Trước đây, sản phẩm phụ từ thủy sản được xem như một chất thải. Đến nay, chúng được sử dụng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi, nhiên liệu sinh học, khí sinh học, các sản phẩm dinh dưỡng (chitosan), dược phẩm (dầu omega-3), chất màu tự nhiên, mỹ phẩm, các chất thay thế cho nhựa…

Theo Tổ chức Lương Nông Liên hiệp quốc (FAO), ước tính năm 2018, trong tổng số 179 triệu tấn cá, hơn 156 triệu tấn (khoảng 88%) dành cho tiêu dùng trực tiếp của con người, trong khi 12% còn lại (khoảng 22 triệu tấn) được sử dụng cho các mục đích phi thực phẩm. Trong đó, khoảng 18 triệu tấn được chế biến thành bột cá và dầu cá.

Ước tính đến năm 2025, riêng lượng đầu vỏ tôm và vỏ tôm lột cộng lại trên 1 triệu tấn. Đây đều là các chất thải khó xử lý, dễ gây ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên nếu không được xử lý đúng cách. Do đó, để ngành tôm Việt Nam tăng trưởng và phát triển bền vững, giải quyết mắt xích chất thải là việc cấp thiết.

Đầu vỏ tôm là một trong những loại chất thải thủy sản khó xử lý và dễ gây ô nhiễm nhất, nhưng cũng là nguồn dinh dưỡng dồi dào nhất. Từ đầu vỏ tôm có thể tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau phục vụ nhiều ngành công nghiệp với giá trị gia tăng rất cao.

Nhiều công ty tại Việt Nam đã nghiên cứu xử lý chất thải tạo ra, nâng cao giá trị phụ phẩm nông nghiệp, đặc biệt là từ con tôm (phụ phẩm là vỏ tôm). Trong quá trình nuôi tôm 90 ngày, lượng phụ phẩm từ vỏ tôm hằng ngày rất nhiều, chiếm khoảng 5 - 15%, đây là nguồn dinh dưỡng quý với nhiều hàm lượng tốt để làm phân bón.

Hay có nơi đã ứng dụng công nghệ sinh học theo định hướng không chất thải từ việc xử lý đầu nguồn, các dưỡng chất được tập trung thu hồi tối đa đầu nguồn trước khi đi vào nước thải; tiếp tục chiết xuất phần dinh dưỡng còn lại trong hệ thống xử lý nước thải (xử lý cuối nguồn).

Từ một nguồn nguyên liệu đầu vỏ tôm, cùng với ứng dụng công nghệ sinh học, họ đã phát triển các sản phẩm dùng làm nguyên liệu thực phẩm (mì gói, bánh mặn, surimi, nước chấm, nước mắm...), dinh dưỡng sinh học (Peptide, Astaxanthin) và Polymer sinh học (Chitin và Chitosan).

Còn đối với các phụ phẩm từ lâm nghiệp dùng sẽ được nhiều quốc gia làm viên nén sinh học với mục đích cho lò sưởi và điện sinh khối. Ngoài ra, phụ phẩm gỗ còn được chế biến thành nhiên liệu sinh học.

Đơn cử, một số quốc gia châu Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) sử dụng viên nén cho các nhà máy điện sinh khối giúp giảm phát thải khí nhà kính. Còn Hoa Kỳ sử dụng sản phẩm tỉa thưa rừng để làm phân compost, điện sinh khối.

TS. Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (Bộ Nông nghiệp - Phát triển Nông thôn), cũng cho biết, hoạt động sản xuất nông nghiệp gây ra 25 - 30% tổng lượng khí nhà kính toàn cầu. Mỗi năm sản xuất lương thực tiêu thụ 21,3 tỷ tấn tài nguyên. Vì vậy, các giải pháp quản lý và sử dụng phế phụ phẩm trong nông nghiệp hiệu quả hiện nay là cấp thiết đối với các quốc gia, cần thực hiện ngay.

Phế phụ phẩm trong nông nghiệp thực sự là nguồn tài nguyên, là đầu vào quan trọng và quý giá trong nhiều lĩnh vực sản xuất khác.

Thống kê của Cục Trồng trọt cho thấy, hằng năm Việt Nam có trên 100 triệu tấn phế phụ phẩm trồng trọt, trong đó có khoảng 45 triệu tấn rơm khô, 8 triệu tấn trấu, 30 - 50 triệu phế thải thực vật khác (đậu phộng, bắp, đậu tương, sắn, mía, cà phê…), trong đó có tới 61% là rác thải hữu cơ có thể tái chế được.

Với một khối lượng phế phụ phẩm trong trồng trọt, hầu hết là xác hữu cơ như thân, lá, vỏ hạt, lõi... tất cả đều chứa đựng lượng dinh dưỡng rất tốt có thể hoàn trả, cải tạo bồi dưỡng lại cho đất.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, trong Hiệp hội có rất nhiều doanh nghiệp đã tận dụng tốt phế phụ phẩm nông nghiệp để chế biến và làm phân bón.

Ví dụ, tại những cơ sở sơ chế sầu riêng ở vùng sầu riêng tỉnh Krông Pắk (Đăk Lăk), họ cắt lấy múi còn vỏ sầu riêng cho vào máy xay nhuyễn bỏ lên xe tải chở đến công ty chuyên làm phân bón hữu cơ. Phân bón đó lại được cung cấp cho cơ sở trồng sầu riêng. Hay như nhà máy chế biến rau quả ở Pleiku (Gia Lai) sử dụng vỏ dứa, cùi dứa, vỏ chanh dây… tất cả xay ra rồi giao cho đơn vị chế biến phân hữu cơ.

Theo ông Nguyên, thời gian qua, người dân bắt đầu dùng phân hữu cơ nhiều hơn trước, bởi thực tế, nguồn cung phân hóa học bị hạn chế, giá thành cao do ảnh hưởng của xung đột Ukraina - Nga.

Ngoài ra, Việt Nam hiện đang tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, trong đó quy định về mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật rất ngặt nghèo. Đó là động lực để đẩy phân hữu cơ và những chế phẩm sinh học vô cơ phát triển mạnh mẽ hơn, đáp ứng được nhu cầu của các thị trường.

Theo ông Nguyễn Hồng Long, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Tư vấn Sáng tạo và Phát triển Bền vững, tiềm năng sinh khối của Việt Nam là trên 160 triệu tấn/năm, tương đương 60 triệu tấn dầu DO (46,5 tỷ USD).

Việc ứng dụng công nghệ biến rác thải thành thu nhập, biến phế phụ phẩm nông nghiệp thành nhiên liệu không chỉ mang lại lợi nhuận 600.000 – 2.500.000 đồng/tấn sinh khối mà còn giúp loại bỏ ô nhiễm kép gây ra bởi đốt nhiên liệu hóa thạch cấp năng lượng và đốt sinh khối trên ruộng, nương.

