Ngày 19-9, tại TP Cần Thơ, Thời báo kinh tế Việt Nam phối hợp các đơn vị có liên quan tổ chức hội thảo phát triển chuỗi giá trị lúa gạo Việt Nam 2019 với chủ đề “Đột phá công nghệ, nâng cao chất lượng, tăng hiệu quả sản xuất và tiêu thụ lúa gạo”. Tại hội thảo này, các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý đã đề xuất nhiều giải pháp hay nâng cao giá trị hạt gạo Việt Nam...

Nhiều bất cập kéo dài

Trong hơn 3 thập kỷ qua, sản xuất lúa gạo giữ vai trò rất quan trọng trong đảm bảo an ninh lương thực, an sinh xã hội, góp phần ổn định chính trị và phát triển kinh tế của Việt Nam. Song, sản xuất gạo ở nước ta còn manh mún, nhỏ lẻ theo quy mô nông hộ, cơ giới hóa và ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn hạn chế, liên kết chưa chặt chẽ, chất lượng sản phẩm chưa đồng đều … nên khó bán được giá cao. Ông Nguyễn Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho rằng: “Hiệu quả chuỗi giá trị ngành gạo Việt Nam thấp do tỷ lệ thất thoát cao, lên đến 13,7%, trong khi Thái Lan là 6,1% và Ấn Độ chỉ 6%. Chất lượng gạo xuất khẩu của nước ta cũng còn thấp, gạo trên 15% tấm còn chiếm tới 36%. Phân phối lợi nhuận và chia sẻ rủi ro giữa nông dân và các đối tác bất cập. Lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam chiếm khoảng 15% thị trường thế giới nhưng không có thương hiệu gạo nổi bật, chỉ được gọi một tên chung là gạo trắng Việt Nam”.

Cũng theo ông Sơn, hạ tầng và công nghệ bảo quản, chế biến lúa gạo lạc hậu còn làm giảm chất lượng trong bảo quản. Hệ thống sấy lúa ở nước ta còn thiếu, công nghệ sấy bất cập ảnh hưởng đến chất lượng gạo xuất khẩu. Hệ thống kho chứa mới chủ yếu bảo quản gạo, không đủ diện tích kho để bảo quản lúa; do đó sau khi thu mua lúa, các cơ sở phải xay xát ngay và tồn trữ dưới dạng gạo lứt, chất lượng gạo bị giảm trong quá trình bảo quản. Chế biến sâu, đa dạng hóa các loại gạo và sản phẩm chế biến từ gạo còn chưa phát triển. Các sản phẩm phụ từ gạo như: trấu, cám, rơm rạ chưa được tận dụng tốt để nâng cao giá trị gia tăng, tăng hiệu quả sản xuất.

Theo Tiến sĩ Phạm Văn Tấn, Phó Giám đốc Phân Viện Cơ điện Nông nghiệp và Công nghệ sau thu hoạch, ngành sản xuất lúa Việt Nam đang thâm dụng nhiều nguồn tài nguyên thiên nhiên và cũng gây ra những tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên nhưng cho đến nay đời sống của người trồng lúa Việt Nam, đặc biệt ở ĐBSCL, vẫn rất chậm được cải thiện. Một trong những lý do chính là suốt nhiều năm liền, chúng ta chú trọng tăng năng suất và sản lượng lúa, chưa quan tâm đúng mức đến chất lượng của lúa gạo và giảm tổn thất sau thu hoạch. So với những nước sản xuất lúa gạo tiên tiến, tổn thất trong và sau thu hoạch lúa của nước ta còn khá cao. Điều này không chỉ làm mất mát về số lượng mà còn cả về chất lượng, giá trị và khả năng cạnh tranh của hạt gạo Việt Nam trên thị trường thế giới.

Các diễn giả tham gia phiên thảo luận về “cơ hội và thách thức của ngành lúa gạo Việt Nam trong bối cảnh mới” tại hội thảo.

Cần sự vào cuộc của các bên

Để phát triển chuỗi giá trị lúa gạo, đòi hỏi phải quan tâm thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, nhất là các giải pháp về khoa học, công nghệ và phải có sự vào cuộc quyết liệt của các bên liên quan. Cụ thể, các ngành chức năng và địa phương quan tâm quy hoạch lại vùng sản xuất, áp dụng kỹ thuật canh tác bền vững, phù hợp. Cải tiến công nghệ sau thu hoạch và chế biến. Nâng cao năng lực tổ hợp tác, hợp tác xã và doanh nghiệp. Đặc biệt, nông dân và doanh nghiệp phải tăng cường liên kết khắc phục tình trạng sản xuất manh mún, không gắn với nhu cầu thị trường.

