Vụ thu hoạch trái cây hè năm nay, nhiều loại cây ăn trái như xoài, sầu riêng, chôm chôm… bị giảm sút về năng suất. Nguyên nhân do mùa khô nắng nóng gay gắt, khô hạn kéo dài hơn mọi năm, nhiều nơi bị thiếu nước sản xuất ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây trồng.

Vườn cà phê bị ảnh hưởng do thời tiết nắng nóng gay gắt kéo dài của nông dân tại xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ

Để hạn chế thiệt hại, nông dân trên địa bàn tỉnh Đồng Nai có nhiều giải pháp bảo vệ cây trồng chống chọi với nắng nóng, khô hạn. Trong đó, giải pháp hiệu quả ứng phó với biến đổi khí hậu là sản xuất theo hướng tuần hoàn, bảo vệ môi trường, bảo vệ đất, bảo vệ nguồn nước.

Cây trồng giảm năng suất

Hiện nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh bắt đầu vào vụ thu hoạch hè. Theo nông dân trên địa bàn tỉnh, hiện nhiều loại trái cây hè bị giảm năng suất năng suất so với mọi năm. Nguyên nhân nắng nóng gay gắt, kéo dài ảnh hưởng đến cây trồng. Trong đó, nhiều địa phương, năng suất cây sầu riêng bị giảm năng suất so với cùng kỳ năm ngoái. Ông Nguyễn Văn Sơn, nông dân trồng sầu riêng tại xã Xuân Định, huyện Xuân Lộc nhận xét, năm nay, nhiều nhà vườn trồng cây ăn trái nói chung, cây sầu riêng nói chung bị giảm năng suất. Riêng với cây sầu riêng, nhà vườn nào ra bông sớm hơn thì năng suất vẫn đạt, nhưng những nhà vườn ra bông trễ hơn vào cao điểm những đợt nắng nóng thì xuất hiện tình trạng khô bông, rụng trái non khiến cây trồng giảm năng suất.

Điều vốn là cây trồng chịu hạn. Hiện đa số diện tích cây trồng này, nông dân không đầu tư hệ thống tưới, nên khi thời tiết khô hạn, nắng nóng gay gắt kéo dài, cây trồng này bị ảnh hưởng lớn. Theo nông dân trồng điều tại xã An Viễn, huyện Trảng Bom, vụ thu hoạch năm nay, cây điều cho năng suất kém hơn hẳn mọi năm. Thời tiết nắng nóng, khô hạn kéo dài trong khi cây trồng này hầu như không được đầu tư hệ thống tưới nước nên bị ảnh hưởng lớn về năng suất. Hiện giá điều bán ra ở mức nông dân không có lợi nhuận, chỉ khoảng 20 ngàn đồng/kg. Giá bán thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái chủ yếu do hạt điều bị nhỏ, chất lượng hạt kém vì ảnh hưởng của thời tiết khô hạn.

Nhiều nông dân trồng cà phê cũng đang lo lắng vì cây trồng này cũng bị ảnh hưởng không nhỏ bởi thời tiết khô hạn. Ông Nguyễn Văn Huy, nông dân tại xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ cho biết, hiện nhiều nhà vườn đã cạn nguồn nước tưới khiến cây trồng bị suy kiệt. Ngay cả nhà vườn có giếng sâu, nguồn nước vẫn đủ tưới thì cây trồng vẫn bị ảnh hưởng. Ông Huy dẫn chứng: “Mọi năm, khoảng cách giữa 2 đợt tưới trên cây cà phê là 25 ngày thì năm nay, tôi rút ngắn thời gian chỉ cách nhau 15 ngày. Tuy được tưới nước thường xuyên hơn, đẫm nước hơn nhưng nắng gắt thiêu đốt khiến lá cây bị co rút không phát triển được, thậm chí bị héo lá, khô lá. Cây bị suy kiệt, nông dân tốn chi phí tưới, chi phí phân bón chăm sóc hơn nhưng dự báo vụ thu hoạch tới có thể bị giảm năng suất”.

Đây cũng là nỗi lo chung của nông dân trồng tiêu tại xã Lâm San, huyện Cẩm Mỹ. Đặc biệt, nhiều nông dân trồng tiêu ở khu vực ấp 5, xã Lâm San càng lo lắng vì nguồn nước ở các giếng khoan cạn hơn so với mọi năm. Do nguồn nước ngầm bị giảm mạnh so với cùng kỳ mọi năm, nguồn nước yếu hơn nên nhiều nông dân phải kéo dài thời gian tưới, chi phí điện tưới tăng cao hơn nhưng cây trồng vẫn bị thiếu nước. Tình trạng thiếu nước trong thời tiết nắng nóng gay gắt khiến cây bị suy kiệt. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến năng suất cây trồng trong vụ tới mà có thể cần nhiều năm dưỡng, khôi phục lại sức cây.

 

 

Vườn sầu riêng tại xã Sông Ray, huyện Cẩm Mỹ vẫn đạt năng suất cao nhờ nông dân ứng dụng giải pháp tưới tiết kiệm và sản xuất theo hướng hữu cơ.

Nhiều giải pháp bảo vệ cây trồng

Trong mùa khô hạn, nông dân càng chú trọng thực hiện đồng loạt các giải pháp trữ nước, tưới nước, chăm cây đúng cách... Theo đó, nhiều nông dân trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ quan tâm đào ao để trữ nước, đảm bảo nguồn nước tưới. Nông dân cũng đầu tư hệ thống tưới công nghệ mới với nhiều cải tiến, vừa tiết kiệm nguồn nước tưới, vừa giảm công lao động. Việc ứng dụng các giải pháp sinh học và ưu tiên sử dụng phân bón hữu cơ chăm sóc giúp cây trồng sinh trưởng tốt hơn vào mùa khô hạn cũng được nhiều nông dân áp dụng.

Ông Nguyễn Ngọc Luân, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Lâm San, huyện Cẩm Mỹ nhấn mạnh, một trong những nút thắt cổ chai của sản xuất nông nghiệp là nguồn nước tưới. Ở đây cần chính sách riêng về nước cho nông nghiệp. Hiện, tình trạng nước tưới của nông dân trồng tiêu ở Lâm San và nhiều vùng lân cận rất căng thẳng vì nông dân phụ thuộc vào nguồn giếng khoan. Mùa khô hạn, nguồn nước này bị giảm sút nghiêm trọng. Giải pháp lâu dài là phải giữ được nguồn nước ngầm. Muốn giữ nước ngầm thì phải giữ được đất vì đất với nước đi đôi với nhau. Theo ông Luân: “Một trong những giải pháp hữu hiệu là chuyển đổi sang canh tác hữu cơ để tăng độ mùn cho đất, vừa chống xói mòn, vừa giữ nước cho đất. Bên cạnh đó, về lâu dài cần đầu tư về thủy lợi, ứng dụng các giải pháp tưới nhỏ giọt để tiết kiệm nước. Ngoài ra, phải bảo vệ nguồn nước mặt, nước ngầm không bị ôn nhiễm do sản xuất nông nghiệp và công nghiệp”.

Ông Nguyễn Văn Mười, Trưởng cơ quan phụ trách phía Nam, Hội Làm vườn Việt Nam gợi ý, tuần hoàn nước là giải pháp để tiết kiệm cũng như sử dụng hiệu quả tối đa nguồn nước nhằm ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu gia tăng như hiện nay. Trong đó, phát triển kinh tế vườn - ao - chuồng theo hướng nông nghiệp tuần hoàn là rất quan trọng vì vai trò của ao hồ sẽ quay trở lại phục vụ cho chăm sóc cây trồng, trữ nước, thoát nước và có tác dụng điều hòa tiểu khí hậu trong vườn cây.

Một trong những giải pháp để cây trồng phát triển bền vững hiện nay là hạn chế sử dụng phân bón vô cơ, thuốc hóa học, khuyến khích phát triển các mô hình tái sử dụng phế phụ phẩm trồng trọt, chất thải chăn nuôi để phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái bảo vệ môi trường.

Song Lê

 

Theo nông dân trồng thanh long trên địa bàn huyện Xuyên Mộc (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), thời điểm này là cuối vụ sản xuất thanh long nghịch vụ, giá bán đang khá cao.

Cụ thể, thanh long ruột trắng đang được thương lái thu mua khoảng 15-18 ngàn đồng/kg, thanh long ruột đỏ từ 30-35 ngàn đồng/kg, tăng từ 10-13 ngàn đồng/kg so với cách đây 2 tuần.

 

 

Nông dân huyện Xuyên Mộc chăm sóc thanh long nghịch vụ.

Mặc dù mức giá cao, nhưng sản lượng giảm nên nguồn cung hiếm nên cũng ảnh hưởng đến doanh thu của nông dân.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến khan hiếm nguồn cung là thực trạng hạn hán, thiếu nước diễn biến phức tạp trên địa bàn tỉnh từ đầu năm đến nay đã ảnh hưởng lớn đến việc xử lý chong đèn trái vụ; tỷ lệ ra bông, đậu trái chỉ đạt 50 - 60%, vì vậy sản lượng thanh long giảm là điều tất yếu.

Toàn tỉnh hiện có khoảng 712ha thanh long, tập trung chủ yếu tại huyện Xuyên Mộc.

Tin, ảnh: ĐÔNG HIẾU

 

Khoảng thời gian 1 tháng nữa, hơn 3.000 ha sầu riêng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh sẽ bước vào vụ thu hoạch chính. Để tìm đầu ra cho sản phẩm, hiện nay ngành chức năng và người dân đang triển khai nhiều giải pháp, trong đó có việc đẩy mạnh cấp mã số vùng trồng, hướng tới xuất khẩu.

 

 

Nông dân thu hoạch sầu riêng

Rộng đường xuất khẩu

Xã Bàu Đồn, huyện Gò Dầu được xem là thủ phủ trồng sầu riêng tại Tây Ninh, với diện tích lên tới 1.500 ha. Để nâng tầm giá trị nông sản và đầu ra ổn định, nhiều nông dân chủ động thay đổi phương thức sản xuất, bảo đảm sản phẩm đạt chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm. Đến nay, nhiều vườn đã được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Đơn cử như Hợp tác xã (HTX) cây ăn trái Bàu Đồn với hơn 40 ha trồng sầu riêng. Từ năm 2021, thành viên HTX đã thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đồng thời đăng ký vùng trồng, mã QR nhãn hiệu sầu riêng. Đến nay, HTX cây ăn trái Bàu Đồn đã được cấp 3 mã số vùng trồng xuất khẩu đến thị trường Trung Quốc và hướng đến xuất khẩu tại thị trường Châu Âu.