Từ đó cải thiện điều kiện môi trường làm việc, giảm phơi nhiễm với khói bụi độc hại; tạo ra một hệ sinh thái mới với các thiết bị khí hóa sinh khối, cung ứng nhiên liệu, sử dụng than sinh học và các dịch vụ đi kèm; cải thiện chất lượng đất và hệ sinh thái nhờ than sinh học.

PHƯƠNG KHÁNH

Năng suất thu hoạch từ 4,5 - 5 tấn/ha, giá bán từ 20.000 - 25.000 đồng/kg, mang lại thu nhập trên 100 triệu đồng/ha, đó là những kết quả bước đầu từ mô hình trồng thâm canh cam đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm do Trạm Khuyến nông huyện Cam Lộ triển khai tại xã Cam Thành, huyện Cam Lộ (Quảng Trị).

Mô hình trồng thâm canh cam đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm tại xã Cam Thành cho năng suất từ 4,5 - 5 tấn/ha - Ảnh: L.A

Thực hiện chủ trương cải tạo vườn tạp, xây dựng vùng sản xuất cây ăn quả có múi tập trung theo hướng hàng hóa, được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, năm 2018, Trạm Khuyến nông huyện Cam Lộ đã triển khai mô hình trồng thâm canh cam đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm tại hộ chị Hoàng Thị Mỹ Châu, thôn Cam Phú 1, xã Cam Thành với quy mô 1,2 ha. Giống cam được lựa chọn đưa vào trồng là giống cam Vinh gồm cam Xã Đoài lòng vàng, cam V2 và cam Vân Du.

Trao đổi với chúng tôi, chị Châu cho biết, nhờ được hướng dẫn quy trình kỹ thuật chăm sóc và hỗ trợ vật tư nên cây cam Vinh khi đưa về trồng có tỉ lệ sống khá cao, đạt trên 95%. Quá trình trồng và chăm sóc, gia đình chị được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật nên cây cam phát triển tốt, đúng với quy trình sinh trưởng, ít sâu bệnh. Hiện tại mô hình đang cho thu hoạch những lứa quả ngọt đầu tiên với năng suất từ 4,5 - 5 tấn/ha. Với giá bán tại vườn thời điểm hiện tại từ 20.000 - 25.000 đồng/kg, ước tính ngay từ mùa thu hoạch cam đầu tiên, mô hình đã mang lại cho gia đình chị thu nhập trên 100 triệu đồng.

Chia sẻ về kinh nghiệm chăm sóc cây cam Vinh, chị Châu cho biết, cam Vinh là loại cây trồng thuộc dạng “khó tính”, cần những kỹ thuật chăm sóc tỉ mỉ. Đặc biệt cần chú ý phòng trừ sâu vẽ bùa ở thời điểm cây ra lộc non, ruồi vàng chích hút ở thời điểm cây ra quả. Do áp dụng phương pháp thâm canh đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm nên chỉ được phép sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có nguồn gốc sinh học. Sau khi thu hoạch cần xới đất xung quanh gốc, bón bổ sung phân hữu cơ để giúp cây hồi phục, sinh trưởng tốt cho lứa sau.

“Qua theo dõi quá trình sinh trưởng của cây cam Vinh cho thấy, thổ nhưỡng và khí hậu tại địa phương rất phù hợp. Mặc dù mới là vụ thu hoạch đầu tiên, năng suất chưa phải là cao nhưng so với các loại cây trồng khác, cây cam Vinh đã mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội. Thị trường đầu ra cũng dễ dàng. Thời gian tới, khi vườn cam này cho quả đều, thu nhập ổn định, tôi sẽ tiếp tục chuyển đổi những diện tích vườn còn lại của gia đình sang trồng cam”, chị Châu chia sẻ thêm.

Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện Cam Lộ Dương Hồng Phong cho biết, hiện toàn bộ diện tích cam trong mô hình đều phát triển tốt, mỗi cây cho thu hoạch từ 20 - 30 kg quả. Qua đánh giá, giống cam Vinh phù hợp với chất đất và thời tiết tại xã Cam Thành nói riêng và huyện Cam Lộ nói chung. Cây cho quả có vị ngọt thanh, đậm đà, quả tròn đều, mọng nước, có mùi thơm đặc trưng.

Điểm mới của mô hình trồng cam Vinh do Trạm Khuyến nông triển khai đó là áp dụng các phương pháp canh tác tiết kiệm, đảm bảo an toàn thực phẩm như tưới nhỏ giọt; sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh; chỉ sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc sinh học, bẫy bả diệt côn trùng và bằng phương pháp thủ công, tuyệt đối không sử dụng thuốc BVTV có nguồn gốc hóa học; xác định thời điểm phun thuốc phù hợp, hạn chế số lần phun nhưng vẫn khống chế được sự phát sinh của sâu bệnh, đồng thời đảm bảo thời gian cách ly nhằm phân hủy hết thuốc, không gây ô nhiễm môi trường và chất lượng nông sản. Nhờ đó, sản phẩm cam của mô hình được người tiêu dùng tin tưởng lựa chọn.

Ông Phong lưu ý, để cây cam Vinh đạt năng suất cao cần chọn cây giống có nguồn gốc đảm bảo, tuân thủ nghiêm ngặt về kỹ thuật, trồng đúng mật độ từ 450 - 500 cây/ha. Sử dụng phân bón hữu cơ, các loại phân chuồng hoai mục để cam ra hoa và đậu quả tốt. Sau 4 - 5 năm trồng và chăm sóc, cây cam Vinh sẽ cho thu hoạch lứa đầu tiên. Nếu thâm canh chăm sóc tốt sẽ cho năng suất cao lên đến 50 - 60 kg/cây và có thể thu hoạch liên tục từ 15 - 20 năm mới phải trồng lại. Tuy nhiên, trong quá trình trồng cần chú ý đến bệnh gỉ sắt, sâu vẽ bùa, ruồi vàng chích hút làm rụng quả.

Giống cam Vinh càng chín càng ngọt, do đó, dù bắt đầu cho thu hoạch vào khoảng tháng 10 âm lịch nhưng nếu có điều kiện người trồng có thể để tới những dịp rằm, đầu tháng, thậm chí kéo dài tới dịp tết Nguyên đán mới thu hái, khi đó giá bán sẽ cao hơn. Ngoài ra, để không bị rơi vào cảnh được mùa mất giá, người trồng nên trồng nhiều giống cam khác nhau như cam Xã Đoài lòng vàng, cam V2, cam Vân Du… để tránh rủi ro. Các loại cam này chín vào các thời điểm gần nhau, giúp người trồng tiết kiệm chi phí, đỡ tốn công chăm sóc, từ đó mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn.