Ông Nguyễn Hồng Sơn cho biết: “Công nghệ cao hiện là công cụ quan trọng nhất để nâng cao giá trị gia tăng của nông nghiệp khi đất đai, lao động và một phần chính sách đã phát huy hết hiệu lực. Trong lĩnh vực lúa gạo, chuỗi giá trị lúa gạo thế giới đã mở rộng, phát triển và liên kết sâu với các ngành công nghiệp khác để hình thành những ngành công nghiệp mới sau lúa gạo có giá trị gia tăng rất cao. Các sản phẩm phụ sau thu hoạch đã và đang được khai thác tối đa. Đặc biệt, với cám gạo, sau quá trình trích ly dầu cho ra những thành phẩm làm nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp quan trọng khác. Việc mở rộng chuỗi giá trị sau lúa gạo, tức là chế biến càng sâu sẽ đòi hỏi hàm lượng chất xám và công nghệ cao, nhưng bù lại giá trị sẽ cao hơn rất nhiều lần. Đơn cử, 1kg tinh chất Oryzanol (được tinh chế từ cám gạo) dùng trong ngành dược phẩm có giá trị lên đến 600USD”.

Ngoài chất lượng, còn nhiều yếu tố khác tác động đến giá trị hạt gạo trên thị trường như: thương hiệu (uy tín của doanh nghiệp), quy trình canh tác và truy xuất nguồn gốc…Theo Tến sĩ Trần Ngọc Thạch, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, để nâng cao hơn nữa giá trị của hạt gạo Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu cần hợp tác và đầu tư nhiều hơn nữa trong xây dựng vùng nguyên liệu, áp dụng quy trình canh tác lúa phù hợp, lúa hữu cơ và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Đẩy mạnh hợp tác với các đơn vị nghiên cứu để tiếp nhận và quảng bá các giống lúa mới có phẩm chất tốt ra thị trường; duy trì sự ổn định của chất lượng giống và lúa hàng hóa trong vùng nguyên liệu. Ngoài ra, cũng cần quan tâm đến các giống lúa giàu vi chất dinh dưỡng và gạo chức năng, dù thị phần không lớn nhưng có giá trị kinh tế cao...

Bài, ảnh: Khánh Trung

Những nông dân vươn lên từ nghèo khó

Nguồn tin:  Báo Bình Dương

Kết quả nổi bật từ phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi (NDSXKDG) trong tỉnh Bình Dương là nhiều nông dân từ khó khăn đã trở thành tỷ phú.

Làm giàu từ ý chí vượt khó

Khi nói đến bà Nguyễn Ngọc Diệp, ở khu phố 5, thị trấn Phước Vĩnh, huyện Phú Giáo, bà con ở khu phố ai cũng cảm phục ý chí vươn lên và sự cần cù trong lao động của bà. Trong giai đoạn 1996-2017, bà nuôi gà công nghiệp bằng trại lạnh số lượng 15.000 con, với hình thức gia công. Mỗi năm, trang trại gà mang lại cho bà lợi nhuận 400 triệu đồng.

Bà Nguyễn Ngọc Diệp đang thu hoạch hoa lan

Bà còn lấy phân gà ủ với men sinh học để bón cây cao su. Hiện gia đình bà có 20 ha cây cao su đang cho khai thác. Nhờ bón phân hữu cơ vi sinh nên cây phát triển tốt, ít bệnh, mủ nhiều, độ cao. Mỗi năm, cây cao su mang lại lợi nhuận trên 500 triệu đồng. Bà còn trồng 8.000m2 lan mokara và lan rừng, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Bà Diệp chia sẻ, thực hiện chủ trương sản xuất nông nghiệp ứng dụng khoa học - kỹ thuật cao, gia đình bà đã ứng dụng nhiều mô hình sản xuất, như chăn nuôi gà công nghiệp (trại lạnh), trồng cao su, trồng hoa lan, kinh doanh cá khô... những mô hình này đem lại hiệu quả kinh tế cao. Hiện bà còn mở thêm dịch vụ kết hoa phục vụ lễ, tết, hội nghị, sự kiện…

Không chỉ phát triển kinh tế gia đình, bà Diệp còn giải quyết việc làm ổn định cho 15 lao động và hơn 800 lượt lao động thời vụ tại địa phương. Bên cạnh đó, bà còn giúp đỡ 20 hộ có việc làm ổn định, vươn lên thoát nghèo.

Những năm qua, các mô hình kinh tế của bà mang lại thu nhập bình quân gần 2 tỷ đồng mỗi năm. Để có được kết quả này, bà Diệp cho biết ngoài nỗ lực của bản thân, gia đình bà còn được Nhà nước hỗ trợ về chính sách, vốn, khuyến nông, chuyển giao khoa học - công nghệ. Bà còn tích cực tham gia các phong trào tại địa phương, như đóng góp 20 triệu đồng, hơn 2.500m2 đất, 140 cây cao su để làm đường giao thông nông thôn…

Với những kết quả đó, trong những năm qua bà luôn đạt danh hiệu NDSXKDG nhiều năm liền.

