Rau củ rất tốt cho sức khỏe vì chứa nhiều vitamin, dưỡng chất. Tuy nhiên, có một số loại rau củ lại 'sinh ra chất độc' khi bị giập nát, thối rữa hoặc mọc mầm.

Dưa muối chưa chín

Việc mua và sử dụng dưa muối xổi, dưa chưa chín có thể gây bệnh cho người ăn. Trong vài ngày đầu khi mới muối, hàm lượng nitrit trong dưa sẽ tăng lên, tuy nhiên nó sẽ giảm dần và mất hoàn toàn khi dưa đã chua vàng. Trong khi đó, nitrit khi vào cơ thể, dưới tác động của axit amin sẽ tạo thành hợp chất nitrosamine có nguy cơ gây ung thư cho người.

Do vậy, các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo rằng bạn không nên ăn dưa muối xổi, tức là khi nó còn xanh, vị còn cay nồng, mùi hăng. Ngoài ra, không nên ăn quá nhiều dưa muối, mỗi ngày mỗi người chỉ nên ăn khoảng 50gr dưa muối, và ăn 2 - 3 lần trong tuần.

Mộc nhĩ tươi

Mộc nhĩ tươi có chứa chất porphyrin - chất nhạy cảm ánh sáng. Nếu sau khi ăn mộc nhĩ tươi, cơ thể có tiếp xúc với ánh sáng sẽ gây viêm da, ngứa, phù nề, trầm trọng có thể gây hoại tử da. Do vậy để bảo vệ sức khỏe mọi người không nên ăn mộc nhĩ khi còn tươi.

Rau mầm

Các loại rau mầm có thể chứa vi khuẩn có hại như E. coli, Salmonella và Listeria. Rau mầm được trồng trong điều kiện ẩm ướt, ấm áp, nơi những vi khuẩn này phát triển mạnh. Vì vậy, nếu ăn rau mầm sống sẽ rất dễ bị ngộ độc.

Nếu bạn ăn rau mầm, hãy chọn những loại rau có nguồn gốc đảm bảo, rửa sạch sẽ và đặc biệt phải nấu chín.

Rau chân vịt

Mọi người đều biết rau chân vịt có chứa rất nhiều axit oxalic. Khi ở trong ruột loại axit này sẽ kết hợp với canxi hình thành oxalat canxi. Nó sẽ gây cản trở việc hấp thụ canxi của cơ thể dẫn đến cơ thể bị thiếu hụt canxi.

Do vậy rau chân vịt bắt buộc phải nấu chín để loại bỏ bớt axit oxalic để không cản trở việc hấp thụ canxi. Khi được nấu chín, ăn rau chân vịt sẽ hấp thụ nhiều sắt, canxi và magie hơn.

Vỏ bạch quả

Vỏ bạch quả chứa các chất độc hại như ginkgo acid, hydrogenated ginkgo acid, hydrogenated ginkgo acid và ginkgo alcohol. Sau khi vào cơ thể người, các chất này sẽ làm tổn thương hệ thần kinh trung ương và dễ gây ngộ độc. Vì vậy, khi chế biến loại quả này, bạn chỉ nên sử dụng phần thịt và loại bỏ đi phần vỏ.

Gừng thối, gừng đã mọc mầm

Gừng thối là một thực phẩm có thể gây hại cho gan bởi chúng có chứa một lượng nhỏ safrole - đây là một loại độc tố mạnh có thể gây hoại tử các tế bào gan, lâu dần sẽ biến thành ung thư gan và ung thư thực quản.

Sau khi gừng bị thối, độc tố safrol sẽ lan ra toàn bộ củ gừng, khiến cho các bộ phận tưởng chừng lành lặn nhưng thực tế đã bị nhiễm độc. Bác sĩ cảnh báo gừng một khi đã hư hỏng thì không nên mua về, nếu trong nhà có gừng hỏng thì tốt nhất nên vứt đi.

Gừng mọc mầm không những không còn giá trị dinh dưỡng gì mà ngược lại nó còn làm giảm giá trị dinh dưỡng của người ăn. Hơn nữa, gừng bị mốc hỏng còn chứa độc tố safrole, loại độc tố có khả năng gây tổn thương và ung thư gan. Vì vậy, khi chọn mua củ gừng bạn nên chọn loại củ có màu sắc tươi sáng, cầm chắc tay, không dập, hỏng mốc để đảm bảo sức khỏe.

Rau củ gọt, cắt sẵn bọc thành gói nhưng đã bị hỏng

Hẳn bạn đã từng thấy những gói rau củ được cắt sẵn, được gói trong màng bọc thực phẩm, nhìn rất sạch đẹp, lại tiện dụng, giá thành rẻ nên được nhiều người tìm mua.

Tuy nhiên, nhiều loại rau cắt sẵn bị kém chất lượng, thối mốc một phần. Để giảm tổn thất, người bán hàng thường cắt bỏ phần hỏng và biến chúng thành những hộp rau cắt sẵn ngon lành, đẹp mắt.