Bà Phạm Thị Nga, ngụ ấp 1, xã Bàu Đồn là thành viên HTX cây ăn trái Bàu Đồn cho biết: Không chỉ ngon, sạch mà nhờ chăm sóc tốt và áp dụng kỹ thuật hiệu quả nên các vườn sầu riêng đều cho trái đạt yêu cầu, kích cỡ đều, chất lượng không thua nơi nào. Vụ sầu riêng năm 2023, sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP và có mã số vùng trồng, giá bán khá ổn định từ 60.000 – 70.000 đồng/kg.

Tại xã Truông Mít, Huyện Dương Minh Châu cũng có hơn 200 ha cây sầu riêng, trong đó có 27 ha của 22 hộ dân đã được cấp mã số vùng trồng để xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Với việc áp dụng nghiêm ngặt quy trình canh tác, ghi chép cẩn thận từ khi cây ra hoa, xả nhụy, buộc dây đánh dấu… nông dân hy vọng vụ sầu riêng năm nay sẽ bán được với mức giá cao, đầu ra ổn định.

Ông Nguyễn Tiến Dũng- Chủ tịch Hội Nông dân xã Truông Mít khẳng định: “Với những vườn sầu riêng đã được cấp mã số vùng trồng thì việc tiêu thụ sản phẩm sẽ ổn định. Bởi lẽ đã có nguồn gốc xuất xứ, có đơn vị cam kết thu mua, giá thành bảo đảm ổn định suốt trong quá trình thu hoạch của nhà vườn”.

Cần quản lý chặt chẽ “hộ chiếu” xuất khẩu

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), đến tháng 3.2024, toàn tỉnh đã cấp 51 mã số vùng trồng cây ăn trái xuất khẩu với tổng diện tích hơn 1.200 ha. Trong đó, 19 mã số đã được nước nhập khẩu phê duyệt để xuất khẩu trên các loại trái cây: chuối, mít, xoài, nhãn, sầu riêng, chanh không hạt; 32 mã số vùng trồng đang chờ nước nhập khẩu phê duyệt. Toàn tỉnh cũng có 5 cơ sở được cấp mã số xuất khẩu, trong đó 4 mã số đã được nước nhập khẩu (Trung Quốc) phê duyệt.

Thực tế cho thấy, quản lý chặt mã số vùng trồng trái cây nói chung và sầu riêng nói riêng đang là vấn đề quan trọng hàng đầu hiện nay để bảo đảm việc xuất khẩu bền vững. Từ nhiều năm nay, sầu riêng Tây Ninh chủ yếu phân phối và tiêu thụ ở thị trường trong nước. Việc mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch là cơ hội tốt cho sầu riêng Tây Ninh nói riêng và cả nước nói chung. Việc xây dựng mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói với mục tiêu hướng tới các sản phẩm an toàn, chất lượng phục vụ xuất khẩu và thị trường trong nước.

Ông Phan Hoài Thịnh- Giám đốc HTX cây ăn trái Bàu Đồn cho biết HTX đã xây dựng được 3 mã số vùng trồng. Sau khi được cấp mã, HTX quản lý rất chặt chẽ quy trình sản xuất, ghi chép, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, nâng cao chất lượng sản phẩm, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Hướng đến mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững, thời gian qua Sở NN&PTNT đã tích cực hướng dẫn, hỗ trợ nông dân và các hợp tác xã nông nghiệp xây dựng mã số vùng trồng. Giải pháp này không chỉ giúp bà con nông dân nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn góp phần mở rộng thị trường tiêu thụ cho nông sản địa phương.

Ông Nguyễn Đình Xuân- Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: “Chúng tôi đã cấp được ít nhất là 2 cơ sở chế biến, đóng gói và hàng chục mã cho các cá nhân, hợp tác xã đang trồng sầu riêng và các loại cây ăn trái khác. Sắp tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục vận động tuyên truyền và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục để bà con nhanh chóng có được mã vùng trồng và được bên phía đối tác công nhận. Mặt khác, chúng tôi sẽ tăng cường kiểm tra, đảm bảo những người được cấp mã phải làm đúng theo những quy định của Nhà nước cũng như của phía đối tác”.

Có thể khẳng định, việc cấp mã số vùng trồng cho cây sầu riêng không chỉ đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc của các thị trường nhập khẩu, mà còn góp phần nâng cao nhận thức của người dân, hướng tới nền nông nghiệp minh bạch, trách nhiệm.

Vũ Nguyệt

 

Nắng nóng liên tục khiến nhiều diện tích sầu riêng trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu bị rụng trái non, hoặc có bông nhưng không kết trái.

 

 

Thời tiết nắng nóng khiến nhiều vườn sầu riêng bị bị ảnh hưởng. Trong ảnh: Ông Ngô Xuân Diệu chăm sóc vườn sầu riêng của gia đình.

Tại huyện Châu Đức - vùng trồng sầu riêng lớn nhất tỉnh với gần 1.000ha, do nắng nóng kéo dài, nhiệt độ tăng cao, nhiều vườn sầu riêng bị rụng trái non.

Gia đình ông Ngô Xuân Diệu, ấp Sơn Lập, xã Sơn Bình có 6,5 sào trồng sầu riêng giống Monthong - Thái Lan. Khi cây sầu riêng ra hoa, đậu trái thời tiết nắng nóng kỷ lục khiến vườn sầu riêng liên tục bị rụng trái non, với tỷ lệ rụng hơn 30%.

“Nếu tiếp tục nắng nóng, những trái còn lại trên cây sẽ tiếp tục rụng, điều này khiến tôi rất lo lắng”, ông Ngô Xuân Diệu nói.

Tương tự, vườn sầu riêng 1,8ha của gia đình ông Võ Ngọc Thanh, ở thôn Sông Xoài 2, xã Láng Lớn năm nay cũng thất thu do thời tiết nắng nóng kéo dài. Ông Thanh đã đầu tư hơn 80 triệu đồng vào việc chăm sóc, bón phân. Tuy nhiên, do nắng nóng kéo dài, cây bị sốc nhiệt, rụng trái nhiều. Ông Võ Ngọc Thanh cho biết: “Thời tiết năm nay khắc nghiệt quá. Để cây không bị suy kiệt, tôi đành cắt bỏ hết trái để dưỡng cây, coi như năm nay gia đình tôi bị thất thu hoàn toàn”.

Nắng nóng kéo dài không chỉ khiến cây bị rụng bông, rụng trái non mà còn khiến một số vườn bị chết cây. Vườn sầu riêng 100 gốc của bà Cao Thị Ngọc Điệp, ấp Kim Bình, xã Bình Giã không chỉ giảm sản lượng do trái non rụng nhiều mà còn khiến một số cây bị chết. “Hiện 10% vườn sầu riêng của gia đình đã bị chết héo vì nắng nóng”, bà Ngọc cho hay.

Theo bà con nông dân, sầu riêng là loại cây trồng khó tính, nhạy cảm với thời tiết cũng là cây chịu hạn kém. Chính vì vậy, khi nắng nóng, khô hạn kéo dài, cây sầu riêng thường bị cháy lá, gây ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và tổng hợp dinh dưỡng. Đặc biệt sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm như những ngày qua khiến cây bị sốc nhiệt, dẫn đến rụng trái non, thậm chí chết cây.

Theo số liệu của ngành nông nghiệp, toàn tỉnh hiện có hơn 1.300ha sầu riêng, chủ yếu là giống Ri6 và Monthong - Thái Lan; năng suất trung bình 6-8 tấn/ha, với sản lượng ước tính gần 4.940 tấn/năm. Vụ sầu riêng năm nay, dự kiến cuối tháng 5 dương lịch sẽ cho thu hoạch. Trước tình hình nắng nóng như hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo người trồng sầu riêng nên tưới nước đầy đủ cho cây sầu riêng. Bên cạnh đó, bà con nông dân cũng nên nuôi giữ cỏ và thảm thực vật tự nhiên trong vườn, sử dụng các loại vật liệu hữu cơ sẵn có như rơm rạ, cành cây lá khô, xác bã thực vật để che phủ giữ ẩm quanh gốc cũng như toàn vườn để hạn chế quá trình bốc hơi nước, duy trì độ ẩm cho đất. Đồng thời bổ sung thêm một số chế phẩm phân bón lá chuyên dùng giúp tăng cường sức chống chịu của cây trồng trước thời tiết nắng nóng kéo dài như hiện nay.

ĐÔNG HIẾU

 

Diễn biến của thị trường những ngày gần đây đã kéo mức giá xuống dưới 70.000 đồng/kg, để hỗ trợ cho doanh nghiệp, giữ mối làm ăn lâu dài, HTX đã vận động các chủ vườn hạ giá bán theo thị trường vì với mức giá hiện tại, nông dân trồng sầu riêng vẫn còn lãi hơn 1 tỷ đồng/ha.

Từ cuối năm 2023 đến đầu tháng 4.2024, giá bán sầu riêng liên tục tăng cao, có thời điểm thương lái thu mua tại vườn đến 200.000 đồng/kg đối với giống sầu riêng Thái và hơn 160.000 đối với sầu riêng Ri6, tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, khoảng gần nửa tháng trở lại đây, giá sầu riêng bất ngờ giảm hơn 50%, khiến các thương lái “méo mặt” vì đã đặt cọc trước với nhà vườn giá cao, nếu thu mua theo hợp đồng sẽ bị lỗ nặng, buộc thương lái phải “năn nỉ” nông dân hạ giá theo giá thị trường.

 

 

Giá sầu riêng giảm mạnh khiến thương lái méo mặt vì lỡ đặt cọc giá cao.

Giá sầu riêng giảm hơn một nửa

Hiện nay, nhiều vườn sầu riêng trên địa bàn huyện Gò Dầu và Dương Minh Châu (tỉnh Tây Ninh) đang bắt đầu cho thu hoạch. Tuy nhiên, loại trái cây này mỗi ngày bán một giá khác nhau, theo hướng ngày càng giảm; hiện giá bán tại vườn chỉ khoảng 70.000 đồng/kg, các thương lái cũng tranh thủ thu mua, mong vớt vát được chút tiền vốn đã đặt cọc từ trước.

Bà V.H, một thương lái đến từ tỉnh Tiền Giang đang thu mua tại một vườn sầu riêng trên địa bàn xã Lộc Ninh, huyện Dương Minh Châu cho biết, ngay từ đầu năm 2024, khi giá sầu riêng ở mức cao, bà đã tìm đến một số vườn có trái sớm trên địa bàn Tây Ninh để đặt cọc trước mỗi héc-ta khoảng 500 triệu đồng, với mức giá là 90.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, khoảng hai tuần nay, khi sầu riêng bắt đầu vào vụ thu hoạch, giá sầu riêng đột ngột giảm mạnh, nếu như khoảng một tháng trước, sầu riêng giống Ri6, Mongthong đều có mức giá khoảng 140.000 đến 160.000 đồng/kg thì hiện nay, giá thu mua đã giảm hơn một nửa.