“Qua đánh giá bước đầu có thể thấy cây cam Vinh đã phát triển tốt ở xã Cam Thành nói riêng và huyện Cam Lộ nói chung. Mới là năm đầu tiên cho thu hoạch nhưng đã cho hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn các cây trồng khác, ít bị sâu bệnh, năng suất cao và đặc biệt là chất lượng rất ngon nên đầu ra ổn định. Với lợi thế đất đai màu mỡ, trong thời gian tới Trạm Khuyến nông huyện sẽ tham mưu Trung tâm Khuyến nông tỉnh, UBND huyện nhằm nhân rộng mô hình này ra các địa phương khác, đồng thời tìm hướng liên kết bao tiêu sản phẩm để nông dân yên tâm sản xuất. Qua đó mở ra hướng làm giàu từ trồng cây cam Vinh trên đất gò đồi cho người dân địa phương”, ông Phong cho biết thêm.

Lê An

Nhờ lợi thế về chất đất cùng với việc tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, không ít hộ dân ở xã Linh Sơn (TP. Thái Nguyên) có thu nhập cao từ trồng cây ổi. Nhiều năm nay, ổi đã trở thành cây trồng mũi nhọn trong phát triển kinh tế ở địa phương và bà con Linh Sơn đang từng bước nâng cao giá trị của loại cây trồng này.

Ông Nông Văn Ngân, ở xóm Làng Phan, xã Linh Sơn chăm sóc diện tích ổi của gia đình.

Cây ổi được trồng trên đất Linh Sơn cách đây khoảng 30 năm. Lúc đầu, bà con chỉ trồng vài gốc để lấy quả ăn. Thấy chất đất phù hợp, quả ổi giòn, ngọt nên dần dà, bà con mở rộng diện tích và lựa chọn đưa vào trồng giống ổi Đài Loan thay thế.

Cứ như vậy, từ một vài hộ dân ban đầu, đến nay, xã Linh Sơn đã có trên 70ha diện tích trồng ổi. Quả ổi trở thành nông sản đem lại thu nhập cao của người dân ở Linh Sơn. Theo đó, trung bình mỗi năm, với 1 sào trồng ổi, người dân có thể thu được 2-3 tấn quả, cho thu nhập khoảng 45 triệu đồng, thu lãi khoảng 30 triệu đồng/sào. Số thu nhập này cao gấp nhiều lần so với một số loại cây ăn quả khác và trồng lúa.

Để nâng cao giá trị cây ổi, bên cạnh việc chăm sóc theo đúng kỹ thuật, nhiều năm qua, người dân xã Linh Sơn đã điều chỉnh thời vụ để cây ổi cho thu quả quanh năm, đem lại năng suất, chất lượng cao.

Ông Vũ Xuân Hùng, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Linh Sơn, cho biết: Trước đây, người trồng ổi ở Linh Sơn thường thu hoạch vào 4 tháng cuối năm. Tuy nhiên, những năm gần đây, bà con có thể điều chỉnh hoa, quả nên cây ổi cho thu hoạch quanh năm.

Bí quyết của bà con chỉ đơn giản là bấm ngọn, tỉa bỏ bớt hoa, bón phân chuồng để cây đủ chất dinh dưỡng. Để nâng cao hiệu quả sản xuất, hằng năm, Hội Nông dân xã đều phối hợp với cơ quan chuyên môn của tỉnh, thành phố mở nhiều lớp tập huấn khoa học kỹ thuật cho người dân trồng ổi. Nhờ vâỵ, bà con nắm rõ các kỹ thuật chăm sóc từ việc cắt tỉa, tạo tán, tưới nước, bón phân nên chất lượng quả ổi ngày càng được nâng lên.

Là người có hơn 10 năm kinh nghiệm trồng ổi, ông Nguyễn Văn Hòa, ở xóm Tân Lập, xã Linh Sơn, chia sẻ: Gia đình tôi có trên 5.000m2 đất trồng ổi. Toàn bộ diện tích đều đang ở độ cho thu hoạch. Trồng ổi không khó nhưng để tăng năng suất và đảm bảo chất lượng thì cần chú ý trong suốt quá trình chăm sóc, đặc biệt là ở thời kỳ kiến thiết cơ bản (sau 1-2 năm trồng). Đây là giai đoạn cần phải cắt tỉa tạo bộ khung tán để cây cho nhiều quả và quả to. Trên cây ổi chỉ nên giữ lại một số cành tốt mọc từ thân. Khi tạo tán cho cây, các phần lá già, phần cành mọc yếu, rậm rạp được cắt bỏ sẽ hạn chế được nhiều loại sâu bệnh. Với diện tích ổi của gia đình tôi, nếu như trước đây chỉ thu được khoảng 1-1,5 tấn quả/sào/vụ, nhưng sau khi cắt tỉa cành, tạo tán, có thể thu lượng quả gấp đôi.

Theo người dân ở Linh Sơn, cây ổi ra hoa quanh năm nhưng vụ chính có thể tính từ tháng Giêng, thời điểm nhiều hoa nhất. Khoảng 1 tháng sau đó, khi quả ổi có đường kính từ 3-3,5cm, bà con sẽ dùng xốp và túi nylon bọc quả ổi tránh sâu bệnh hại. Khoảng 2 tháng sau ổi bắt đầu cho thu quả. Để quả ổi có vị ngọt, người dân Linh Sơn đặc biệt chú ý đến khâu bón phân.

Theo tiết lộ của ông Nông Văn Ngân, ở xóm Làng Phan: Gia đình tôi thường sử dụng phân chuồng, phân NPK tổng hợp với tỷ lệ thích hợp. Tùy thuộc vào độ tuổi của cây ổi để bón lượng phân cho cân đối. Ví dụ như cây ổi 2-3 năm tuổi, lượng phân chuồng sử dụng với tỷ lệ từ 30-50%, còn lại là phân NPK; còn cây ổi 6-7 năm tuổi, bón phân chuồng với tỷ lệ trên 50%, phân NPK cân đối với tỷ lệ lân và kali cao hơn đạm…

Hiện nay, sản phẩm ổi của xã Linh Sơn được người dân ở khắp các tỉnh đặt hàng tiêu thụ. Do vậy, mặc dù ổi có quanh năm nhưng bà con thu hái đến đâu đều bán hết đến đó, với giá từ 15-30 nghìn đồng/kg. Tùy vào diện tích, người trồng ổi có thể để dành được từ 300-500 triệu đồng/năm sau khi trừ các chi phí, cao hơn gấp nhiều lần so với trồng các loại hoa quả khác.

Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Linh Sơn Vũ Xuân Hùng cho biết thêm: Năm 2019, ổi Linh Sơn đã được cấp Chứng nhận bảo hộ nhãn hiệu với tên gọi “Ổi Linh Nham”. Đây được xem như “trái ngọt” dành cho người dân trồng ổi, tạo động lực bà con tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm.

Để nâng cao giá trị sản phẩm, thời gian qua, nhiều hộ dân ở Linh Sơn còn tìm hiểu phương pháp trồng, chăm sóc ổi theo quy trình VietGAP. Mục tiêu lâu dài là sẽ đưa sản phẩm ổi của địa phương vào hệ thống các siêu thị trong và ngoài tỉnh...