Các loại rau củ đã bị héo, mốc

Thi thoảng ra chợ, bạn sẽ được người bán mời mua một số loại rau héo, bán ế với giá thành siêu rẻ. Tuy tiết kiệm chi phí nhưng rau bị héo thường không còn ngon và giữ nguyên được dinh dưỡng. Không những vậy, nhiều người bán còn tiết lộ họ không bao giờ dám ăn loại rau này mà chỉ bán cho khách.

Chưa kể đến việc nếu rau bị mốc thì chúng rất có thể chứa nhiều vi khuẩn nấm mốc, đặc biệt là độc tố aflatoxin. Aflatoxin là một loại độc tố có trong các thực phẩm mốc, sản sinh bởi loài nấm mốc tên là Aspergillus. Bên cạnh việc gây ra tình trạng ngộ độc cấp tính thì aflatoxin còn có thể làm tổn thương trực tiếp đến tế bào gan, gây thoái hóa và hoại tử, gây ung thư gan.

Ngược lại, nếu bạn tiêu thụ rau tươi, an toàn thì lại có thể giảm sự hấp thụ aflatoxin vào cơ thể do rau có chất diệp lục. Do đó, bạn nên từ chối, không nên mua rau héo, mốc.

Vỏ khoai tây, khoai tây nảy mầm

Khoai tây là loại thực phẩm phổ biến với người Việt, nhưng trong củ khoai tây có thành phần độc hại là solanine. Toàn bộ cây đều chứa độc tố này, nhưng hàm lượng của mỗi phần là khác nhau, đặc biệt là có rất nhiều trong khoai tây nảy mầm.

Chất này khi ăn vào cơ thể sẽ gây ra ngộ độc nhanh chóng với các biểu hiện như cứng lưỡi, thanh quản tê liệt, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, nóng rát dạ dày và các triệu chứng khác. Nếu như bạn gọt bỏ mầm mọc trên củ khoai, chất độc vẫn còn lưu lại trong phần còn lại, có thể sẽ gây ngộ độc ở một mức nhẹ hơn, giống như cảm giác trúng gió.

Để ngăn ngừa ngộ độc khoai tây, chúng ta có thể bảo quản khoai tây ở nơi khô ráo và thoáng mát để tránh nảy mầm. Khi ăn, nếu bạn thấy rằng phần nảy mầm hoặc thịt có màu đen và xanh, tốt nhất không nên ăn.

Vỏ khoai lang

Là loại củ cùng họ với khoai tây và vỏ của nó cũng có hại cho sức khỏe. Vỏ khoai lang hại gan do chứa nhiều chất kiềm, ăn nhiều sẽ gây khó chịu cho đường tiêu hóa.

Đặc biệt, nếu vỏ củ khoai có đốm nâu hoặc nâu đen, đồng nghĩa với việc khoai đã bị vi khuẩn đốm đen xâm nhập. Chúng sản sinh ra độc tố saponone và saponol làm tổn thương gan, gây ngộ độc.

Sắn (khoai mì)

Sắn cung cấp nhiều tinh bột, song các chuyên gia cảnh báo nó sẽ gây hại đến sức khỏe nếu không biết cách chế biến. Sắn sống chứa glucosides cyanogenic kích thích sản xuất chất hydrogen cyanide rất độc. Nếu một người ăn 150 đến 300 gram sắn sống, nó có thể gây ngộ độc và thậm chí tử vong.

Trước khi chế biến nên lột hết vỏ sắn rồi ngâm vào nước (nước vo gạo càng tốt). Khi luộc mở nắp nhiều lần để chất độc bay hơi bớt, nếu thấy có vị đắng nên bỏ đi. Tốt nhất là ăn sắn luộc với các loại đường, mật để trung hòa axit  trong sắn.

Lá cà chua

Lá cà chua có chứa một lượng nhỏ solanin và tomatin có thể gây rối loạn tiêu hóa nếu ăn quá nhiều một lúc (liều tối thiểu để gây tử vong vào khoảng hơn 450 gram).

Vỏ quả hồng

Những quả hồng chín đỏ mọng, căng tròn là loại quả được nhiều người ưa thích. Đặc điểm của loại quả này khi chín là rất mềm, việc gọt vỏ gây nhiều khó khăn. Hãy cố gắng loại bỏ vỏ trước khi ăn, bởi vỏ quả hồng có thể làm bạn bị đau dạ dày.

Khi quả hồng còn non, axit tannic tập trung ở phần thịt quả. Nhưng khi quả chín, chất này sẽ chuyển hướng tập trung ở phần vỏ.

Axit tannic khi xâm nhập vào dạ dày sẽ tạo ra hóa chất kết hợp với protein trong thực phẩm, tạo ra những cục u lớn nhỏ, gọi là sạn trái hồng trong dạ dày, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nguy hiểm.