Theo bà H, hiện thị trường chính của sầu riêng vẫn là xuất sang Trung Quốc. Những tháng trước, sầu riêng của Việt Nam bán được giá cao vì không có sự cạnh tranh. Tuy nhiên, từ cuối tháng 3 và đầu tháng 4, sầu riêng tại Thái Lan cũng bắt đầu bước vào chính vụ, cạnh tranh mạnh mẽ với sầu riêng Việt Nam, khiến giá giảm mạnh.

Cũng theo bà H, mức giá bà thương lượng với chủ vườn là 78.000 đồng/kg vẫn còn cao hơn mức xuất bán cho phía bạn hàng đến 8.000 đồng/kg. Số tiền thua lỗ lên đến gần 200 triệu đồng nhưng vẫn còn đỡ hơn so với việc bỏ cọc, không mua thì bà mất trắng đến 500 triệu đồng.

Ông Phan Hoài Thịnh- Giám đốc Hợp tác xã cây ăn trái Bàu Đồn, huyện Gò Dầu cho biết, diện tích trồng sầu riêng của hợp tác xã là 120 ha, với 62 thành viên. Nhờ được sự quan tâm, hỗ trợ của chính quyền địa phương về việc tập huấn kỹ thuật, hồ sơ đăng ký mã vùng trồng, sầu riêng Bàu Đồn được cấp chứng nhận VietGAP và OCOP 4 sao. Chi phí đầu tư 1 ha sầu riêng ở HTX Bàu Đồn để đạt hiệu quả mất khoảng 100 đến 200 triệu đồng/năm; HTX đã xây dựng được thương hiệu “Sầu riêng Bàu Đồn”, được đánh giá cao về chất lượng.

Theo ông Thịnh, hiện nay có một số vườn áp dụng kỹ thuật canh tác mới, kích cho cây sầu riêng ra bông sớm, cho trái nghịch mùa để đón giá bán cao. Từ đầu vụ, HTX đã ký hợp đồng với một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh thu mua sầu riêng nghịch vụ với giá hơn 80.000 đồng/kg.

Tuy nhiên, diễn biến của thị trường những ngày gần đây đã kéo mức giá xuống dưới 70.000 đồng/kg, để hỗ trợ cho doanh nghiệp, giữ mối làm ăn lâu dài, HTX đã vận động các chủ vườn hạ giá bán theo thị trường vì với mức giá hiện tại, nông dân trồng sầu riêng vẫn còn lãi hơn 1 tỷ đồng/ha.

Người trồng lo lắng

Theo các chủ vườn, chính vụ sầu riêng tại Tây Ninh rơi vào khoảng cuối tháng tư và đầu tháng năm, với tình hình giá bán ngày một đi xuống trong khi vụ thu hoạch sầu riêng trên địa bàn tỉnh mới bắt đầu, nhiều người lo lắng đến lúc vào vụ thu hoạch rộ, giá sẽ còn giảm tiếp, kéo giảm lợi nhuận sản xuất xuống thấp.

Ông Huỳnh Văn Trung, ngụ ấp Lộc Trung, xã Lộc Ninh, huyện Dương Minh Châu cho biết, gia đình ông có 0,8 ha trồng 100 cây sầu riêng khoảng 9 năm tuổi và đang cho trái vụ thứ 5. Để bán được sầu riêng giá cao, ông tiến hành bao gốc bằng ni-lông để hãm nữa, kích thích cây ra bông sớm hơn 1 tháng so chính vụ.

Từ sau tết, có một số thương lái tìm đến vườn nhà ông để đặt cọc, cam kết thu mua cả vườn với mức giá 90.000 đồng/kg. Tuy nhiên, đến lúc thu hoạch, do giá thị trường giảm mạnh nên ông phải giảm bớt xuống còn 78.000 đồng/kg.

Theo ông Trung, tình hình thời tiết năm nay nắng nóng liên tục khiến cây sầu riêng kém phát triển, cho trái nhỏ hơn năm trước. Với giá bán như hiện tại, ông ước tính vụ sầu riêng năm nay sẽ thu được khoảng 25 tấn trái, sau trừ hết chi phí đầu tư, gia đình ông có lãi khoảng 1,7 tỷ đồng.

Ông T.Q.D, chủ vườn sầu riêng tại xã Bàu Đồn nói: “Năm nay thời tiết khắc nghiệt, nông dân làm được trái sầu riêng tốt phải đánh đổi rất nhiều thứ, ban đầu thương lái đến tận vườn trả giá lên tới gần 100.000 đồng/kg, tới ngày bán thì lại bảo giá tuột còn khoảng 65.000 đồng/kg, trong khi trước đó họ đã đặt cọc rồi, đến lúc thu hoạch đợt đầu họ than lỗ xin bớt còn 90.000 đồng/kg, rồi đến ngày cắt tiếp tục than lỗ giảm xuống 70.000 đồng/kg. Tôi mới thu hoạch lứa đầu tiên mà thấy nản rồi, không biết những vườn khác đến chính vụ, giá sẽ còn giảm đến mức nào nữa”.

Mặc dù vậy, nhiều nông dân trồng sầu riêng tự tin cho rằng với giá bình quân khoảng 50.000 đồng/kg, người dân trồng sầu riêng vẫn có thể thu lãi từ 250 triệu đồng đến 1 tỷ đồng/ha. Trong khi đó, 1 ha cây mì, mía, cây lúa… chỉ cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng/năm.

Như vậy, lợi nhuận từ trồng cây sầu riêng cao hơn nhiều so với trồng lúa và các cây hoa màu khác. Tuy nhiên, việc nhiều người dân tại Tây Ninh và nhiều tỉnh khu vực Tây Nguyên chuyển đổi sang trồng sầu riêng một cách tự phát, ồ ạt như hiện nay sẽ dễ dẫn đến nguy cơ cung vượt cầu, dư thừa, dội chợ, rớt giá là khó tránh khỏi.

Trong khi đó, việc trồng cây sầu riêng buộc người nông dân phải có số vốn lớn, đầu tư dài hạn (khoảng 5 năm), biết kỹ thuật canh tác, thổ nhưỡng… mới cho ra chất lượng sầu riêng đúng tiêu chuẩn, mang lại lợi nhuận cao nhất.

Hiện nay, thị trường đang có nhu cầu cao, một phần do thị trường Trung Quốc tăng thu mua, nhưng không thể dự báo được khi nào thị trường tiêu thụ sầu riêng sẽ bão hoà, do đó, người dân trước khi quyết định chuyển đổi sang trồng cây sầu riêng, cần cân nhắc đầu tư bền vững, bài bản, thận trọng để tránh rủi ro.

Thiện Đức

 

Sau nhiều năm chạm “đáy”, nông dân trồng hồ tiêu tỉnh Bình Phước đang rất phấn khởi vì giá hạt tiêu tăng cao. Vụ mùa năm 2024, giá hạt tiêu khô từ 98-110 ngàn đồng/kg. Sau khi trừ chi phí vật tư, phân bón, nhân công, người trồng vẫn có lãi khá cao. Trên cùng một đơn vị diện tích đất, so với cây điều, cao su thì cây hồ tiêu vẫn cho hiệu quả kinh tế cao hơn. Vì vậy, nhiều hộ nông dân đang đầu tư chăm sóc vườn tiêu trở lại.

Điệp khúc “được giá, mất mùa”

Trong những ngày này, vườn tiêu của hộ ông Tạ Cư ở ấp 7, xã Lộc Thuận, huyện Lộc Ninh luôn có 4 nhân công thu hoạch. Do trồng giống tiêu sẻ nên vườn nhà ông cho thu hoạch muộn hơn so với các vườn khác. Hiện ông Cư đã thu được 4,5 tấn hạt tiêu khô. Dự kiến hết vụ, vườn tiêu sẽ cho thu khoảng 5,5 tấn trên diện tích 2,2 ha. Giá bán cho thương lái tại vườn là 105 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí còn lãi gần 380 triệu đồng. Ông Cư phấn khởi: “Năm ngoái, giá tiêu chỉ 60 ngàn đồng/kg, thu hoạch vừa đủ bù chi phí chăm sóc. Năm nay, giá tiêu tăng gần gấp đôi. Hy vọng thời gian tới, giá tiêu giữ ổn định hoặc tăng thì người nông dân sẽ khá hơn”.

 

 

Nông dân tỉnh Bình Phước thu hoạch vụ tiêu năm 2024

Những năm trước, giá tiêu giảm sâu, nhiều nông dân bỏ vườn không chăm sóc hoặc chuyển đổi cây trồng. Trong khi đó, ông Cư vẫn quyết tâm gắn bó với cây tiêu. Nhờ có đất rộng, ông Cư lấy thu nhập từ cây cao su, cà phê, chăn nuôi dê để duy trì, chăm sóc vườn tiêu. Hiện giá hạt tiêu tăng nhưng năng suất giảm, ông Cư tiếc nuối vì đã không đầu tư, chăm sóc vườn đúng mức trong giai đoạn trước.

Thời điểm giá hạt tiêu từ 190-220 ngàn đồng/kg, gia đình ông Nguyễn Đăng Hạnh ở ấp 10, xã Lộc Thuận giàu lên nhanh chóng nhờ trồng 5.000 nọc tiêu. Khi thu hoạch được 2 vụ, ông Hạnh tính toán mở rộng thêm diện tích vườn. Tuy nhiên, mọi dự định của ông đã không thành. Năm 2019, giá hồ tiêu lao dốc còn dưới 40 ngàn đồng/kg, thay vì mở rộng diện tích thì ông chỉ chăm sóc cầm chừng và chuyển một phần diện tích sang trồng sầu riêng.

Trải qua thời gian vừa “bão giá” vừa “bão bệnh” nên diện tích vườn tiêu của gia đình ông chỉ còn hơn một nửa, năng suất không còn đạt như lúc mới trồng. Năm nay, sau khi thu hoạch xong, ông Hạnh chuẩn bị nọc, đến mùa mưa sẽ trồng tiêu. Ông Hạnh cho biết: “Tôi tính phá bỏ một số cây tiêu già cỗi, năng suất thấp để trồng thêm 1.500 nọc. Hiện nay giá tiêu hơn 100 ngàn đồng/kg thì nông dân có lãi khá cao”.

Chủ tịch Hội Nông dân xã Lộc Thuận, huyện Lộc Ninh

PHẠM VĂN MINH: Năm 2017-2019, diện tích trồng hồ tiêu tại xã Lộc Thuận là 100 ha. Những năm giá tiêu giảm, nhiều gia đình bỏ vườn không chăm sóc, hoặc phá bỏ diện tích tiêu già cỗi chuyển sang cây trồng khác. Hiện toàn xã chỉ còn khoảng 70 ha tiêu, năng suất bình quân từ 1-2 tấn/ha. Do giá tăng nên nhiều hộ trước đây phá bỏ cây tiêu, đang có xu hướng tái canh trở lại.