Chung An

Sau xoài, thanh long và chôm chôm, Việt Nam có thêm hai loại quả được xuất khẩu sang New Zealand là chanh xanh và bưởi.

Lễ ký công bố xuất khẩu chanh xanh và bưởi của Việt Nam sang New Zealand; tăng cường hợp tác giữa New Zealand và Việt Nam trong ngành trồng trọt sự dưới chứng kiến của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern - Ảnh: Báo Nông nghiệp

Đại sứ New Zealand tại Việt Nam cho biết, ngày 15/11, Việt Nam và New Zealand đã kí kết thỏa thuận xuất khẩu chanh xanh và bưởi của Việt Nam sang New Zealand; tăng cường hợp tác giữa New Zealand và Việt Nam trong ngành trồng trọt.

Lễ ký kết được thực hiện trong khuôn khổ Đối thoại và triển lãm "AgriConnectioNZ: Đối tác chiến lược trong nông nghiệp" do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam và Bộ Nông nghiệp-An ninh sinh học-Thông tin đất đai và Các vấn đề nông thôn New Zealand tổ chức nhân chuyến thăm của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tại Việt Nam.

Theo đó, chanh xanh và bưởi là hai loại quả tiếp theo được xuất khẩu sang New Zealand sau xoài, thanh long và chôm chôm.

Tại sự kiện này, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern chia sẻ: "Nông nghiệp không chỉ là lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế mà còn là một phần bản sắc văn hóa của cả 2 quốc gia. Ở New Zealand, nông dân là nhân tố then chốt của nền kinh tế. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi nông nghiệp là nền tảng của mối quan hệ hai nước kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao cách đây hơn 45 năm".

"Tôi rất tự hào về sự hợp tác của hai quốc gia trong việc áp dụng hiệu quả các tiêu chuẩn cao về an toàn thực phẩm, vốn rất quan trọng đối với hệ thống lương thực bền vững toàn cầu", Thủ tướng Jacinda Ardern nhấn mạnh thêm.

Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho rằng: Hợp tác về nông nghiệp là trụ cột quan trọng trong quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và New Zealand. Việt Nam đánh giá cao sự quan tâm của New Zealand dành cho ngành nông nghiệp, tập trung vào chuyển giao kiến thức và công nghệ ở các lĩnh vực: Phát triển thị trường nông sản; giống cây trồng chất lượng cao; kiểm dịch động vật, thực vật; an toàn đập và vận hành hồ chứa; an toàn thực phẩm; giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi…

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: Việt Nam đang triển khai thực hiện Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững, dựa trên ba trụ cột: Nông nghiệp sinh thái - nông thôn hiện đại - nông dân văn minh. Ngành nông nghiệp Việt Nam chuyển đổi theo hướng tích hợp đa giá trị, bền vững, phát thải thấp, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên, bảo vệ môi trường sinh thái; duy trì và bảo tồn đa dạng sinh học. Đây là yêu cầu quan trọng để Việt Nam thực hiện đóng góp tích cực, phù hợp với xu hướng quốc tế, chung tay tạo dựng nền nông nghiệp xanh - trách nhiệm - bền vững.

Với thông điệp "Đồng hành, kiến tạo, phát triển" và "Tiềm năng của chúng tôi - Cơ hội của bạn", ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp New Zealand đầu tư, kinh doanh thành công, bền vững và gắn bó mật thiết, dài lâu.

Đỗ Hương

Thu hoạch xong, nhận tiền đầy đủ, dân làng Bong Phrâo (xã An Phú, TP. Pleiku) và làng Ia Klai (xã Ia Băng, huyện Đak Đoa) ai nấy đều phấn khởi. Hóa ra, cây trái vụ lại được mùa, trúng giá. Nhiều hộ có của ăn của để, mở rộng sản xuất kinh doanh.

Đưa chúng tôi đi tham quan một số vườn rau của bà con trong làng, ông Ơn-Trưởng thôn Bong Phrâo-vui vẻ cho biết: “Làng Bong Phrâo hiện có 150 hộ với gần 700 khẩu, hơn 95% số hộ là người Jrai. Nhận thấy các loại cây ngắn ngày trái vụ có giá trị kinh tế cao hơn so với chính vụ, người dân đã học hỏi kinh nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để gieo trồng các loại rau như: đậu cô ve, khổ qua, súp lơ... Nhiều người được công nhận là nông dân sản xuất giỏi cấp xã cũng là nhờ một phần vào những vụ rau màu trái vụ”.

Chỉ tay về phía vườn đậu cô ve của gia đình, ông Hlơi nhẩm tính: “Năm nay, gia đình mình có khả năng thu hơn 300 triệu đồng từ hơn 1 ha cà phê, 3 sào ruộng lúa nước 2 vụ và hơn 3 sào rau màu. Tháng 10 vừa qua, nhà mình thu 33 triệu đồng từ trồng rau trái vụ, riêng hơn 1 sào đậu cô ve đem lại nguồn thu trên 20 triệu đồng. Đậu cô ve được thương lái thu mua với giá 16 ngàn đồng/kg, cao hơn 5 ngàn đồng/kg so với giá chính vụ hồi tháng 3 năm nay”.

Ông Nguyễn Văn Hồng (xã Ia Băng, huyện Đak Đoa) chăm sóc vườn khổ qua của gia đình. Ảnh: Hoàng Cư

Thời gian qua, đa số người dân ở làng Ia Klai (xã Ia Băng, huyện Đak Đoa) cũng trồng cây trái vụ tạo thêm thu nhập cho gia đình. Dừng tay thu hái khổ qua cuối vụ, ông Nguyễn Văn Hồng phấn khởi nói: “Gia đình tôi trồng 1 sào khổ qua trái vụ. Sau 1 tháng thu hoạch, tôi đã bán gần 3 tấn quả, thu về hơn 50 triệu đồng. Năm nay, khổ qua được mùa, giá 18 ngàn đồng/kg, cao hơn năm ngoái 5 ngàn đồng. Cộng tất cả, gia đình tôi đã thu gần 300 triệu đồng từ 9 sào rau màu, cà phê, lúa”.

Ông Nguyễn Đình Minh-Bí thư Đảng ủy xã Ia Băng-cho hay: “Những năm gần đây, người dân trong xã đã mạnh dạn chuyển đổi nhiều diện tích cây trồng dài ngày kém hiệu quả sang cây ngắn ngày có giá trị kinh tế cao. Đặc biệt, người dân làng Ia Klai đã đổi mới tư duy, đầu tư sản xuất một số rau màu trái vụ vào các tháng 7, 8 và 9 đáp ứng nhu cầu của thị trường, giải quyết việc làm, góp phần xây dựng nông thôn mới”.