Đậu phộng (lạc) nảy mầm

Loại thực phẩm cần tránh đầu tiên là hạt đậu phộng nảy mầm. Nếu bắt gặp thì hãy nhanh chóng loại bỏ chúng khỏi căn bếp nhà bạn, bởi nó đã trở thành thực phẩm gây ung thư.

Không chỉ nảy mầm mà đậu phộng mốc cũng có thể sản xuất một lượng lớn độc tố aflatoxin, chất này đã được Tổ chức Y tế Thế giới được liệt kê vào danh sách là một chất gây ung thư. Sau khi ăn, nó sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ ung thư ở người.

Hạt củ đậu

Củ đậu hay còn gọi là củ sắng, tên khoa học là Pachyrhizus, thuộc họ Cánh bướm Fabacede. Cây củ đậu cho rễ củ ăn được, nhưng lá và hạt có chất độc.

Chất độc Rotenon tập trung trong hạt củ đậu và trong lá (với hàm lượng thấp hơn), thường được dùng để sản xuất thuốc trừ sâu và chữa bệnh ngoài da (ghẻ, lở).

Nếu ăn phải hạt củ đậu hoặc hoặc uống thuốc trừ sâu có thành phần chế xuất từ Rotenon, sau 5 – 40 phút có thể biểu hiện ngộ độc. Triệu chứng diễn biến nhanh và nặng có thể tử vong từ 2 – 5 giờ. Nếu được kiểm soát tốt, triệu chứng nặng nề nhất có thể hết sau 4 – 7 giờ. May mắn sống sót có thể để lại di chứng.

Đậu cove

Trong đậu cove cũng có độc tố Saponin, nếu không được nấu chín, chất saponin trong đậu sẽ kích thích mạnh hệ tiêu hóa. Ngoài ra, đậu cove còn chứa nitrite và trypsin, có thể kích thích dạ dày trong cơ thể, gây ngộ độc thực phẩm và các triệu chứng viêm đường tiêu hóa. Đậu cove có thể chế biến món xào hoặc luộc, tuy nhiên trong quá trình nấu nhất định phải chín kỹ.

Hạt đậu tằm

Đậu tằm tự nó chứa một số loại enzyme khuyết thiếu, có tác động nhất định đối với cơ thể con người, có thể gây ra hội chứng tán huyết dị ứng sau khi ăn đậu tươi.

Các triệu chứng của ngộ độc đậu tằm thường bất ổn, thiếu máu, vàng da, gan to, nôn mửa, sốt… nếu không cấp cứu kịp thời, có thể gây ra tử vong. Thời gian ngộ độc thường xảy ra từ 4- 24 giờ sau khi ăn phải đậu tằm sống.

Cà tím

Cà tìm có chứa solanine một chất làm giảm hiệu quả hấp thụ canxi của cơ thể. Không những vậy, lượng solanine trong cà tím già chưa chín tương đối cao, rất dễ ngộ độc.

Solanine cơ bản không tan trong nước, do đó dùng các phương pháp như nấu canh, luộc... đều không thể loại bỏ được solanine. Khi nấu cà tím nên thêm một chút dấm ăn để hỗ trợ giúp phá vỡ và phân giải solanine. 

Sữa đậu nành

Do trong đậu nành sống cũng có thành phần độc tố, vì vậy nếu sữa đậu nành không được nấu chín, khi sử dụng cũng có thể dẫn đến ngộ độc. Đặc biệt là khi sữa đậu nành được nấu đến khoảng 80 ° C, chất saponin trong đậu nành gặp nóng sẽ bị giãn nở và bọt nổi lên tạo thành hiện tượng "sôi giả". 

Trên thực tế, nếu bạn vừa thấy hiện tượng sôi giả đã ngừng đun các thành phần độc hại như saponin có trong sữa đậu nành sẽ không bị phá hủy hoàn toàn. Điều đó sẽ gây ngộ độc khi sử dụng, thường là sau khi ăn từ 0,5 - 1 giờ có thể phát bệnh, các triệu chứng chủ yếu xuất hiện ở đường tiêu hóa.

Để ngăn ngừa ngộ độc sữa đậu nành sống, khi sữa đậu nành được nấu chín, cần đun nóng đến 100 ° C, trong khoảng 10 phút trên lửa nhỏ, lúc này có thể an toàn sử dụng sữa đậu nành.

Măng

Trong măng chứa nhiều glucid. Chất này khi kết hợp với vị chua trong dạ dày sẽ tạo ra một loại axit có khả năng gây ngộ độc nếu ăn quá nhiều. Tuy nhiên độc chất trong măng sẽ bay hơi dễ dàng khi được nấu sôi.

Để loại bỏ những độc tố có trong măng, sau khi xắt lát mỏng nên đem luộc qua với nước sôi trong khoảng 10 phút. Trong quá trình luộc không nên đậy nắp nồi, để các độc chất trong măng theo hơi nước sôi bay ra ngoài. Sau đó, vớt măng ra và rửa lại dưới vòi nước lạnh, sau đó chế biến bình thường.

Hà Vũ (Dịch theo Aboluowang)