Hướng đến phát triển bền vững

Xã Nghĩa Bình có 134 ha hồ tiêu, chiếm diện tích lớn nhất huyện Bù Đăng. Nhờ liên kết chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, địa phương này đã duy trì diện tích cây tiêu ổn định trong nhiều năm liền. Xã đã thành lập 3 tổ hợp tác tiêu hữu cơ, với 111 thành viên tham gia.

Năm 2017, gia đình bà Lưu Thị Tình ở thôn Bình Minh, xã Nghĩa Bình tham gia dự án “Phát triển chuỗi cung ứng tiêu bền vững” do ngành nông nghiệp phối hợp với Công ty TNHH chế biến gia vị Nedspice Việt Nam tại Bình Phước thực hiện ở huyện Bù Đăng. Hiện gia đình bà Tình canh tác 2 ha tiêu, trồng từ năm 2014. Thời gian qua, nhiều vườn tiêu trên địa bàn tỉnh bị chết vì dịch bệnh, thì vườn của bà Tình vẫn luôn xanh tốt, cành lá sum sê nhờ canh tác theo quy trình hữu cơ. Vụ mùa năm 2024, gia đình bà thu hoạch 8 tấn, năng suất bình quân 4 tấn/ha. Toàn bộ sản phẩm tiêu hữu cơ được Công ty TNHH chế biến gia vị Nedspice Việt Nam thu mua với giá 110 ngàn đồng/kg, cao hơn giá thị trường 5.000 đồng/kg.

Bà Tình cho biết: “Nếu trước đây hộ nào cũng sử dụng phân bón, thuốc hóa học trên vườn tiêu thì nay tham gia dự án, người dân đã thay đổi nhận thức về canh tác. Không sử dụng thuốc diệt cỏ trong vườn mà chỉ dùng máy phát và để hoai mục tại chỗ làm phân. Đất trong vườn tiêu nhờ vậy luôn đủ độ ẩm, tơi xốp, các hệ sinh vật có lợi phát triển làm cho không khí khu vườn tươi mát. Nhờ bón phân vi sinh nên cây tiêu phát triển khỏe mạnh, ít bị sâu bệnh và cho năng suất cao”. Từ câu chuyện thực tế của gia đình bà Tình cho thấy, việc liên kết chuỗi sản xuất đã nâng tầm giá trị sản phẩm, góp phần phát triển bền vững cây hồ tiêu.

Tỉnh Bình Phước có hơn 12.900 ha cây hồ tiêu, trong đó diện tích đang cho thu hoạch hơn 12.200 ha. So với năm 2019, diện tích hồ tiêu trên địa bàn tỉnh giảm hơn 4.200 ha. Giá hạt tiêu tăng, nhiều nông hộ có tâm lý đầu tư chăm sóc vườn trở lại hoặc trồng mới thêm diện tích. Thực tế, bài học kinh nghiệm đối với việc phát triển cao su ồ ạt giai đoạn 2008-2012, hồ tiêu giai đoạn 2010-2017, khiến nhiều nông dân rơi vào vòng luẩn quẩn “trồng chặt, chặt trồng” đến nay chưa khắc phục được.

Vì vậy, để tránh trồng ồ ạt, dẫn đến sản phẩm dư thừa, ngành nông nghiệp tỉnh Bình Phước đang tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về thị trường hồ tiêu và những rủi ro tiềm ẩn. Song song đó, địa phương cũng cần có quy hoạch rõ ràng về diện tích trồng, hướng dẫn kỹ thuật canh tác, phòng ngừa sâu bệnh, gắn với thị trường đầu ra ổn định, bền vững cho cây hồ tiêu.

Thùy Linh

 

Cành điều xuất hiện vết đen, sau đó khô cành, khô lá… và diễn biến nặng thì gây chết cây. Đó là hiện tượng đã và đang gây thiệt hại không nhỏ cho người trồng điều trên địa bàn xã Phú Sơn, huyện Bù Đăng (tỉnh Bình Phước) trong thời gian gần đây.

Điêu đứng vì dịch bệnh

Dẫn chúng tôi đến khu vực có diện tích điều bị ảnh hưởng nặng nhất, ông Điểu Đình, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Sơn không khỏi xót xa trước hàng chục héc-ta điều đang dần khô lá giữa cái nắng như đổ lửa.

Ông Điểu Đình cho biết: “Giai đoạn điều ra hoa, đậu trái non, các vườn điều trên địa bàn xã Phú Sơn nhìn rất đẹp, dự kiến vụ mùa bội thu. Tuy nhiên, từ sau tết Nguyên đán đến nay, một số vườn điều tại các thôn Sơn Lang, Sơn Phú, Sơn Quý, Sơn Thành và Sơn Tân xuất hiện hiện tượng cháy lá, khô cành. Tổng diện tích bị ảnh hưởng ước khoảng 100 ha. Trong đó, thôn Sơn Tân bị thiệt hại nặng nhất với khoảng 70 ha”.

Dừng chân tại vườn điều xuất hiện dịch bệnh đầu tiên, chúng tôi gặp chủ vườn Ngô Đức Lam thì được biết loại dịch bệnh gây hại trên cây điều này từng xuất hiện tại xã. Tuy nhiên, những năm trước hiện tượng cháy lá chỉ lác đác vài cây, riêng năm nay nặng và lan rộng.

Ông Lam buồn bã: Sau khi khu vực này có trận mưa là bệnh bắt đầu xuất hiện. Ban đầu, những đọt non bị lem đen và khô dần. Cây càng non mức độ cháy càng mạnh, càng nhanh. Sau đó, dần lan rộng và cuối cùng dẫn đến tình trạng khô lá, khô cành, nặng thì gây chết cây. Vườn điều của gia đình tôi 7 ha 6 năm tuổi đều bị dịch bệnh “lướt” qua, thiệt hại vô cùng nặng nề. Chỉ tay về phía vườn điều trước mặt, ông Lam cho biết, vườn điều giáp ranh này cũng đang xuất hiện dịch bệnh nêu trên và hiện có chiều hướng lan rộng hết vườn.

Vườn điều già của gia đình chị Thị Cúc gần đó cũng bắt đầu xuất hiện dịch bệnh tương tự. Chị Thị Cúc cho hay: “Bệnh này ban đầu xuất hiện ở vườn nhà ông Lam, sau đó lan dần ra các vườn lân cận. Hiện các cây điều trong vườn nhà tôi đã xuất hiện bệnh. Chưa biết nguyên nhân gì nhưng tôi thấy bệnh đi theo hướng gió và lây lan rất nhanh. Cứ 2 ngày tôi vào kiểm tra thì thấy bị thêm cây mới”.

Trên địa bàn huyện Bù Đăng, tình trạng cây điều cháy lá, khô cành đang có chiều hướng gia tăng mạnh. Hiện toàn huyện có gần 564 ha cây điều bị cháy lá, khô cành.

Cần giải pháp “cứu” cây

Điều là một trong những cây trồng chủ lực trên địa bàn xã Phú Sơn nói riêng và huyện Bù Đăng nói chung. Nông dân gắn bó với cây điều để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, vụ điều năm 2024 không chỉ bị mất mùa, hàng loạt diện tích điều bị cháy lá, khô cành đã đưa người trồng điều xã Phú Sơn vào thế khó.

 

 

Dịch bệnh cháy lá đang dần lan rộng, khiến không ít diện tích điều trên địa bàn xã Phú Sơn chết dần

Ông Lam chia sẻ: Tôi có 14 ha điều ở 2 thôn Sơn Tân và Sơn Quý. Năm nay, cả 2 vườn đều bị tình trạng bệnh tương tự. Ảnh hưởng nặng nhất vẫn là 7 ha điều ở thôn Sơn Tân, hiện không còn khả năng cứu vãn. Dù rất muốn gắn bó với cây điều nhưng năm nay tôi đành phải chuyển sang trồng cao su. Hy vọng dịch bệnh này sẽ không ảnh hưởng đến cây trồng mới để gia đình yên tâm phát triển kinh tế.

Chỉ tay về phía miếng đất trống bên cạnh, ông Lam xót xa: Mảnh đất này cách đây vài tháng còn màu xanh, đỏ của hoa và lá điều. Thế nhưng, khi vườn bị chết hàng loạt do dịch bệnh, gia đình họ đã phải cưa bỏ để chuyển đổi sang cây trồng khác.

Hội Nông dân xã đã phối hợp UBND xã Phú Sơn khảo sát, thống kê diện tích điều bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Song song đó, phối hợp chi hội nông dân các thôn tuyên truyền, nhắc nhở người dân thường xuyên theo dõi, kiểm tra vườn, phòng trừ các loại sâu bệnh, dịch hại trên cây điều. Tuy nhiên, việc tìm ra nguyên nhân cháy lá, khô cành và phương án khắc phục, vẫn đang trông chờ vào các ngành chức năng, mong sớm có giải pháp “cứu” các vườn điều. Đồng thời, có chính sách hỗ trợ kịp thời để hội viên nông dân xã có thể giữ vững diện tích cây điều. (Ông ĐIỂU ĐÌNH, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Phú Sơn)

Cắt bỏ cây điều sau nhiều năm gắn bó hiện là giải pháp nhiều hộ trồng điều trên địa bàn xã Phú Sơn lựa chọn. Tuy nhiên, người dân vẫn rất mong các ngành chức năng sớm tìm ra nguyên nhân, cách chữa trị bệnh hại để tiếp tục gắn bó với cây điều.

“Hội Nông dân xã đã đến tìm hiểu tình trạng và báo cáo cấp trên, nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp nên chúng tôi cũng không biết cách chữa trị, ứng phó thế nào. Mong các ngành chức năng sớm có biện pháp “cứu” vườn điều của gia đình tôi cũng như toàn bộ diện tích điều bị ảnh hưởng trên địa bàn” - chị Thị Cúc bày tỏ.

Hồng Phương

 

Sáng 25-4, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Kiên Giang Lâm Quốc Toàn cho biết, Hội Nông dân tỉnh vừa phối hợp Trường Đại học Công thương TP. Hồ Chí Minh giải cứu 20,5 tấn khoai lang bí đường cho nông dân xã Long Thạnh, huyện Giồng Riềng.

 

 

Nông dân xã Long Thạnh thu hoạch khoai lang.

Dự kiến vài ngày tới, Hội Nông dân tỉnh Kiên Giang tiếp tục kết nối tiêu thụ thêm 60 tấn khoai lang thông qua hệ thống siêu thị, chợ đầu mối tại TP. Hồ Chí Minh.

Từ tháng 2-2024 đến nay, giá khoai lang tại ruộng ở các huyện Giồng Riềng, Gò Quao rớt giá chỉ còn 2.000-3.300 đồng/kg, nông dân thua lỗ từ 5-9 triệu đồng/công. Trong khi cùng kỳ năm 2023, giá khoai lang đạt mức 11.000-12.500 đồng/kg.