HOÀNG CƯ

Hiện nay, tại huyện Bình Tân (tỉnh Vĩnh Long), người dân đang tập trung xuống giống khoai lang vụ Đông Xuân 2022 - 2023, nhưng nguồn cung dây giống rất ít nên người trồng mua với giá 1,2 triệu đồng/1 muôn (10.000 dây).

Tuy giá dây khoai lang giống cao nhưng người trồng khó mua vì hiện tại diện tích khoai lang của huyện Bình Tân còn lại trên đồng chỉ khoảng 15ha nên việc cung ứng dây giống rất hạn chế.

Trong khi đó, nguồn cung dây giống từ các địa phương khác như: Kiên Giang, Đồng Tháp… cũng chịu cảnh tương tự.

Một phần do giá khoai lang thời gian qua ở mức thấp dẫn đến diện tích sản xuất giảm mạnh. Cộng thêm do ảnh hưởng triều cường lên cao khiến một số diện tích khoai lang bị ngập úng.

Theo người trồng khoai, với giá dây khoai lang giống như hiện nay, mỗi công khi xuống giống cần từ 1,8 - 2 muôn dây và chi phí thuê nhân công vun giồng, trồng khoai, xử lý đất… trong đầu tư ban đầu khoảng 6 triệu đồng mỗi công.

TRUNG THÀNH

Thời điểm này, nông dân huyện Di Linh (Lâm Đồng) đang chuẩn bị bước vào mùa thu hoạch cà phê niên vụ 2022. Huyện Di Linh đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả và đảm bảo an toàn cho mùa thu hoạch.

Người trồng cà phê trên địa bàn huyện Di Linh đã được hướng dẫn thu hái cà phê đúng quy trình kỹ thuật

Huyện Di Linh hiện có khoảng 44.000 ha cà phê đến kỳ thu hoạch. Ông Vũ Hồng Long - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Di Linh cho biết: Cà phê là cây trồng chủ lực, kinh tế mũi nhọn của huyện. Trong những năm qua, mặc dù UBND huyện đã chỉ đạo và giao các ngành chức năng hướng dẫn thực hiện nhiều biện pháp để khắc phục tình trạng thu hái cà phê xanh, non. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau như: về nhận thức, áp lực về lao động, tình trạng mất an ninh trật tự, mất trộm cà phê vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi,... nên một số hộ dân ở các địa phương vẫn còn tình trạng thu hái cà phê xanh, non làm tổn thất sản lượng trong mùa thu hoạch, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, chất lượng và nhãn hiệu cà phê Di Linh.

Trước thời điểm diễn ra vụ thu hoạch cà phê năm nay, lãnh đạo huyện Di Linh đã trực tiếp làm việc với Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện và các xã, thị trấn để nắm tình hình và đưa ra các phương án khắc phục những vấn đề nêu trên. Theo ông Trần Nhật Thi - Phó Chủ tịch UBND huyện Di Linh, địa phương nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm góp phần bảo đảm chất lượng, giảm tổn thất sản lượng cà phê, bảo đảm an ninh trật tự, an toàn giao thông trên địa bàn huyện trong mùa thu hoạch cà phê năm 2022.

Theo đó, các phòng, ban, đơn vị thuộc huyện và UBND các xã, thị trấn đã chủ động tuyên truyền, hướng dẫn đến từng thôn để bà con tiến hành thu hái cà phê đúng quy trình kỹ thuật. Trong đó, chú trọng khuyến khích bà con không thu hái cà phê xanh; không để quả cà phê chín quá sẽ bị rụng và tổn hao chất lượng quả cà phê; chỉ thu hái những quả chín hoặc vừa chín tới (2/3 quả có màu đỏ), trong đó chú trọng các chỉ tiêu và tỷ lệ thu hái phù hợp với từng phương pháp chế biến (khô, bán khô hoặc ướt) và theo các đợt thu hái (đầu vụ, cuối vụ) như tỷ lệ quả chín; quả khô, quả chùm, quả xanh; quả lép…= Bao bì đựng cà phê và phương tiện vận chuyển phải sạch, không nhiễm phân bón, hóa chất hoặc bùn đất; trong quá trình thu hái, tránh làm tổn thương cây vì sẽ làm giảm năng suất cho mùa sau. Đồng thời, không sử dụng các loại hóa chất độc hại trong chế biến cà phê nhằm đảm bảo chất lượng cà phê.

Huyện Di Linh cũng tiến hành rà soát, thống kê các điểm thu mua cà phê tươi, có cam kết không được thu mua cà phê quả còn xanh, non và có biện pháp xử lý nghiêm đối với những điểm thu mua vi phạm theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, để đảm bảo an toàn trong mùa thu hoạch cà phê, Công an huyện Di Linh đã triển khai việc quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, nhất là số lao động ngoài huyện đến địa phương làm thuê trong mùa vụ. Tổ chức các đợt tuần tra, kiểm soát nhằm xử lý các trường hợp vi phạm giao thông như: chở quá số người quy định, không đội mũ bảo hiểm; các phương tiện xe công nông chở không đảm bảo đèn, còi báo, chở quá tải, chở người trên thùng xe… gây nguy hiểm cho người và các phương tiện tham gia lưu thông. Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền, nhắc nhở và xử lý nghiêm theo quy định đối với các trường hợp sử dụng lòng, lề đường để phơi cà phê là tại các tuyến đường liên huyện, xã. Công an các xã, thị trấn cũng tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn.

Các xã, thị trấn trên địa bàn huyện cũng chủ động thành lập các nhóm, đội tự quản của từng thôn, tổ dân phố để đảm bảo an ninh trật tự, kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm để xử lý. Bên cạnh đó, tích cực vận động người dân đầu tư máy móc, thiết bị, sân phơi xi măng, không ủ đống cà phê lâu ngày hoặc xát tươi, không phơi cà phê trực tiếp trên nền đất, ven đường, hạn chế các nguyên nhân làm giảm sút chất lượng và tổn thất trong thu hoạch. Đồng thời khuyến cáo bà con thực hiện sấy, xay xát cà phê phải bảo đảm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, không được xả, thổi bụi, vỏ cà phê khi xay xát ra đường, nhất là dọc tuyến quốc lộ, đường liên huyện, xã và khu vực đông dân cư, trường học...

Huyện Di Linh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát vận động các cơ sở lò sấy cà phê thực hiện ứng dụng các công nghệ sấy hiện đại nhằm giảm thiểu khói bụi ảnh hưởng đến môi trường; đối với các lò sấy trong các khu dân cư, thì phải cam kết di dời ra xa để tránh ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân; đồng thời xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm, ảnh hưởng đến môi trường.

NGỌC NGÀ

Xây dựng mã vùng trồng là một trong những khâu then chốt quyết định đến việc xuất khẩu chính ngạch sầu riêng của Đắk Lắk. Tuy nhiên, đây một câu chuyện khá mới mẻ cho người sản xuất và quản lý nên rất cần sự chung tay của các “mắt xích” trong chuỗi giá trị ngành hàng sầu riêng.