Thành công nhờ dám nghĩ, dám làm

Với cách làm sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, ông Lê Văn Hòn, ở khu phố Tân Hội, phường Tân Hiệp, TX.Tân Uyên đã thành công với mô hình trồng nấm bào ngư, linh chi và nuôi bò sinh sản. Mỗi tháng, các mô hình này mang lại cho ông thu nhập trên 90 triệu đồng.

Trên diện tích 4.000m2, mô hình trồng nấm bào ngư, linh chi của ông đạt năng suất 20 tấn/ năm. Để có được kết quả này, ông đã mạnh dạn ứng dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất, như sử dụng hệ thống tưới tự động giúp giảm chi phí nhân công, mang lại chất lượng sản phẩm cao. Bên cạnh đó, ông áp dụng mô hình sản xuất gắn với bảo quản, chế biến và tiêu thụ nông sản, sản xuất thực phẩm sạch gắn với bảo vệ môi trường. Ông còn được hội nông dân tạo điều kiện đi tham quan, học hỏi các mô hình làm ăn hiệu quả ở các địa phương bạn; được tập huấn, tham gia hội thảo về cây con, cách phòng trừ, chăm sóc, trị bệnh trên cây nấm...

Mỗi tháng, gia đình ông Lê Văn Hòn thu về hàng chục triệu đồng từ nấm bào ngư, linh chi

Không chỉ làm kinh tế giỏi, ông Hòn còn hướng dẫn, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, giải quyết nhiều việc làm cho người lao động ở nông thôn. Những năm qua, ông cùng gia đình luôn chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tích cực tham gia các phong trào thi đua, từ thiện tại địa phương.

Với những kết quả đạt được và đóng góp của mình, ông Hòn đã được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen vì đã có thành tích trong phong trào thi đua NDSXKDG năm 2017, được UBND tỉnh tặng bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp giai đoạn 2013-2018 cùng nhiều phần thưởng khác.

Khấm khá nhờ mạnh dạn ứng dụng sáng kiến

Chị Tăng Thị Hằng ở ấp Bàu Càm, xã An Long, huyện Phú Giáo là một trong những nông dân nổi bật trong phong trào xây dựng nông thôn mới của tỉnh. Những năm qua, chị đã mạnh dạn ứng dụng các sáng kiến vào sản xuất, làm kinh tế gia đình.

Mô hình nuôi chim yến của chị đến nay đạt kết quả cao. Hiện gia đình chị có 5 nhà yến. Ngoài ra, gia đình chị còn thực hiện mô hình nuôi thỏ thả vườn, trồng sầu riêng. Hiện gia đình chị có hơn 10 ha đất, trong đó có 9 ha cao su, hơn 1 ha trồng các loại cây trồng khác kết hợp nuôi thỏ thả vườn. Mỗi năm, vườn cây, các mô hình kinh tế mang lại cho gia đình chị thu nhập hơn 1 tỷ đồng.

Chị Tăng Thị Hằng bên đàn thỏ nuôi của gia đình

Nhờ tiên phong, mạnh dạn ứng dụng khoa học - công nghệ trong trồng trọt, chăn nuôi nên đến nay gia đình chị Hằng đã vươn lên khá giả. Gia đình chị còn giúp đỡ nhiều gia đình còn khó khăn, hội viên nông dân vươn lên phát triển kinh tế gia đình, ổn định cuộc sống. “Gia đình tôi bán phân bón, thuốc bảo vệ thực vật cho bà con còn khó khăn với hình thức bán trả chậm, không lãi suất hoặc bán thiếu cho đến khi thu hoạch mới trả tiền gốc cho gia đình”, chị Hằng cho biết.

Hiện gia đình chị đang giải quyết việc làm thường xuyên cho 17 lao động và gần 30 lao động thời vụ tại địa phương. Ngoài ra, với tinh thần “Lá lành đùm lá rách”, thời gian qua chị thường xuyên hướng dẫn kỹ thuật, hỗ trợ vốn cho 25 hộ cận nghèo để họ có cơ hội vươn lên tạo dựng cuộc sống mới.

Với những việc làm ý nghĩa, thiết thực nói trên, từ năm 2014 đến 2018, chị Hằng đã 3 lần được UBND tỉnh tặng bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào nông dân thi đua SXKDG và đạt danh hiệu NDSXKDG cấp tỉnh giai đoạn 2014-2016.

THOẠI PHƯƠNG - MINH DUY

Chú trọng tuân thủ quy định xuất khẩu nhãn vào Úc

Nguồn tin: Báo Công Thương