Theo Hội Nông dân xã Long Thạnh, do thị trường tiêu thụ khó khăn, khoai lang thu hoạch rộ bị ùn ứ khiến nhiều thương lái đặt cọc trước - giá 4.500 đồng/kg phải bỏ cọc.

Hiện tại huyện Giồng Riềng còn khoảng 120 tấn khoai lang các loại chưa có đầu ra.

Tin và ảnh: ĐẶNG LINH

 

Sản xuất và phát triển bền vững, có trách nhiệm đã trở thành một trong những yêu cầu bắt buộc của thị trường thế giới đối với các mặt hàng nông sản, trong đó có cà phê. Chính vì vậy, ngành nông nghiệp Đắk Lắk đang từng bước chuyển mình theo hướng sản xuất xanh, sạch, có chứng nhận để tạo ra các sản phẩm phù hợp với xu thế tiêu dùng toàn cầu.

Đưa “rừng” về vườn

Những năm qua, nông nghiệp Đắk Lắk đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, diện tích và năng suất một số cây trồng chủ lực như cà phê, tiêu, sầu riêng luôn đứng nhất, nhì cả nước.

Để bắt kịp với xu hướng tiêu dùng xanh của nền kinh tế toàn cầu, nhiều nhà vườn đã quan tâm đến sản xuất nông nghiệp bền vững thông qua các giải pháp xây dựng hệ sinh thái trên vườn cây, giảm dần và tiến đến chấm dứt việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học, dùng vừa đủ các loại phân bón…

 

 

Vùng nguyên liệu cà phê đạt chứng nhận EUDR (Quy định không gây mất rừng của Liên minh châu Âu) của Simexco Daklak.

Ông Lê Đình Tư, chủ Trang trại Aeroco Coffee chia sẻ, ở các vùng nguyên liệu của Aeroco, ông cho nông dân xây dựng vườn cà phê theo hướng hữu cơ và tuyệt đối không sử dụng thuốc diệt cỏ, thay vào đó là trồng xen các loại cây đa tầng tán, gồm: cây rừng, cây ăn trái, cà phê, thảm cỏ…, tạo ra một hệ sinh thái rất bền vững trong vườn. Việc trồng xen canh cũng giúp nông dân có thu nhập thường xuyên, giảm chi phí sản xuất do hạn chế đất bị khô, giảm đi lượng nước tưới, phân bón...

Mặt khác, việc đưa “rừng” về vườn cũng tạo ra một tiểu vùng khí hậu rất tốt, môi trường trong lành cho người nông dân và cộng đồng; nông sản từ vườn cũng có chất lượng tốt hơn, an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng và đặc biệt, sản phẩm cà phê của nông dân còn được bao tiêu, thu mua với giá cao gần gấp đôi so với giá cà phê thông thường.

Với quy mô lớn hơn, chương trình Sản xuất kết hợp với bảo tồn nguồn tài nguyên và an sinh xã hội huyện Krông Năng giai đoạn 2021 – 2025 do Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững (IDH) hỗ trợ thực hiện trên quy mô 23.132 ha cà phê.

Chương trình hướng đến hình thành vùng nguyên liệu bền vững quy mô lớn ở huyện Krông Năng vào năm 2025, được xây dựng xoay quanh mục tiêu tăng trưởng xanh của địa phương và hài hòa với các cam kết phát triển bền vững của thị trường.

Các giải pháp can thiệp đều hướng đến mục tiêu bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và đặc biệt là giảm phát thải carbon. Qua hai năm, chương trình đã góp phần giảm 14% lượng phân bón hóa học, 20% lượng nước tưới, giảm 10% lượng phát thải carbon, không còn sử dụng hóa chất cấm và thúc đẩy mở rộng diện tích trồng xen đa tầng tán trên vườn cây…

Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, việc đa dạng hóa cây trồng trong các vườn cà phê hiện chiếm hơn 40% tổng diện tích cà phê của tỉnh.

Tỉnh tiếp tục khuyến khích, tạo điều kiện để các nông hộ, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cà phê đa dạng hóa các loại cây trồng trong vườn cà phê.

Đây được xem là một trong những giải pháp mang lại nhiều hiệu quả cả về kinh tế và môi trường, hướng tới sản xuất nông nghiệp bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu.

Định vị được giá trị "nông sản xanh"

Đi cùng với việc sản xuất có trách nhiệm là cam kết thu mua sản phẩm cà phê sản xuất từ vùng nguyên liệu bền vững quy mô lớn của Tập đoàn JDE – nhà nhập khẩu, nhà mua cà phê lớn hàng đầu thế giới.

Đây là kết quả đạt được sau thời gian JDE tham gia đồng hành và hỗ trợ trực tiếp cho việc triển khai thí điểm chương trình trong giai đoạn 2019 – 2020 và cả trước đó.

Theo JDE, sản phẩm cà phê sản xuất từ vùng nguyên liệu bền vững quy mô lớn được thí điểm đã đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn vệ sinh cũng như các yêu cầu về sản xuất có trách nhiệm, không gây ảnh hưởng đến môi trường và nâng cao đời sống của nông dân.

Đồng hành với nông dân trong lộ trình xây dựng nền nông nghiệp có trách nhiệm, Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk (Simexco Daklak) đã tiên phong xây dựng chuỗi liên kết, với 40.000 hộ nông dân, diện tích 50.000 ha để sản xuất cà phê bền vững, đạt các tiêu chuẩn quốc tế và áp dụng các phương thức canh tác mới.

Theo ông Lê Đức Huy, Tổng Giám đốc Simexco Daklak, doanh nghiệp đang đi theo hướng là phát triển những trang trại, vườn cảnh quan nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu và giảm dần về phát khí thải. Tầm nhìn đến năm 2030, Simexco Daklak sẽ có những lô cà phê giảm dần về phát khí thải "zero".

Đặc biệt, đến thời điểm này Simexco Daklak tự hào là đơn vị đầu tiên trên thế giới được Tổ chức Hiệp hội 4C cấp chứng nhận vùng nguyên liệu không gây mất rừng theo tiêu chuẩn EUDR (Quy định không gây mất rừng của Liên minh châu Âu). Và Đắk Lắk là tỉnh đầu tiên của Việt Nam có chứng nhận, chứng minh Đắk Lắk không những là "thủ phủ" cà phê mà cà phê nơi đây còn đáp ứng đầy đủ những tiêu chuẩn khắt khe của thế giới.

Tổng diện tích được chứng nhận là 9.437 ha (ở các huyện Krông Ana, Cư M’gar, Krông Năng và TX. Buôn Hồ) của 7.987 hộ nông dân; sản lượng trên 35 nghìn tấn.

Trong thời gian tới, Simexco Daklak sẽ tiếp tục cùng các đối tác mở rộng vùng nguyên liệu không gây mất rừng. Việc triển khai chứng nhận EUDR ở Việt Nam còn là một phần của nỗ lực chung để thúc đẩy sản xuất và kinh doanh bền vững, có trách nhiệm. Đồng thời, góp phần vào việc bảo vệ môi trường toàn cầu, một yếu tố ngày càng được các nhà nhập khẩu và người tiêu dùng quốc tế quan tâm.

Quy định không gây mất rừng của Liên minh châu Âu (EUDR) là một bộ quy định quan trọng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê vào Liên minh châu Âu (EU), đảm bảo các sản phẩm không liên quan đến việc phá rừng hoặc suy thoái rừng. Việc tuân thủ EUDR không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mở rộng cánh cửa thị trường, tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm cà phê trên toàn cầu. Đắk Lắk là tỉnh đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận này, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong việc thực hiện các tiêu chuẩn sản xuất bền vững và có trách nhiệm.

Minh Thuận

 

 

Nhiều mô hình nông nghiệp hiệu quả, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân, đồng thời đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế địa phương.

Tỉnh Vĩnh Long đã có nhiều nỗ lực trong việc phát triển nông nghiệp (NN) theo hướng nâng cao giá trị, xanh, bền vững. Trong lĩnh vực trồng trọt, nhiều vùng nguyên liệu cây trồng mới được hình thành trên đất lúa kém hiệu quả, các mô hình sản xuất hữu cơ, an toàn vệ sinh thực phẩm ứng dụng công nghệ cao xuất hiện nhiều hơn. Chăn nuôi và thủy sản chú trọng sản xuất theo hướng an toàn. Qua đó, vừa phát triển ngành đúng định hướng quy hoạch, vừa nâng cao thu nhập cho người dân.

Linh hoạt chuyển đổi

Theo Sở Nông nghiệp-PTNT tỉnh, trong năm qua, cơ cấu lại lĩnh vực trồng trọt theo hướng nâng cao giá trị, thích ứng thị trường được người dân chú trọng. Nhiều địa phương đã linh hoạt chuyển đổi sử dụng hiệu quả đất trồng lúa vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa đóng góp thiết thực vào mục tiêu an ninh lương thực.

Việc tổ chức sản xuất theo hướng liên kết áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, GAP ngày càng được quan tâm, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Năm qua, lĩnh vực trồng trọt đã đóng góp giá trị tích cực cho tăng trưởng của cả ngành NN.

Tại xã Hòa Bình (huyện Trà Ôn), thương hiệu khóm Bưng Sẩm đã được người tiêu dùng biết đến ngày càng nhiều. Đây là loại cây trồng mới phát triển tại địa phương có tiềm năng kinh tế cao. Hiện, trái khóm có đầu ra ổn định, ngành NN tỉnh đang hỗ trợ đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm khóm Bưng Sẩm.

Có hơn 10 công trồng khóm, chị Trần Thị Phương Du (xã Hòa Bình, huyện Trà Ôn) phấn khởi nói: “Trước đây tôi trồng lúa không hiệu quả. Từ khi chuyển qua trồng khóm ít tốn công chăm sóc, phân thuốc lại có đầu ra ổn định, tôi rất mừng”.

Ông Nguyễn Hồng Phương- Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bình (huyện Trà Ôn) cho biết: “Thời gian qua, cây khóm phát triển khá tốt tại vùng đất Bưng Sẩm. Thu nhập từ cây khóm cao hơn trồng lúa, tạo nguồn thu ổn định cho nông dân. Hướng tới chính quyền địa phương và các ban ngành, các ấp sẽ tiếp tục vận động bà con tham gia trồng khóm cũng như tham gia vào HTX Khóm Bưng Sẩm”.

Song song đó, trong lĩnh vực chăn nuôi, hiện tỉnh có trên 50 trang trại nuôi gà với số lượng khoảng 2 triệu con và gần 20.000 con heo được nuôi theo quy trình khép kín có ứng dụng công nghệ cao, áp dụng phương thức chăn nuôi an toàn dịch bệnh.

Lĩnh vực thủy sản hiện nhiều cơ sở đạt các tiêu chuẩn về VietGAP, ASC. Đây là điều kiện để tỉnh Vĩnh Long tiếp tục phát triển 2 lĩnh vực này theo hướng công nghiệp, công nghệ cao, bảo đảm an toàn thực phẩm như quy hoạch đề ra.