Duy trì và mở rộng mã số vùng trồng

Đắk Lắk có diện tích sầu riêng lớn thứ hai cả nước, với 15.250 ha, sản lượng đạt 156.392 tấn. Sau khi Nghị định thư về yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với quả sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chính thức được ký thì Đắk Lắk đã được phê duyệt 23 mã số vùng trồng, với diện tích khoảng 1.500 ha và 4 mã cơ sở đóng gói.

Ngày 17/9/2022, Đắk Lắk đã xuất khẩu chuyến hàng sầu riêng chính ngạch đầu tiên theo Nghị định thư sang thị trường Trung Quốc. Đây là một trong những lợi thế rất lớn để sầu riêng của Đắk Lắk trở thành sản phẩm chủ lực xuất khẩu sang thị trường này. Tuy nhiên, đây cũng chính là thách thức đối với các ngành, các cấp, doanh nghiệp và nông dân, bởi vì muốn xuất khẩu trái sầu riêng, các bước chuẩn bị phải làm rất kỹ càng từ tất cả các khâu.

Sầu riêng xuất khẩu chính ngạch được kiểm tra kỹ lưỡng tại cơ sở đóng gói của Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Dũng Thái Sơn .

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Tân Lập Đông (huyện Krông Búk) cho biết, yêu cầu của nước nhập khẩu vô cùng khắt khe, đòi hỏi mỗi nông dân phải tuân thủ tuyệt đối. Do đó, các thành viên HTX coi mã vùng trồng được cấp như tài sản quý, hướng dẫn, chia sẻ, hỗ trợ nhau trong việc thiết lập, giám sát mã vùng trồng tại địa phương. Điều này để tránh trường hợp phía nước bạn kiểm tra không bảo đảm yêu cầu, trả hàng ngược lại thì mất mát không chỉ của nông dân mà còn là uy tín, thương hiệu sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk nói riêng và của Việt Nam nói chung.

Theo bà Ngô Tường Vy, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, thương hiệu sầu riêng Dona, sầu riêng Ri6 - một cái tên sầu riêng của Việt Nam đã được thị trường Trung Quốc chấp nhận bằng hình thức chính ngạch là một tín hiệu rất đáng mừng. Tuy nhiên, hiện nay sản lượng sầu riêng có mã số vùng trồng đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu sang thị trường này cũng còn ít. Khi công ty đầu tư nhà máy tại Đắk Lắk với công suất 70.000 tấn/năm thì mỗi ngày cần đến 300 – 400 tấn sầu riêng (trong thời điểm chính vụ) để cung ứng tối đa cho công suất của nhà máy. Do đó, doanh nghiệp mong muốn Đắk Lắk có sự quan tâm đặc biệt cho sự phát triển mã số vùng trồng, đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc liên kết, xây dựng mã số vùng trồng đối với các huyện để thành lập các vùng nguyên liệu sầu riêng bền vững; tuyên truyền cho các HTX, nông dân nâng cao nhận thức để giữ vững thương hiệu sầu riêng Việt Nam.

Hiện nay diện tích sầu riêng của Đắk Lắk chưa được cấp mã vùng trồng còn rất lớn, do đó Đắk Lắk đang tiếp tục xây dựng thêm các vùng nguyên liệu đạt chuẩn để được phía đối tác cấp mã vùng trồng thêm hàng nghìn héc ta nữa thì mới đáp ứng được yêu cầu về sản lượng xuất khẩu. Và quan trọng hơn là cơ quan chuyên môn, địa phương, nông dân phải duy trì được các mã vùng trồng đã được phê duyệt để bảo đảm giữ được uy tín cho ngành hàng sầu riêng của Việt Nam thì mới có thể xuất khẩu lâu bền và hiệu quả.

Công khai, minh bạch mã số vùng trồng

Trong những năm gần đây, hương vị sầu riêng Việt Nam không chỉ chinh phục thị hiếu của khách hàng trong nước mà còn vươn ra nhiều thị trường trên thế giới, như: Nhật Bản, Đài Loan, Hồng Kông, Hoa Kỳ, châu Âu... Đến nay Việt Nam đã xuất khẩu sầu riêng đi hơn 20 thị trường, chất lượng sầu riêng của Việt Nam được người tiêu dùng đánh giá cao và giá cả phù hợp nên có khả năng cạnh tranh với một số nước như Thái Lan, Malaysia...

Thu hoạch sầu riêng tại HTX Dịch vụ nông nghiệp Tân Lập Đông (huyện Krông Búk).

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Tuấn Hà: Để bảo vệ những thành quả đã đạt được và phát huy lợi thế sản xuất, xuất khẩu sầu riêng, cơ quan chức năng, chính quyền các cấp phải tiếp tục đồng hành cùng các doanh nghiệp xuất khẩu với phương châm “đi cùng nhau” để cùng tạo dựng và giữ gìn hình ảnh một nền nông nghiệp chất lượng, an toàn, minh bạch, trách nhiệm đối với người tiêu dùng…”.

Để khai thác được các thị trường xuất khẩu tiềm năng, công tác quản lý mã vùng trồng, mã cơ sở đóng gói của Đắk Lắk đang dần hoàn thiện một cách chặt chẽ. Các vùng trồng, cơ sở đóng gói tuân thủ đầy đủ, nghiêm ngặt các quy định, chuẩn mực từ thị trường đối tác.

Đặc biệt, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch “Triển khai công tác thiết lập, quản lý, giám sát, phát triển mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu nhằm thúc đẩy phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng của tỉnh theo quy mô sản xuất hàng hoá đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu”.

Trong đó, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các sở ngành, địa phương, HTX chung tay cùng hướng về nền sản xuất mặt hàng sầu riêng đạt chuẩn nông sản sạch, an toàn cho người tiêu dùng. Đồng thời, tỉnh giao Sở NN-PTNT là cơ quan đầu mối quản lý mã vùng trồng sầu riêng theo quy định.

Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết, mục tiêu của Kế hoạch là tổ chức triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả và kịp thời, đồng bộ các quy định của nước nhập khẩu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; tăng cường năng lực quản lý, kiểm tra, đánh giá, giám sát, kiểm soát chất lượng, quản lý sinh vật gây hại tại những mã số vùng trồng hoặc cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu.

Qua đó nâng cao nhận thức của người dân, doanh nghiệp, HTX sản xuất nông nghiệp trong việc tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn trong nước và quốc tế về kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm.

