họ sản xuất ra./.

Bài và ảnh: Lam Hồng

Từ cuối tháng 4 đến nay, giá bò hơi trên thị trường giảm đáng kể nhưng vẫn khó tiêu thụ. Trong khi đó, giá thức ăn chăn nuôi lại tăng cao. Tình trạng này đẩy nhiều hộ chăn nuôi bò trên địa bàn tỉnh Gia Lai rơi vào cảnh khó khăn.

Bà Trần Thị Thái (làng Hrãk, xã Đak Djrăng, huyện Mang Yang) cho biết, bò hơi không chỉ giảm giá mà còn khó bán. Ảnh: Nguyễn Diệp

Ông Lê Xuân Diệp (làng Hrãk, xã Đak Djrăng, huyện Mang Yang) cho biết, ông nuôi bò đã nhiều năm để cung cấp bò thịt, bò sinh sản cho người dân trong vùng. Tuy nhiên, chưa khi nào ông thấy giá bò hơi lại giảm thấp như những tháng gần đây. Hiện tại, giá bò hơi bình quân dao động chỉ còn khoảng 60-65 ngàn đồng/kg, giảm 20-30% so với những năm trước. Riêng bò 3B có thời điểm giá lên đến hơn 100 ngàn đồng/kg hơi nhưng nay cũng chỉ còn khoảng 80 ngàn đồng/kg mà không có người mua. “Những năm trước, giá bò hơi luôn duy trì ở mức 70-85 ngàn đồng/kg, có thời điểm lên đến gần 100 ngàn đồng/kg, trong khi giá thức ăn chăn nuôi lại thấp nên người nuôi có lợi nhuận. Còn bây giờ, giá bò hơi xuống thấp, lại còn khó tiêu thụ, trong khi giá thức ăn tăng cao nên người nuôi lỗ cả công chăm sóc và vốn”-ông Diệp nói.

Theo thống kê của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh Gia Lai, tổng đàn bò của tỉnh hiện có trên 435 ngàn con, đạt 96,12% kế hoạch, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm ngoái; đàn trâu 15.776 con, đạt 109% kế hoạch.

Tương tự, bà Trần Thị Thái (cùng làng) cho hay: Vài tháng trở lại đây, giá bò hơi xuống thấp, mỗi lần cần bán kêu các chủ lò mổ quen thì họ cũng không muốn mua. Hiện đàn bò nuôi nhốt của gia đình tôi lên đến 60 con, mỗi ngày đầu tư 500-800 ngàn đồng tiền thức ăn, chưa tính những rủi ro phát sinh nhưng phải chấp nhận chờ giá ổn định mới xuất bán. Thời điểm này, nuôi bò chủ yếu để tận dụng nguồn phân chuồng bón cho 2 ha cà phê nhằm giảm chi phí đầu tư phân hóa học.

Theo những người chăn nuôi bò tại một số địa phương như Chư Sê, Đak Pơ… bò hơi không chỉ giảm giá mà còn khó bán. Ông Trịnh Duy Tâm-Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Duy Tâm (làng Kueng Xí Nghiệp, xã Hbông, huyện Chư Sê) thông tin: Khoảng 3-4 tháng nay, giá bò hơi trên thị trường giảm, sức tiêu thụ cũng chậm hơn những năm trước. Nguyên nhân là do từ khi có dịch Covid-19, giá thức ăn tinh tăng cao, người nuôi bò giảm đàn và chuyển sang nuôi dê.

Còn ông Lê Quang Vịnh-Phó Giám đốc Trung tâm Giống vật nuôi Gia Lai-cho hay: Trong 6 tháng đầu năm nay, Trung tâm chỉ xuất bán được 5 con bò giống, còn lại phải chuyển sang nuôi bò thịt nhưng cũng ít người tìm đến mua. “Hiện nay, giá thịt bò ngoài chợ vẫn dao động ở mức 230-250 ngàn đồng/kg trong khi giá bò hơi lại thấp. Mong sao giá bò hơi sớm tăng trở lại để người chăn nuôi có lãi”-ông Vịnh nói.

Trao đổi với P.V, ông Võ Minh Quang-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Mang Yang-chia sẻ: Trước tình hình giá bò hơi giảm và khó tiêu thụ, Phòng đang phối hợp với các xã, thị trấn tuyên truyền, vận động bà con chăm sóc, nuôi dưỡng đàn bò không vội bán mà chờ giá lên trở lại. Đồng thời, người dân tiếp tục nuôi bò để tận dụng nguồn phân bón cho cây trồng, thay thế dần các loại phân bón hóa học đang tăng cao, giúp giảm chi phí đầu tư.

NGUYỄN DIỆP

Sau một thời gian tăng lên ở mức cao, giá nhiều loại trứng gia cầm hiện giảm 4.000-6.000 đồng/chục (10 trứng) so với cách nay khoảng 1 tháng. Tại TP Cần Thơ và các tỉnh Hậu Giang, An Giang, Vĩnh Long… trứng gà công nghiệp và trứng vịt ta được bán buôn cho thương lái với giá 21.000-26.000 đồng/chục. Giá trứng gà công nghiệp bán lẻ tại nhiều chợ, siêu thị và điểm kinh doanh trứng gia cầm đang ở mức 28.000-35.000 đồng/chục. Giá bán lẻ trứng vịt ta (vịt tươi) và trứng gà ta ở mức 30.000-37.000 đồng/chục, trong khi trước đây có giá 36.000-42.000 đồng/chục.

Giá trứng giảm do nguồn cung dồi dào vì thời điểm này đàn gà và vịt tại nhiều địa phương cho lượng trứng khá lớn, trong khi nhu cầu tiêu thụ trứng tại nhiều nơi đang giảm. Nhiều cơ sở sản xuất trứng vịt muối cũng đã giảm mạnh nhu cầu mua các loại trứng vịt tươi vì đã đủ nguồn trứng phục vụ thị trường dịp Tết Trung thu.

Tin, ảnh: KHÁNH TRUNG

Hiếu Giang tổng hợp