Theo ông Nguyễn Văn Liêm- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp-PTNT, thời gian qua, việc sử dụng linh hoạt đất trồng lúa đã đóng góp thiết thực tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích và đáp ứng kịp thời thị trường.

Năm 2023, số lượng tổ chức, cơ sở sản xuất đạt chứng nhận an toàn, GAP và tương đương, số lượng mã số vùng trồng, vùng nuôi được duy trì và mở rộng sẽ tạo nền tảng thuận lợi phục vụ chuyển đổi sang sản xuất NN ứng dụng công nghệ cao, NN hữu cơ được nhanh chóng, dễ dàng hơn.

Đồng thời, với sự nỗ lực của bộ, ngành chức năng trong việc mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch cho hàng nông sản nước ta nói chung, trong đó có sản phẩm chủ lực, tiềm năng của địa phương đã giúp nông sản có thêm thị trường tiêu thụ, ổn định đầu ra, góp phần từng bước phát triển ngành NN bền vững.

Phát triển nông nghiệp bền vững, hiện đại

Theo quy hoạch tỉnh Vĩnh Long giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, phương hướng phát triển của ngành NN tỉnh sẽ chuyển từ tư duy sản xuất NN sang tư duy kinh tế NN; tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển NN sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu; xây dựng các vùng sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn gắn với công nghiệp chế biến theo chuỗi giá trị và xây dựng thương hiệu sản phẩm.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, sử dụng hiệu quả, linh hoạt đất trồng lúa, tăng diện tích các loại cây trồng có hiệu quả ở những vùng, khu vực có điều kiện.

Tuy nhiên, thời gian qua, ngành NN cũng gặp không ít khó khăn, cụ thể như: các dự án được mời gọi đầu tư vào lĩnh vực NN, nông thôn, đặc biệt ở khía cạnh ứng dụng công nghệ cao được triển khai vào thực tế rất thấp.

Hiện tại, toàn tỉnh chưa hình thành vùng, khu NN ứng dụng công nghệ cao và chưa có doanh nghiệp được công nhận doanh nghiệp NN ứng dụng công nghệ cao theo quy định. Chính sách đặc thù về phát triển NN ứng dụng công nghệ cao; đầu tư kết cấu hạ tầng, chế biến sản phẩm hỗ trợ phát triển HTX... đã được ban hành, song việc tiếp cận chính sách chưa hiệu quả.

Không chỉ vậy, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất NN chủ yếu tập trung ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào giống cây trồng, vật nuôi và chuyển giao các kỹ thuật tiên tiến trong trồng trọt, chăn nuôi; nhưng việc ứng dụng công nghệ tự động hóa, công nghệ thông tin, chuyển đổi số, cơ giới hóa đồng bộ,… còn hạn chế.

Ông Nguyễn Văn Liêm cho biết: Thời gian tới, ngành NN tiếp tục tuyên truyền nâng cao nhân thức, đổi mới tư duy, tập quán sản xuất của người dân, doanh nghiệp; hướng đến nền NN sạch.

Tuyên truyền, giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới áp dụng vào sản xuất NN. Kịp thời đánh giá và tuyên truyền giới thiệu các mô hình sản xuất NN có hiệu quả kinh tế để người dân áp dụng, nhân rộng.

Đồng thời, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ trong ngành NN; tăng cường công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ, công chức, viên chức trong việc tiếp thu, truyền tải những tiến bộ khoa học công nghệ mới phục vụ sản xuất hàng hóa, NN hữu cơ, NN tuần hoàn, NN số; tăng cường công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật cho người dân thực hiện các mô hình, dự án NN ứng dụng công nghệ cao.

Song song đó, triển khai hiệu quả các nghị quyết của tỉnh về thu hút đầu tư và phát triển NN trên địa bàn tỉnh. Trong đó, tập trung nghiên cứu đề xuất chính sách thúc đẩy tập trung đất đai, tạo quỹ đất thu hút doanh nghiệp đầu tư vào NN, nông thôn trên địa bàn tỉnh nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư vào NN nông thôn.

Theo ngành chức năng, việc xây dựng nền NN hiện đại, bền vững là mục tiêu xuyên suốt, lâu dài, đòi hỏi sự ủng hộ, vào cuộc tích cực của toàn xã hội và cả hệ thống chính trị. Do đó, với những nền tảng sẵn có và kết quả đạt được ngành NN, các địa phương và nông dân tỉnh Vĩnh Long quyết tâm phát triển ngành NN đúng quy hoạch, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân, đồng thời đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế địa phương.

Từ đó, tạo tiền đề để phát triển một nền NN thông minh, hội nhập, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững gắn với xây dựng NTM phồn vinh và văn minh.

Bài, ảnh: THẢO LY

 

Mọi năm vẫn có mưa trái mùa rải rác, nhưng suốt mùa khô năm nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hầu như không xuất hiện mưa trái mùa. Nắng nóng lại gay gắt hơn mọi năm khiến nhiều hồ, đập, kênh mương trên địa bàn tỉnh cũng cạn sớm hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Nhiều cánh đồng lúa, cây hàng năm đến vườn cây ăn trái lâu năm trên địa bàn tỉnh đều phải lo chống hạn.

Giải pháp hiệu quả hiện nay là thực hiện đồng bộ các giải pháp tiết kiệm nguồn nước tưới. Theo đó, ngành nông nghiệp tỉnh đang khuyến khích việc nhân rộng hệ thống tưới nước tiết kiệm trong sản xuất.

Nhiều cánh đồng thiếu nước

Mùa khô năm nay, nhiều cánh đồng trồng cây hàng năm trên địa bàn tỉnh bị thiếu nguồn nước tưới. Ngay cả những cánh đồng được đầu tư hệ thống thủy lợi, nguồn nước cũng cạn sớm hơn ảnh hưởng đến sản xuất.

Theo những nông dân trồng bắp, cây rau màu hàng năm tại xã Lang Minh, huyện Xuân Lộc, năm nay, khô hạn đến sớm nên nguồn nước thủy lợi cạn sớm hơn hẳn mọi năm. Theo đó, cánh đồng bắp ở khu vực này trái vừa lên hạt đã cạn nước tưới. Nhiều nông dân trồng bắp buộc phải bán cây bắp tươi thay vì chờ thu hoạch trái, bán bắp hạt như mọi năm. Việc buộc phải thu hoạch sớm khiến thu nhập trồng bắp của nông dân giảm hơn so với làm bắp hạt. Một số hộ gia đình có nguồn nước giếng khoan vẫn sản xuất trong mùa khô nhưng nắng gắt, nước tưới ít hơn cũng khiến cây trồng sinh trưởng chậm, năng suất kém hơn.

Đây cũng là tình trạng xảy ra với một số cánh đồng tại các huyện miền núi như Định Quán, Tân Phú. Trong đó, xã Gia Canh, huyện Định Quán là một trong những địa phương của huyện Định Quán gặp nhiều khó khăn do chưa có công trình thủy lợi nào đi vào hoạt động. Sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã đều phụ thuộc vào nguồn nước mưa và nguồn nước giếng khoan. Theo Chủ tịch UBND xã Gia Canh Đào Ngọc Ánh, hiện nhiều khu vực đồng lúa, trồng cây ăn trái trên địa bàn xã bị hụt nước tưới. Nông dân phải khoan sâu hơn các giếng khoan hiện có để mong đủ nước tưới cứu cây trồng. Nguồn nước ngầm giảm mạnh cũng khiến nông dân bị thiếu nước sinh hoạt. Khó khăn nhất là hơn 40 hộ dân tại ấp 9 của xã hiện đang thiếu nước sinh hoạt do hệ thống cấp nước sinh hoạt tập trung cung cấp nước cho khu vực này lấy từ nguồn nước ngầm bị hụt.

 

 

Nông dân huyện Xuân Lộc đào ao trữ nước tưới trong mùa khô

Tiết kiệm nước tưới

Ứng phó với khô hạn ảnh hưởng đến sản xuất, ngành nông nghiệp, các địa phương và nông dân thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp chống hạn. Với cây trồng hàng năm, để hạn chế bị thiệt hại về mùa vụ trong mùa khô hạn, các địa phương trên địa bàn tỉnh chủ động thay đổi thời gian gieo sạ lúa, xuống giống bắp sớm hơn, sử dụng giống ngắn ngày để né hạn, mặn.

Các địa phương trên địa bàn tỉnh đã triển khai đồng loạt các giải pháp chống hạn mùa nắng. Trong đó, trữ nước ngọt để phục vụ sản xuất với các biện pháp phi công trình như tiến hành vận động mọi tổ chức, cá nhân không được chủ quan, lơ là trong hoạt động trữ nước ngọt. Tổ chức vận hành các công trình thủy lợi thông suốt như đóng mở các cống, đập thủy lợi hợp lý và kịp thời nhằm vừa tích trữ được nguồn nước dồi dào vừa đảm bảo không phát sinh các nguy cơ gây ô nhiễm cục bộ và ách tắc lưu thông thủy.

Ngoài ra, nông dân cần thực hiện các giải pháp giữ ẩm với các biện pháp từ truyền thống đơn giản đến hiện đại phức tạp như: giữ lớp thực bì tự nhiên, giữ cỏ, tủ gốc đến sử dụng màng che tạo bóng râm, màng phủ nông nghiệp, lưới tủ gốc, dùng chất giữ ẩm…Lựa chọn cây trồng, vật nuôi có mối quan hệ tương hỗ sinh học trồng xen, nuôi xen theo hình thức đa tầng phát huy lợi thế cộng sinh, không cạnh tranh, xung đột trong việc sủ dụng nước. Tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ hoai mục và các chế phẩm sinh học làm tăng khả năng chống chịu hạn, chịu mặn hay các chế phẩm sinh học ức chế sinh trưởng tạm thời cho cây trồng.

Không chỉ khuyến khích đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm cho cây lâu năm. Nhiều địa phương đang khuyến khích nông dân đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm cho cây hoa màu hàng năm để tiết kiệm nguồn nước tưới. Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Xuân Lộc, nông dân trồng bắp chủ yếu áp dụng tưới tràn gây lãng phí nước. Vụ vừa qua, xã Xuân Phú và Xuân Thọ đã thử nghiệm mô hình lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm để trồng bắp. Việc trồng bắp áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm giúp giảm lượng nước tưới, tăng hiệu quả sản xuất. Đặc biệt, công nghệ tưới tiết kiệm với phân bón được hòa tan trong nước giúp giảm hao hụt phân bón, giảm nhân công, giảm những tác hại đến cây bắp do việc bón phân trực tiếp vào cây. Mô hình này đã cho hiệu quả bước đầu và đang tiếp tục được thử nghiệm để làm mô hình điểm từ đó nhân rộng ra cho nông dân.