Để thực hiện tốt các yêu cầu đề ra, trong Kế hoạch đã xác định rõ vai trò, trách nhiệm của các sở, ngành, đến UBND cấp huyện, xã và nông dân, HTX như thế nào trong xây dựng, phát triển mã vùng trồng. Do đó, trong thời gian tới, các địa phương phải công khai thông tin các mã vùng trồng để người dân hiểu quyền lợi và nghĩa vụ. Doanh nghiệp và người dân phải có cam kết về khâu tiêu thụ sản phẩm để đảm bảo quyền lợi, lợi nhuận của đôi bên…

Theo các doanh nghiệp, việc liên kết trong sản xuất sầu riêng vẫn đang gặp nhiều khó khăn, bất cập. Điều này liên quan đến sự đồng bộ trong quản lý. Trong thời gian tới, Đắk Lắk cần có sự minh bạch trên tinh thần trách nhiệm chung để làm sao việc quản lý mã số vùng trồng sẽ là một trong những lợi thế để cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Minh Thuận

“Khoảng 4-4,2 tạ cà phê tươi thì thu được 1 tạ nhân khô. Với giá bán như hiện nay, trừ chi phí đầu tư chăm sóc, phân bón, nhân công thì vụ thu hoạch này người trồng cà phê lời khoảng 1/3 so với chi phí bỏ ra” - ông Vi Văn Siệu ở thôn 11, xã Thống Nhất, huyện Bù Đăng (tỉnh Bình Phước) vui mừng chia sẻ khi cà phê được giá.

Thời điểm này, cà phê đang cho thu hoạch và được mùa, được giá là tin vui với người trồng. Gia đình anh Hoàng Văn Hùng ở thôn 11, xã Thống Nhất có hơn 1.000 cây cà phê ghép, trồng xen dưới tán điều đang cho thu hoạch vụ thứ 2. Anh rất phấn khởi vì niên vụ này, vườn cà phê của gia đình vừa được mùa vừa được giá. Những cành cà phê vươn dài, chùm trái to tròn, chín rộ đều tăm tắp. Anh Hùng dự tính, sản lượng vụ này tăng hơn 1 tấn nhân khô so với vụ trước. “Vườn cà phê nhà tôi mới hái được một nửa. Vườn được cải tạo lại từ vườn cà phê già cỗi, dự kiến sản lượng cả vụ sẽ đạt gần 3 tấn nhân khô” - anh Hùng cho biết.

Còn ông Vi Văn Siệu ở thôn 11, xã Thống Nhất cho hay, thời điểm vườn cà phê của gia đình ra bông gặp mưa nên không sai trái, tỷ lệ đậu trái bị ảnh hưởng khoảng 20%. Bên cạnh đó, chi phí chăm sóc phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, giá thuê nhân công… cũng ảnh hưởng phần nào đến lợi nhuận vụ này. Tuy nhiên bù lại, giá cà phê từ đầu vụ đến nay vẫn ở mức cao.

Thời điểm đầu vụ thu hoạch (từ cuối tháng 9, đầu tháng 10 âm lịch), cà phê nhân ở huyện Bù Đăng được thu mua với giá từ 45-46 ngàn đồng/kg. Hiện nay, giá cà phê nhân dao động từ 41-42 ngàn đồng/kg; cà phê tươi từ 8.000-9.000 đồng/kg. Sau khi trừ chi phí đầu tư, người nông dân vẫn có lời. Chỉ một khó khăn là thời tiết mưa nhiều khiến việc thu hoạch, xay, phơi khô cà phê mất nhiều thời gian hơn.

Anh Hoàng Văn Hùng (trái), thôn 11, xã Thống Nhất, huyện Bù Đăng cùng nhân công thu hoạch cà phê

Toàn xã Thống Nhất hiện có gần 900 ha cà phê. Niềm vui được giá giúp người nông dân yên tâm hơn vào loại cây trồng mình gắn bó. Thời gian qua, người trồng cà phê ở xã Thống Nhất đã tích cực tham gia các lớp hướng dẫn chăm sóc, áp dụng khoa học - kỹ thuật vào trồng trọt, ghép cải tạo vườn cà phê già cỗi và mạnh dạn đưa giống mới, có năng suất cao, kháng bệnh tốt hơn vào sản xuất với hy vọng nâng cao năng suất, chất lượng cà phê.

“Thời gian tới, Hội Nông dân xã sẽ phối hợp với Hợp tác xã tiêu sạch Thống Nhất hướng bà con đến sản xuất cà phê sạch. Nội dung này, chúng tôi đã phối hợp, khảo sát và học tập từ mô hình của TP. Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng, định hướng bà con tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã để sản xuất sản phẩm đạt chất lượng cao và hướng tới nông nghiệp hữu cơ” - ông Hoàng Văn Đình, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thống Nhất cho biết.

Ngọc Huyền - Hoàng Vũ

Là huyện vùng cao, vào mùa đông, nhiều khu vực ở huyện Mường Khương (Lào Cai) nhiệt độ xuống rất thấp, có thời điểm chỉ 1 - 2 độ C. Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt như vậy, huyện Mường Khương đã chủ động và sớm triển khai các biện pháp bảo vệ đàn gia súc trong mùa đông năm nay.

Trồng cỏ voi làm thức ăn bổ sung cho gia súc.

Ông Lê Thanh Hoa, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mường Khương cho biết: Từ cuối tháng 8, Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện đã tham mưu cho UBND huyện ban hành văn bản chỉ đạo UBND các xã, thị trấn tổ chức họp thôn, bản để tuyên truyền, hướng dẫn người dân dự trữ thức ăn, trồng cỏ, ngô dày làm thức ăn cho đàn gia súc trong mùa đông; sửa chữa, gia cố, làm mới chuồng trại; tổ chức thống kê đến từng hộ về số lượng gia súc hiện có, tình trạng chuồng trại, việc dự trữ thức ăn cho gia súc trong mùa đông.

Người dân xây chuồng nuôi kiên cố để bảo vệ đàn gia súc trong mùa đông.

Qua rà soát, thống kê, tổng đàn đại gia súc của huyện Mường Khương tính đến tháng 10/2022 là 13.134 con, trong đó 9.485 con trâu (chiếm 77,22%), 3.395 con bò (chiếm 25,85%), 254 con ngựa (chiếm 1,93%). Tổng số hộ có chuồng nuôi đại gia súc là 4.063/4.390 hộ (chiếm 92,55%), trong đó 3.318 hộ làm chuồng kiên cố, đảm bảo phòng, chống rét cho gia súc; 745 hộ làm chuồng tạm, chưa đảm bảo phòng, chống rét; 330 hộ chưa có chuồng nuôi nhốt gia súc.

Đến nay, đã có 4.352/4.390 hộ thực hiện dự trữ thức ăn cho đại gia súc (chiếm 99,13%), trong đó 2.549 hộ dự trữ từ 200 kg thức ăn/gia súc trở lên; 1.803 hộ dự trữ dưới 200 kg thức ăn/gia súc; 20 hộ chưa dự trữ thức ăn cho gia súc. Diện tích trồng cỏ hiện có trên địa bàn huyện 208,95 ha/2.024 hộ; diện tích gieo ngô dày 3,1 ha/17 hộ.

Các hộ ở vùng cao Mường Khương tích trữ rơm làm thức ăn cho gia súc.