Nhiều nông dân còn có những giải pháp tiết kiệm nước tưới hiệu quả trong mùa khô hạn. Ông Đỗ Vĩnh Thụy, nông dân trồng sầu riêng tại xã Xuân Định, huyện Xuân Lộc cho hay, ứng dụng tưới tiết kiệm và tưới đúng cách rất quan trọng. Cụ thể, ông Thụy đã áp dụng giải pháp tưới nước vào ban đêm cho vườn sầu riêng. Giải pháp này vừa đảm bảo nguồn nước tưới, vừa hạn chế tình trạng hao phí nước bị bốc hơi trong trời nắng; giúp cây trồng hấp thụ được đầy đủ nước tưới đồng thời bảo vệ cây trồng không bị sốc nhiệt khi tưới nước trong trời nắng gắt. Nhờ đó, cây sầu riêng của gia đình ông vẫn sinh trưởng tốt, không xảy ra hiện tượng khô bông hay rụng trái non như một số nhà vườn khác.

Đặc biệt, đầu tư hệ thống tưới nước tiết kiệm là một trong những giải pháp hữu hiệu đang được nông dân nhận rộng. Đến nay, toàn tỉnh có gần 59,8 ngàn hécta (chiếm gần 31,3% trên tổng diện cây trồng chủ lực của tỉnh) đã được ứng dụng hệ thống tưới tiết kiệm.

Song Lê

 

Ban chỉ huy Tìm kiếm cứu nạn và Phòng chống thiên tai tỉnh cho biết, tính đến ngày 26/4, trên địa bàn Đắk Lắk có gần 5.000 ha cây trồng các loại bị hạn.

Trong đó có 2.469 ha lúa nước; 2.485 ha cây công nghiệp, cây ăn quả lâu năm và một số diện tích hoa màu, ao nuôi thủy sản.

Trong số 490 hồ chứa được thống kê, thì có 69 hồ đã cạn nước; 191 hồ có dung tích dưới 50%; 115 hồ có dung tích còn từ 50 – 70%; 115 hồ còn trên 70% dung tích.

Về nước sinh hoạt, hiện nay cục bộ tại một số khu vực khan hiếm nguồn nước đã xảy ra tình trạng thiếu nước cho sinh hoạt, các đơn vị quản lý công trình cấp nước phải thực hiện cấp nước luân phiên hoặc người dân phải chủ động lấy nước của các hộ xung quanh để sử dụng.

Cụ thể, có 5 công trình do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn quan lý đang thực hiện cấp nước luân phiên đối với 1.505/6.413 hộ do bị thiếu nguồn nước; có 1.347 hộ dân (với hơn 5.300 nhân khẩu) sử dụng nước giếng thuộc các huyện Krông Pắc, Krông Búk, Krông Bông, Cư M’gar và Ea Súp bị thiếu nước sinh hoạt.

Mặc dù từ giữa tháng 4 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có một số đợt mưa dông, tuy nhiên lượng mưa chưa đáng kể và diện còn hẹp nên tình hình hạn hán còn diễn biến khốc liệt.

Theo bản tin của Đài Khí tượng thủy văn tỉnh, điều kiện El Nino tiếp tục duy trì đến tháng 5/2024, từ tháng 6 – 8/2024 khả năng chuyển sang trạng thái trung tính. Hiện nay, mực nước trên các sông trên địa bàn tỉnh phổ biến duy trì mức thấp, lượng dòng chảy phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20 – 40% (riêng trên sông Krông Ana, tại Trạm thủy văn Giang Sơn thấp hơn từ 160 – 190%). Dự báo, khả năng bị hạn về cuối vụ là rất lớn, với tổng diện tích bị ảnh hưởng từ 5.000 - 8.000 ha.

 

 

Hồ Vụ Bổn (xã Vụ Bổn, huyện Krông Pắc) đã xuống mực nước chết.

UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo các địa phương rà soát, khoanh vùng cụ thể các diện tích đã và có nguy cơ bị hạn hán, thiếu nước; hướng dẫn, hỗ trợ người dân giải pháp ứng phó phù hợp, đặc biệt là ở khu vực ngoài vùng công trình phụ trách tưới; lưu ý thực hiện giải pháp tích trữ nước phân tán, trường hợp nguy cơ bị thiếu nước nghiêm trọng, chỉ thực hiện tưới để duy trì sức sống tối thiểu của cây trồng, kết hợp với việc sử dụng vật liệu sẵn có ở địa phương để giữ ẩm, hạn chế thất thoát nước do bốc hơi...

Hiện các địa phương khác đang khẩn trương rà soát, tổng hợp tình hình hạn hán, thiếu nước. Ban chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã tổ chức đoàn kiểm tra thực tế, chỉ đạo điều hành công tác phòng chống hạn hán, thiếu nước tại các địa phương.

Minh Thuận

 

Trong Chiến lược Phát triển chăn nuôi giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn định hướng, ngành chăn nuôi cần phát triển theo hướng kinh tế tuần hoàn, tái sử dụng chất thải chăn nuôi, khắc phục nhanh tình trạng ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi năng lượng xanh. Qua đó, góp phần hình thành nền nông nghiệp phát thải thấp nhằm đạt mục tiêu của Chính phủ về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

 

 

Trang trại chăn nuôi heo tại huyện Thống Nhất

Triển khai các mô hình, giải pháp giảm phát thải khí nhà kính được ngành chăn nuôi quan tâm. Thực tế, nhiều tập đoàn, doanh nghiệp (DN) lớn trong ngành chăn nuôi đã quan tâm và triển khai nhiều giải pháp giảm phát thải, bảo vệ môi trường gắn với phát triển bền vững.

Chăn nuôi gây phát thải lớn

Việt Nam đã và đang tích cực thực hiện chuyển đổi xanh hướng tới phát triển bền vững và đặt ra mục tiêu đạt Net Nero vào năm 2050. Ngành nông nghiệp là một trong những ngành phải thực hiện giảm phát thải khí carbon. Trong đó, ngành Chăn nuôi là một trong các nguồn phát thải khí nhà kính lớn cần thay đổi.

Phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi bao gồm 2 nguồn chính: Khí metan từ dạ cỏ của động vật nhai lại và khí CH4, N2O từ phân động vật. Bộ Tài Nguyên và Môi trường ngày 10/10/2022 đã ban hành Quyết định số 2626/QĐ-BTNMT về công bố danh mục hệ số phát thải phục vụ kiểm kê khí nhà kính. Theo đó, trong số các động vật có phát thải khí metan từ dạ cỏ, bò sữa gây phát thải nhiều nhất, khoảng 78kg khí CH4/con/năm, trâu khoảng 76kg khí CH4/con/năm, bò thịt 54kg CH4/con/năm. Đối với chăn nuôi heo, một con heo phát thải hơn 4,8kg CO2 tương đương/kg thịt. Nếu tính trung bình khối lượng heo tiêu chuẩn xuất chuồng là 90kg, một con heo phát thải khoảng 438kg CO2 tương đương khi đạt tiêu chuẩn xuất chuồng. Cụ thể, với quy mô chăn nuôi trung bình từ 3 ngàn đầu heo sẽ phát thải sấp xỉ 3 ngàn tấn CO2 tương đương/năm. Như vậy, chăn nuôi công nghiệp là một trong những nguồn gây ô nhiễm môi trường cũng như đã và đang đóng góp đáng kể vào tổng phát thải khí nhà kính Việt Nam.

Kết quả kiểm kê cho thấy phát thải khí nhà kính từ chăn nuôi bò và chăn nuôi heo luôn chiếm phần lớn nhất trong tổng phát thải khí nhà kính của ngành. Phát thải khí metan từ phân động vật gây ra trong điều kiện yếm khí trong các hầm khí sinh học (biogas) hoặc ở những nơi chứa phân động vật số lượng lớn nhưng điều kiện thông khí kém. Do vậy, phát thải khí metan lớn nhất thường xảy ra đối với các động vật chăn nuôi tập trung và sử dụng nhiều nước để làm vệ sinh chuồng trại như chăn nuôi heo thịt. Phát thải khí nhà kính từ ngành chăn nuôi đang có xu hướng tăng qua các năm.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai Nguyễn Trí Công, ngành chăn nuôi hiện nay là ngành thải ra rất nhiều khí carbon, kể cả phụ phẩm nông nghiệp. Đồng Nai rất quan tâm đến thực hiện chăn nuôi giảm phát thải. Một số tập đoàn, DN trên địa bàn tỉnh đã quan tâm thực hiện nhiều giải pháp giảm phát thải trong chăn nuôi. Đây cũng là lý do chính Hiệp hội Chăn nuôi tỉnh Đồng Nai tổ chức hội thảo Tìm giải pháp và các kiến nghị cho chăn nuôi xanh, tập trung vào các giải pháp chuyên sâu về vấn đề giảm phát thải trong chăn nuôi.

Doanh nghiệp tích cực tham gia

Phát triển nông nghiệp xanh nói chung, đặc biệt là thực hiện chăn nuôi giảm phát thải nói riêng đang là xu hướng chung của thế giới. Hiện nay, có nhiều giải pháp giảm phát thải trong chăn nuôi như: Giải pháp cải thiện chế độ dinh dưỡng cho vật nuôi; sử dụng các công nghệ xử lý chất thải chăn nuôi bằng khí sinh học, thu gom và sản xuất phân bón hữu cơ; xây dựng chuỗi chăn nuôi an toàn…

Một trong những giải pháp được nhiều DN quan tâm là ngành chăn nuôi hiện đang sử dụng đạm thô quá nhiều. Tuy nhiên nếu sử dụng đạm thô không hiệu quả, vật nuôi không tiêu hóa được sẽ phát thải ra môi trường. Theo ông Nguyễn Đình Hải, đại diện Công ty TNHH nguyên liệu thức ăn chăn nuôi CJ Việt Nam (chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh), việc giới hạn lượng đạm trong khẩu phần ăn góp phần giảm carbon phát thải ra môi trường. Chính vì vậy trước đây, Bộ Nông nghiệp Hàn Quốc đưa ra quy định giới hạn lượng đạm tối thiểu trong thức ăn chăn nuôi. Tuy nhiên, sau khi ký hiệp ước để đưa khí carbon về Zero, Hàn Quốc đã thay đổi Luật từ quy định mức tối thiểu lên giới hạn ngưỡng đạm tối đa. “Có thể áp dụng khẩu phần ăn đạm thấp nhưng vẫn đảm bảo được năng suất của vật nuôi vừa giảm phát thải. Đây là một trong những giải pháp chúng ta có thể hành động để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050" - ông Hải khẳng định.

Cũng quan tâm đến bảo vệ môi trường, ông Nguyễn Lâm Thành Sơn, đại diện Công ty cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam (thành phố Biên Hòa), vì giải pháp dinh dưỡng thô gây phát thải cao nên DN đã áp dụng dinh dưỡng tinh nhiều năm nay. DN cũng áp dụng máy móc, thiết bị theo hướng tiết kiệm năng lượng, hầu như không còn sử dụng than đá trong quá trình sản xuất. Trang trại chăn nuôi của C.P cũng đã ứng dụng biogas xử lý chất thải. Kế hoạch của C.P là trồng 1,5 triệu cây xanh trong chương trình C.P vì 1 Việt Nam xanh. Hiện DN đã đạt được 66% kế hoạch, trong đó, 0,5 triệu cây xanh được trồng trong hệ thống trang trại của DN.

Theo theo TS Nguyễn Quốc Đạt, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Việt Nam, cần có chính sách hỗ trợ các nghiên cứu, hỗ trợ đầu tư các công nghệ vừa giúp giảm phát thải trong chăn nuôi, vừa thực sự đem lại hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi cần được quan tâm.

Song Lê

 

Từ hộ hội viên nông dân có hoàn cảnh khó khăn, nhờ cần cù, chịu khó, gia đình chị Nguyễn Thị Kim Lan (SN 1988, ở thôn Bình Sơn, xã Đá Bạc, huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) đã tìm ra hướng thoát nghèo với mô hình chăn nuôi bò sinh sản, bò thịt.

 

 

Chị Nguyễn Thị Lan chăm sóc đàn bò của gia đình.

Được Hội Nông dân xã giới thiệu, chúng tôi có dịp đến thăm gia đình chị Lan-một hội viên nông dân sản xuất kinh doanh giỏi các cấp nhiều năm liền.

Chỉ tay về 2 con bò nuôi vỗ béo đang nhai cỏ ở góc chuồng, chị Lan vui vẻ nói, đầu tháng 4 vừa qua, chị đã bán 1 con bê đực được 17 triệu đồng; còn 2 con bò đực này, thương lái đã đặt cọc mua 70 triệu đồng, cuối tháng này bắt.

Theo chị Lan, trước đây kinh tế gia đình rất khó khăn, đất đai tuy có, nhưng quanh năm chỉ trồng bắp với mì nên thu nhập chỉ đủ ăn. Sau nhiều lần suy nghĩ và tính toán, chị Lan quyết định tập trung thời gian và đồng vốn tích góp được vào làm kinh tế theo hướng gia trại tổng hợp, quyết tâm làm giàu trên mảnh đất đồi cằn cỗi của mình.

Năm 2021, từ nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân (HTND), chị mạnh dạn mua 3 con bò lai sinh sản, sau 1 năm chăm sóc 2 con bò đã sinh lứa bê đầu tiên. Bê cái thì chị giữ lại làm giống, còn bê đực thì nuôi vỗ béo bán thịt. Sau khi trả xong vốn vay cho Hội Nông dân, cuối năm 2023, chị Lan tiếp tục được vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn Quỹ HTND để mở rộng chuồng trại, mua bò đực về nuôi vỗ béo; cùng với đó chị trồng 1ha cỏ, lắp đặt hệ thống tưới béc phun.

Nhờ chăm nuôi tốt, đến nay đàn bò của gia đình chị Lan đã phát triển lên 16 con, trong đó có 5 con bò sinh sản; thu nhập từ nuôi bò thịt, bán bê gần 200 triệu đồng/năm.

Theo Hội Nông dân xã Đá Bạc, tổng đàn bò trên địa bàn xã hơn 1.000 con. Ưu điểm nổi bật của nghề nuôi bò thịt là ít bị dịch bệnh, không tốn nhiều công chăm sóc. Hơn nữa, đầu ra của bò thịt khá ổn định, nên người nuôi hoàn toàn yên tâm để tập trung chăn nuôi.

Để nuôi bò thịt mang lại hiệu quả kinh tế cao và bền vững, Hội Nông dân xã và huyện tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật nuôi bò nhốt chuồng; hướng dẫn nông dân làm chuồng trại nuôi bò phải làm ở những nơi cao ráo, sạch sẽ, thoáng mát; nguồn thức ăn, thức uống phải đảm bảo sạch sẽ và an toàn.

Bải, ảnh: TRẦN VĂN HÙNG

 

Trước tình hình nắng nóng kéo dài, Chi cục Chăn nuôi và Thú y (Sở NN&PTNT) tỉnh Bình Định đã chủ động hướng dẫn người chăn nuôi áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh, bảo vệ và chăm sóc tốt đàn gia súc, gia cầm.

Theo Chi cục Chăn nuôi và Thú y, toàn tỉnh có hơn 9,6 triệu con gia cầm, trong đó đàn gà chiếm hơn 83%; hơn 654 nghìn con heo (không tính heo con theo mẹ) và hơn 301 nghìn con bò.

Ông Huỳnh Ngọc Diệp, Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y nhận định, thời tiết nắng, nóng kéo dài sẽ khiến vật nuôi bị giảm sức đề kháng và là điều kiện thuận lợi cho nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm có nguy cơ phát sinh, lây lan, như: Cúm gia cầm, dịch tả vịt, Gumboro, Newcastle, dịch tả heo châu Phi, heo tai xanh, tụ huyết trùng, viêm da nổi cục trên trâu - bò, lở mồm long móng, bệnh cảm nóng, cảm nắng... Do đó, người chăn nuôi không nên lơ là, chủ quan, cần phải tuân thủ theo đúng sự hướng dẫn của cán bộ thú y về cách phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm trong mùa nắng nóng, trong đó có việc tiêm phòng vắc xin, vốn được xem là giải pháp quan trọng, là cách phòng bệnh tốt nhất cho đàn vật nuôi.

 

 

Anh Hà Thanh Tùng, ở thôn Mỹ Đức, xã Ân Mỹ (huyện Hoài Ân) đang chăm sóc đàn gà. Ảnh: T.LỢI

Đầu tháng 3 năm nay, anh Hà Thanh Tùng, ở thôn Mỹ Đức, xã Ân Mỹ (huyện Hoài Ân) thả nuôi hơn 2.000 con gà. Tuy vậy, sau 45 ngày thả nuôi, đàn gà có phần chậm lớn do bị ảnh hưởng bởi thời tiết nắng nóng. Để bảo vệ và chăm sóc đàn gà, anh Tùng đã bố trí 4 máy quạt lớn xung quanh chuồng, phun nước lên mái để hạ nhiệt và cho gà uống bổ sung vitamin C. Đồng thời, tăng cường vệ sinh, tiêu độc chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi; tiêm đầy đủ các loại vắc xin cho đàn gà để tăng khả năng miễn dịch.

Anh Tùng cho biết: “Cùng kỳ năm ngoái, thời tiết dịu hơn do có mưa xen kẽ các đợt nắng nóng. Tuy nhiên, năm nay, tiết trời nắng nóng hơn, phần nào ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của đàn gà. Hy vọng rằng, những ngày tới, thời tiết sẽ có mưa để xua tan bầu không khí oi bức, giúp đàn gà khỏe và sinh trưởng tốt hơn”.

Có kinh nghiệm nhiều năm chăn nuôi heo, khi bước vào mùa nắng nóng, anh Huỳnh Tiến Thảo, ở thôn Nam Tượng 2, xã Nhơn Tân (TX An Nhơn) đã lắp đặt nhiều quạt gió, cùng hệ thống phun sương làm mát mái chuồng. Nhờ đó, 30 con heo nái sinh sản và 150 heo thịt của anh sinh trưởng ổn định. “Ngoài các biện pháp làm mát, hằng ngày, tôi còn vệ sinh sạch sẽ chuồng trại và khu vực xung quanh, đảm bảo nền chuồng sạch sẽ, khô ráo. Nhờ bảo vệ và chăm sóc kỹ lưỡng, nên đàn heo của tôi vẫn phát triển tốt”, anh Thảo cho hay.

Trước tình hình nắng nóng kéo dài, Chi cục Chăn nuôi và Thú y đã chủ động tham mưu Sở NN&PTNT đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo phòng NN&PTNT, trung tâm dịch vụ nông nghiệp và các địa phương tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người chăn nuôi thực hiện các biện pháp bảo vệ, chăm sóc đàn vật nuôi, tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh và các biện pháp an toàn sinh học… Đồng thời, phân công cán bộ kỹ thuật phụ trách địa bàn xuống hộ nuôi để hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc công tác phòng chống nắng nóng và phòng ngừa dịch bệnh xảy ra trên đàn vật nuôi.

Ông Nguyễn Thanh Vương, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Hoài Ân, cho hay: “Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã chỉ đạo, hướng dẫn lực lượng thú y cơ sở phối hợp với chính quyền địa phương tăng cường giám sát lâm sàng đàn gia súc, gia cầm. Cán bộ kỹ thuật thường xuyên theo dõi, hướng dẫn các xã, thị trấn tổ chức thực hiện tốt kế hoạch tiêm vắc xin phòng bệnh trên gia súc, gia cầm; tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh, an toàn chăn nuôi”.

Theo dự báo của Trung tâm khí tượng thủy văn, thời tiết mùa hè năm nay tiếp tục có nhiều đợt nắng nóng kéo dài, nhiệt độ tăng cao. Do vậy, Chi cục Chăn nuôi và Thú y tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, giám sát dịch bệnh và tổ chức tiêm phòng khép kín các loại vắc xin theo quy định cho đàn vật nuôi. Đồng thời, hướng dẫn người chăn nuôi chủ động thực hiện đồng bộ các biện pháp kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh.

Chăm sóc đàn vật nuôi đúng cách

Vào những ngày nắng, bà con cho vật nuôi ăn thức ăn tinh, thức ăn hỗn hợp vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát. Tăng cường khẩu phần ăn xanh (rau cỏ tươi, củ, quả và các loại vitamin…), đảm bảo có đủ nước cho vật nuôi uống. Trâu, bò chăn thả sớm và về sớm trong buổi sáng, buổi chiều thì chăn thả muộn. Gia cầm cần nuôi nhốt với mật độ phù hợp, theo đó gà úm 50 - 60 con/m2; gà 0,5 - 1 kg cần nuôi mật độ 20 - 30 con/m2; gà 2 - 3 kg mật độ 7 - 10 con/m2.

Gà đẻ nên tránh nuôi quá béo bằng cách giảm bớt năng lượng trong khẩu phần, cho ăn thêm rau xanh. Heo nái thì mật độ nuôi nhốt 3 - 4 m2/con, heo thịt 2 m2/con và cung cấp nước uống đầy đủ. Đối với các chuồng trại chăn nuôi có rèm che xung quanh cần mở lên để thoát nhiệt. Bố trí hệ thống cửa, quạt để thông gió, hoặc lắp đặt hệ thống phun sương, vệ sinh, tiêu độc sát trùng chuồng trại, tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh cho vật nuôi, và chủ động bổ sung khoáng, vitamin, dinh dưỡng theo tiêu chuẩn.

TRỌNG LỢI

 

Hiếu Giang tổng hợp