Ông Chấu Seo Câu ở thôn Sín Chải A, xã Tả Ngài Chồ cho biết: Đến thời điểm này, gia đình tôi đã dự trữ đủ rơm, thậm chí trồng thêm cỏ voi, tích trữ ngô, đảm bảo đủ thức ăn xanh và thức ăn tinh cho 4 con trâu trong mùa đông này. Tranh thủ lúc nắng ấm, cả gia đình hoàn thiện khu nuôi nhốt gia súc, không để gió lùa, bảo vệ an toàn cho đàn gia súc trước sự khắc nghiệt của mùa đông.

Gia súc được vỗ béo trước khi bước vào mùa đông khắc nghiệt.

Với các biện pháp phòng, chống đói, rét và dịch bệnh cho đàn gia súc, cùng sự chủ động chuẩn bị của các hộ chăn nuôi, huyện Mường Khương quyết tâm hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do rét đậm, rét hại có thể xảy ra đối với đàn vật nuôi.

Thanh Nam

Đây là mô hình được Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bạc Liêu triển khai với quy mô 1.200 con cho 2 hộ dân ở Phường 8 (TP. Bạc Liêu) và được đánh giá là mang lại hiệu quả kinh tế khá.

Mô hình nuôi gà nòi trên nền đệm lót sinh học. Ảnh: M.Đ

Qua thực hiện mô hình cho thấy, sau 4 tháng nuôi, gà đạt trọng lượng từ 1,5 - 1,8kg/con. Giá bán gà nòi từ 80.000 - 90.000 đồng/kg. Tổng chi phí 80 triệu đồng và tổng thu 122,4 triệu đồng, lợi nhuận 42,4 triệu đồng.

Đánh giá về mô hình nuôi gà nòi trên nền đệm sinh học, ông Lê Hữu Ân - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh, cho biết: Các hộ nuôi áp dụng đúng quy trình chuyển giao, quản lý chăm sóc tốt, nên giai đoạn từ sau 1 tháng tuổi trở đi gà phát triển tốt. Sử dụng nền đệm lót sinh học nên xử lý được mùi hôi, giảm dịch bệnh, tỷ lệ sống cao, tăng trọng nhanh, giảm giá thành đầu tư, góp phần tăng hiệu quả kinh tế. Đây là mô hình phát huy lợi thế về điều kiện tự nhiên, tạo ra sản phẩm đạt chất lượng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng...

NHẬT MINH

Cách đây 5 năm, trong những lần đến chơi nhà bạn ở huyện Buôn Đôn, anh Phạm Văn Khanh (thôn Hiệp Hòa, xã Quảng Hiệp, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) thấy người dân ở đây bán lợn rừng nên anh cũng mua vài con về thả trong vườn nuôi.

Dần dần, thấy lợn rừng dễ nuôi, sức đề kháng cao, ít bệnh tật, không kén ăn lại bán được giá nên anh quyết định đầu tư mua thêm lợn rừng về nuôi, đồng thời thả thêm giống lợn địa phương để lai tạo đàn.

Ban đầu việc chăn nuôi của anh Khanh gặp nhiều khó khăn bởi lợn rừng có bản tính hoang dã, quen với môi sống trường tự nhiên nên khi bị nuôi nhốt thì nhiều con chưa thích nghi đã bỏ ăn, tỷ lệ lợn chết khá cao.

Không nản lòng, anh tích cực tìm hiểu kiến thức và học hỏi kinh nghiệm chăn nuôi từ những người đi trước, tham khảo sách báo, mạng Internet để tìm ra phương pháp chăn nuôi, giúp đàn lợn rừng dần thích nghi. Anh gây dựng lại đàn, có sản phẩm xuất ra thị trường để xoay vốn tiếp tục đầu tư mua con giống. Khi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm, anh tiếp tục mở rộng quy mô đàn lợn theo hình thức chăn nuôi bán tự nhiên (nuôi nhốt kết hợp với thả rông). Có thời điểm đàn lợn của anh lên đến 200 con.

Anh Khanh chia sẻ: “Lợn rừng nuôi khoảng 1 năm rưỡi thì bắt đầu sinh sản, mỗi năm lợn đẻ được 2 lứa, mỗi lứa từ 6 - 8 con. Lợn nuôi từ 4 đến 8 tháng đạt trọng lượng từ 25 – 30 kg thì xuất chuồng. Lợn rừng lai có giá dao động từ 180.000 đến 200.000 đồng/kg; còn lợn rừng thuần chuẩn giá 300.000 đồng/kg. Con giống thì nuôi từ 2,5 đến 3 tháng, trọng lượng đạt từ 6 – 10 kg có giá bán khoảng 5 triệu đồng/con đối với lợn rừng thuần và dao động từ 1 - 2 triệu đồng/con đối với lợn rừng lai”.

Anh Phạm Văn Khanh chăm sóc đàn lợn rừng thuần chủng của gia đình.

Từ năm thứ ba chăn nuôi anh Khanh đã có lãi hơn 200 triệu đồng mỗi năm. Anh Khanh còn cung cấp giống theo hình thức trả chậm và chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn cho 2 thanh niên ở địa phương cùng chăn nuôi lợn rừng thuần chủng và bao tiêu sản phẩm. Hiện nay anh cũng đã chuyển hẳn sang nuôi lợn rừng thuần chủng theo hướng tiêu chuẩn VietGAP. Để chăn nuôi bền vững, anh Khanh quyết định theo học lớp trung cấp chăn nuôi thú y để bổ trợ thêm các kiến thức khoa học kỹ thuật về chăn nuôi, nhất là các kiến thức về chăn nuôi theo hướng tiêu chuẩn VietGAP nhằm tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng... Dự kiến trong thời gian tới anh sẽ mở rộng quy mô chăn nuôi, đầu tư xây dựng chuồng trại với số lượng hơn 400 con lợn rừng thuần chủng.

Tuy nhiên, hiện nay nguồn tiêu thụ lợn rừng của anh Khanh vẫn chủ yếu thông qua các trang mạng xã hội Facebook, Zalo nên chưa thực sự chủ động, bền vững. Anh mong chính quyền địa phương và tổ chức Đoàn Thanh niên hỗ trợ anh và những thanh niên khởi nghiệp trong việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm, tìm kiếm thị trường. Anh cũng mong muốn liên kết với một số hộ gia đình có nhu cầu chăn nuôi để chuyển giao mô hình, hỗ trợ con giống, hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi và bao tiêu đầu ra cho sản phẩm, qua đó nhằm tạo liên kết trong sản xuất để cùng nhau tạo công ăn việc làm, nâng cao thu nhập. Vừa qua anh Khanh cũng đã tham gia Cuộc thi khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh tỉnh Đắk Lắk năm 2022 với mô hình chăn nuôi lợn rừng thuần chủng theo hướng tiêu chuẩn VietGAP và đạt được giải Khuyến khích.

H’Xiu Êban

Hiếu Giang tổng hợp